Panultihon 10
1 Ang mga proverbio ni Salomon. Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka anak nga buang-buang maoy kaguol sa iyang inahan.
The proverbs of Solomon: A wise son brings joy to his father, but a foolish son grief to his mother.
2 Ang mga bahandi sa kadautan walay kapuslanan; Apan ang pagkamatarung magaluwas gikan sa kamatayon.
Ill-gotten treasures profit nothing, but righteousness brings deliverance from death.
3 Si Jehova dili motugot sa kalag sa tawong matarung nga magutom; Apan ipahilayo niya ang tinguha sa dautan.
The LORD does not let the righteous go hungry, but He denies the craving of the wicked.
4 Mahimong kabus ang magabuhat uban ang usa ka kamot nga tapulan; Apan ang kamot sa makugihon makapahimong adunahan.
Idle hands make one poor, but diligent hands bring wealth.
5 Kadtong nagaani panahon sa tinginit maoy usa ka manggialamon nga anak; Apan kadtong nagakatulog sa tingani maoy usa ka anak nga nagapakaulaw.
He who gathers in summer is a wise son, but he who sleeps during harvest is a disgraceful son.
6 Ang mga panalangin maoy anaa sa ibabaw sa ulo sa matarung; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
Blessings are on the head of the righteous, but the mouth of the wicked conceals violence.
7 Ang handumanan sa matarung maoy bulahan; Apan ang ngalan sa dautan madunot.
The memory of the righteous is a blessing, but the name of the wicked will rot.
8 Ang manggialamon sa kasingkasing magadawat ug mga sugo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
A wise heart will receive commandments, but foolish lips will come to ruin.
9 Kadtong nagalakat sa pagkamatul-id nagalakat sa kasigurohan; Apan kadtong nagamasukihon sa iyang mga dalan mahibaloan.
He who walks in integrity walks securely, but he who perverts his ways will be found out.
10 Kadtong nagapangilo sa mata nagahatag ug kasubo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
He who winks the eye causes grief, and foolish lips will come to ruin.
11 Ang baba sa matarung maoy usa ka tuburan sa kinabuhi; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
The mouth of the righteous is a fountain of life, but the mouth of the wicked conceals violence.
12 Ang pagdumot nagapapukaw sa mga kasamok; Apan ang gugma nagatabon sa tanang mga kalapasan.
Hatred stirs up dissension, but love covers all transgressions.
13 Diha sa mga ngabil niadtong adunay panimuot hikaplagan ang kaalam: Apan ang usa ka bunal alang sa likod niadtong walay pagsabut.
Wisdom is found on the lips of the discerning, but a rod is for the back of him who lacks judgment.
14 Ang mga tawong manggialamon nagatigum ug kahibalo; Apan ang baba sa buang-buang mao ang usa ka pagkalaglag karon.
The wise store up knowledge, but the mouth of the fool invites destruction.
15 Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang malig-on nga ciudad; Ang pagkalaglag sa mga kabus mao ang ilang pagkakabus.
The wealth of the rich man is his fortified city, but poverty is the ruin of the poor.
16 Ang pagpamoo sa tawong matarung nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ang abut sa tawong dautan, ngadto sa pagpakasala.
The labor of the righteous leads to life, but the gain of the wicked brings punishment.
17 Anaa sa dalan sa kinabuhi kadtong mamati sa pagbadlong; Apan kadtong nagasalikway sa pagbadlong anaa sa kasaypanan.
Whoever heeds instruction is on the path to life, but he who ignores reproof goes astray.
18 Kadtong nagatago sa pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil; Ug kadtong nagapamulong us usa ka butang-butang maoy usa ka buang.
The one who conceals hatred has lying lips, and whoever spreads slander is a fool.
19 Diha sa daghang mga pulong dili mawad-an sa kalapasan; Apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagabuhat sa manggialamon gayud.
When words are many, sin is unavoidable, but he who restrains his lips is wise.
20 Ang dila sa tawong matarung ingon sa piniling salapi: Ang kasingkasing sa tawong dautan diyutay ra ug bili.
The tongue of the righteous is choice silver, but the heart of the wicked has little worth.
21 Ang mga ngabil sa matarung magapakaon ug daghan; Apan ang buang-buang mamatay tungod sa pagkakulang ug salabutan,
The lips of the righteous feed many, but fools die for lack of judgment.
22 Ang panalangin ni Jehova, nagapadato kini; Ug siya wala magadugang ug kasubo niana.
The blessing of the LORD enriches, and He adds no sorrow to it.
23 Maoy usa ka lingaw-lingaw sa usa ka buang ang pagbuhat ug kadautan; Ug maingon niini ang kaalam alang sa usa ka tawo nga masinabuton,
The fool delights in shameful conduct, but a man of understanding has wisdom.
24 Ang kahadlok sa tawong dautan, kini modangat sa ibabaw niya; Ug ang tinguha sa tawong matarung igatugot man.
What the wicked man dreads will overtake him, but the desire of the righteous will be granted.
25 Sa paglabay sa alimpulos ang dautan mahanaw; Apan ang matarung maoy usa ka patukoranan nga walay katapusan.
When the whirlwind passes, the wicked are no more, but the righteous are secure forever.
26 Maingon sa suka nga alang sa mga ngipon, ug sa aso nga alang sa mga mata, Mao man usab ang tapulan alang niadtong nagasugo kaniya.
Like vinegar to the teeth and smoke to the eyes, so is the slacker to those who send him.
27 Ang pagkahadlok kang Jehova nagapalugway sa mga adlaw; Apan ang mga tuig sa dautan pagahamub-on.
The fear of the LORD prolongs life, but the years of the wicked will be cut short.
28 Ang paglaum sa matarung mao ang kalipay; Apan ang gipaabut niadtong dautan mawagtang.
The hope of the righteous is joy, but the expectations of the wicked will perish.
29 Ang dalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong salipdanan sa tawong matul-id; Apan kini maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
The way of the LORD is a refuge to the upright, but destruction awaits those who do evil.
30 Ang matarung dili gayud matarug; Apan ang dautan dili magadayon sa yuta.
The righteous will never be shaken, but the wicked will not inhabit the land.
31 Ang baba sa matarung magabunga ug kaalam; Apan ang dila nga masukihon pagaputlon.
The mouth of the righteous brings forth wisdom, but a perverse tongue will be cut out.
32 Ang mga ngabil sa matarung mahibalo sa angay nga pagadawaton; Apan ang baba sa dautan nagapamulong sa pagkamasukihon.
The lips of the righteous know what is fitting, but the mouth of the wicked is perverse.
