Panultihon 10
1 Ang mga proverbio ni Salomon. Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka anak nga buang-buang maoy kaguol sa iyang inahan.
The proverbs of Solomon. A wise son makes a glad father; but a foolish son brings grief to his mother.
2 Ang mga bahandi sa kadautan walay kapuslanan; Apan ang pagkamatarung magaluwas gikan sa kamatayon.
Treasures of wickedness profit nothing, but righteousness delivers from death.
3 Si Jehova dili motugot sa kalag sa tawong matarung nga magutom; Apan ipahilayo niya ang tinguha sa dautan.
The LORD will not allow the soul of the righteous to go hungry, but he thrusts away the desire of the wicked.
4 Mahimong kabus ang magabuhat uban ang usa ka kamot nga tapulan; Apan ang kamot sa makugihon makapahimong adunahan.
He becomes poor who works with a lazy hand, but the hand of the diligent brings wealth.
5 Kadtong nagaani panahon sa tinginit maoy usa ka manggialamon nga anak; Apan kadtong nagakatulog sa tingani maoy usa ka anak nga nagapakaulaw.
He who gathers in summer is a wise son, but he who sleeps during the harvest is a son who causes shame.
6 Ang mga panalangin maoy anaa sa ibabaw sa ulo sa matarung; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
Blessings are on the head of the righteous, but violence covers the mouth of the wicked.
7 Ang handumanan sa matarung maoy bulahan; Apan ang ngalan sa dautan madunot.
The memory of the righteous is blessed, but the name of the wicked will rot.
8 Ang manggialamon sa kasingkasing magadawat ug mga sugo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
The wise in heart accept commandments, but a chattering fool will fall.
9 Kadtong nagalakat sa pagkamatul-id nagalakat sa kasigurohan; Apan kadtong nagamasukihon sa iyang mga dalan mahibaloan.
He who walks blamelessly walks surely, but he who perverts his ways will be found out.
10 Kadtong nagapangilo sa mata nagahatag ug kasubo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
One who winks with the eye causes sorrow, but a chattering fool will fall.
11 Ang baba sa matarung maoy usa ka tuburan sa kinabuhi; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
The mouth of the righteous is a spring of life, but violence covers the mouth of the wicked.
12 Ang pagdumot nagapapukaw sa mga kasamok; Apan ang gugma nagatabon sa tanang mga kalapasan.
Hatred stirs up strife, but love covers all wrongs.
13 Diha sa mga ngabil niadtong adunay panimuot hikaplagan ang kaalam: Apan ang usa ka bunal alang sa likod niadtong walay pagsabut.
Wisdom is found on the lips of him who has discernment, but a rod is for the back of him who is void of understanding.
14 Ang mga tawong manggialamon nagatigum ug kahibalo; Apan ang baba sa buang-buang mao ang usa ka pagkalaglag karon.
Wise men lay up knowledge, but the mouth of the foolish is near ruin.
15 Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang malig-on nga ciudad; Ang pagkalaglag sa mga kabus mao ang ilang pagkakabus.
The rich man’s wealth is his strong city. The destruction of the poor is their poverty.
16 Ang pagpamoo sa tawong matarung nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ang abut sa tawong dautan, ngadto sa pagpakasala.
The labour of the righteous leads to life. The increase of the wicked leads to sin.
17 Anaa sa dalan sa kinabuhi kadtong mamati sa pagbadlong; Apan kadtong nagasalikway sa pagbadlong anaa sa kasaypanan.
He is in the way of life who heeds correction, but he who forsakes reproof leads others astray.
18 Kadtong nagatago sa pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil; Ug kadtong nagapamulong us usa ka butang-butang maoy usa ka buang.
He who hides hatred has lying lips. He who utters a slander is a fool.
19 Diha sa daghang mga pulong dili mawad-an sa kalapasan; Apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagabuhat sa manggialamon gayud.
In the multitude of words there is no lack of disobedience, but he who restrains his lips does wisely.
20 Ang dila sa tawong matarung ingon sa piniling salapi: Ang kasingkasing sa tawong dautan diyutay ra ug bili.
The tongue of the righteous is like choice silver. The heart of the wicked is of little worth.
21 Ang mga ngabil sa matarung magapakaon ug daghan; Apan ang buang-buang mamatay tungod sa pagkakulang ug salabutan,
The lips of the righteous feed many, but the foolish die for lack of understanding.
22 Ang panalangin ni Jehova, nagapadato kini; Ug siya wala magadugang ug kasubo niana.
The LORD’s blessing brings wealth, and he adds no trouble to it.
23 Maoy usa ka lingaw-lingaw sa usa ka buang ang pagbuhat ug kadautan; Ug maingon niini ang kaalam alang sa usa ka tawo nga masinabuton,
It is a fool’s pleasure to do wickedness, but wisdom is a man of understanding’s pleasure.
24 Ang kahadlok sa tawong dautan, kini modangat sa ibabaw niya; Ug ang tinguha sa tawong matarung igatugot man.
What the wicked fear will overtake them, but the desire of the righteous will be granted.
25 Sa paglabay sa alimpulos ang dautan mahanaw; Apan ang matarung maoy usa ka patukoranan nga walay katapusan.
When the whirlwind passes, the wicked is no more; but the righteous stand firm forever.
26 Maingon sa suka nga alang sa mga ngipon, ug sa aso nga alang sa mga mata, Mao man usab ang tapulan alang niadtong nagasugo kaniya.
As vinegar to the teeth, and as smoke to the eyes, so is the sluggard to those who send him.
27 Ang pagkahadlok kang Jehova nagapalugway sa mga adlaw; Apan ang mga tuig sa dautan pagahamub-on.
The fear of the LORD prolongs days, but the years of the wicked shall be shortened.
28 Ang paglaum sa matarung mao ang kalipay; Apan ang gipaabut niadtong dautan mawagtang.
The prospect of the righteous is joy, but the hope of the wicked will perish.
29 Ang dalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong salipdanan sa tawong matul-id; Apan kini maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
The way of the LORD is a stronghold to the upright, but it is a destruction to the workers of iniquity.
30 Ang matarung dili gayud matarug; Apan ang dautan dili magadayon sa yuta.
The righteous will never be removed, but the wicked will not dwell in the land.
31 Ang baba sa matarung magabunga ug kaalam; Apan ang dila nga masukihon pagaputlon.
The mouth of the righteous produces wisdom, but the perverse tongue will be cut off.
32 Ang mga ngabil sa matarung mahibalo sa angay nga pagadawaton; Apan ang baba sa dautan nagapamulong sa pagkamasukihon.
The lips of the righteous know what is acceptable, but the mouth of the wicked is perverse.
