Panultihon 10
1 Ang mga proverbio ni Salomon. Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka anak nga buang-buang maoy kaguol sa iyang inahan.
Paraboles de Salomon. Le fils sage fait la joie de son père, et le fils insensé le chagrin de sa mère.
2 Ang mga bahandi sa kadautan walay kapuslanan; Apan ang pagkamatarung magaluwas gikan sa kamatayon.
Les trésors acquis par le crime ne profitent pas, mais la justice délivre de la mort.
3 Si Jehova dili motugot sa kalag sa tawong matarung nga magutom; Apan ipahilayo niya ang tinguha sa dautan.
Yahweh ne laisse pas le juste souffrir de la faim, mais il repousse la convoitise du méchant.
4 Mahimong kabus ang magabuhat uban ang usa ka kamot nga tapulan; Apan ang kamot sa makugihon makapahimong adunahan.
Il s’appauvrit celui qui travaille d’une main paresseuse, mais la main des diligents amasse des richesses.
5 Kadtong nagaani panahon sa tinginit maoy usa ka manggialamon nga anak; Apan kadtong nagakatulog sa tingani maoy usa ka anak nga nagapakaulaw.
Celui qui recueille pendant l’été est un fils prudent; celui qui dort au temps de la moisson est un fils de confusion.
6 Ang mga panalangin maoy anaa sa ibabaw sa ulo sa matarung; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
La bénédiction vient sur la tête du juste, mais l’injustice couvre la bouche des méchants.
7 Ang handumanan sa matarung maoy bulahan; Apan ang ngalan sa dautan madunot.
La mémoire du juste est en bénédiction, mais le nom des méchants tombe en pourriture.
8 Ang manggialamon sa kasingkasing magadawat ug mga sugo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
Celui qui est sage de cœur reçoit les préceptes, mais celui qui est insensé des lèvres va à sa perte.
9 Kadtong nagalakat sa pagkamatul-id nagalakat sa kasigurohan; Apan kadtong nagamasukihon sa iyang mga dalan mahibaloan.
Celui qui marche dans l’intégrité marche en confiance, mais celui qui prend des voies tortueuses sera découvert.
10 Kadtong nagapangilo sa mata nagahatag ug kasubo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
Celui qui cligne les yeux sera une cause de chagrin, et celui qui est insensé des lèvres va à sa perte.
11 Ang baba sa matarung maoy usa ka tuburan sa kinabuhi; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
La bouche du juste est une source de vie, mais l’injustice couvre la bouche du méchant.
12 Ang pagdumot nagapapukaw sa mga kasamok; Apan ang gugma nagatabon sa tanang mga kalapasan.
La haine suscite des querelles, mais l’amour couvre toutes les fautes.
13 Diha sa mga ngabil niadtong adunay panimuot hikaplagan ang kaalam: Apan ang usa ka bunal alang sa likod niadtong walay pagsabut.
Sur les lèvres de l’homme intelligent se trouve la sagesse, mais la verge est pour le dos de celui qui manque de sens.
14 Ang mga tawong manggialamon nagatigum ug kahibalo; Apan ang baba sa buang-buang mao ang usa ka pagkalaglag karon.
Les sages tiennent la sagesse en réserve, mais la bouche de l’insensé est un malheur prochain.
15 Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang malig-on nga ciudad; Ang pagkalaglag sa mga kabus mao ang ilang pagkakabus.
La fortune est pour le riche sa place forte, le malheur des misérables, c’est leur pauvreté.
16 Ang pagpamoo sa tawong matarung nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ang abut sa tawong dautan, ngadto sa pagpakasala.
L’œuvre du juste est pour la vie, le gain du méchant est pour le péché.
17 Anaa sa dalan sa kinabuhi kadtong mamati sa pagbadlong; Apan kadtong nagasalikway sa pagbadlong anaa sa kasaypanan.
Celui qui prend garde à l’instruction prend le chemin de la vie; mais celui qui oublie la réprimande s’égare.
18 Kadtong nagatago sa pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil; Ug kadtong nagapamulong us usa ka butang-butang maoy usa ka buang.
Celui qui cache la haine a des lèvres menteuses, et celui qui répand la calomnie est un insensé.
19 Diha sa daghang mga pulong dili mawad-an sa kalapasan; Apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagabuhat sa manggialamon gayud.
L’abondance de paroles ne va pas sans péché, mais celui qui retient ses lèvres est un homme prudent.
20 Ang dila sa tawong matarung ingon sa piniling salapi: Ang kasingkasing sa tawong dautan diyutay ra ug bili.
La langue du juste est un argent de choix; le cœur des méchants est de peu de prix.
21 Ang mga ngabil sa matarung magapakaon ug daghan; Apan ang buang-buang mamatay tungod sa pagkakulang ug salabutan,
Les lèvres du juste nourrissent beaucoup d’hommes, mais les insensés meurent par défaut d’intelligence.
22 Ang panalangin ni Jehova, nagapadato kini; Ug siya wala magadugang ug kasubo niana.
C’est la bénédiction du Seigneur qui procure la richesse, et la peine que l’on prend n’y ajoute rien.
23 Maoy usa ka lingaw-lingaw sa usa ka buang ang pagbuhat ug kadautan; Ug maingon niini ang kaalam alang sa usa ka tawo nga masinabuton,
Commettre le crime paraît un jeu à l’insensé; il en est de même de la sagesse pour l’homme intelligent.
24 Ang kahadlok sa tawong dautan, kini modangat sa ibabaw niya; Ug ang tinguha sa tawong matarung igatugot man.
Ce que redoute le méchant lui arrive, et Dieu accorde au juste ce qu’il désire.
25 Sa paglabay sa alimpulos ang dautan mahanaw; Apan ang matarung maoy usa ka patukoranan nga walay katapusan.
Comme passe le tourbillon, le méchant disparaît; le juste est établi sur un fondement éternel.
26 Maingon sa suka nga alang sa mga ngipon, ug sa aso nga alang sa mga mata, Mao man usab ang tapulan alang niadtong nagasugo kaniya.
Ce que le vinaigre est aux dents et la fumée aux yeux, tel est le paresseux pour ceux qui l’envoient.
27 Ang pagkahadlok kang Jehova nagapalugway sa mga adlaw; Apan ang mga tuig sa dautan pagahamub-on.
La crainte de Yahweh augmente les jours, mais les années des méchants sont abrégées.
28 Ang paglaum sa matarung mao ang kalipay; Apan ang gipaabut niadtong dautan mawagtang.
L’attente des justes n’ est que joie, mais l’espérance des méchants périra.
29 Ang dalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong salipdanan sa tawong matul-id; Apan kini maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
La voie de Yahweh est un rempart pour le juste, mais elle est une ruine pour ceux qui font le mal.
30 Ang matarung dili gayud matarug; Apan ang dautan dili magadayon sa yuta.
Le juste ne chancellera jamais, mais les méchants n’habiteront pas la terre.
31 Ang baba sa matarung magabunga ug kaalam; Apan ang dila nga masukihon pagaputlon.
La bouche du juste produit la sagesse, et la langue perverse sera arrachée.
32 Ang mga ngabil sa matarung mahibalo sa angay nga pagadawaton; Apan ang baba sa dautan nagapamulong sa pagkamasukihon.
Les lèvres du juste connaissent la grâce, et la bouche des méchants la perversité.
