Numerus 20

1 Ug ang mga anak sa Israel, bisan ang tibook katilingban, mingdangat sa kamingawan sa Zin sa bulan nga nahauna: ug ang katawohan nagpahamutang sa Cades; ug didto namatay si Miriam, ug gilubong didto.

In March/April [of the next year], the Israeli people traveled/walked to the Zin Desert and (camped/set up their tents) near Kadesh [town]. While they/we were there, [Moses’/my older sister] Miriam died and was buried there.

2 Ug walay tubig alang sa katilingban, ug sila nanagtigum pagtingub batok kang Moises ug batok kang Aaron.

There was no water for the people to drink there, so they came to Aaron and Moses/me.

3 Ug nagpakiglalis ang katawohan kang Moises, ug mingsulti sa pag-ingon: Agad pa unta nga nangamatay kami sa pagkamatay sa among mga igsoon sa atubangan ni Jehova.

They complained and said, “We wish that we had died in front of Yahweh’s Sacred Tent when our fellow Israelis died!

4 Ug ngano nga gipaanhi ninyo ang katilingban ni Jehova niini nga kamingawan, aron mangamatay kami dinhi ug ang among mga mananap?

(Did you bring us, who are Yahweh’s people, into this desert to die along with our livestock?/You brought us, who are Yahweh’s people, into this desert to die along with our livestock!) [RHQ]

5 Ug ngano nga gipatungas mo kami gikan sa Egipto aron sa pagdala kanamo niining dautan nga dapit? Kini dili mao ang dapit alang sa uma, kun sa mga higuera, kun sa mga parras, kun sa mga granada: wala gani bisan tubig nga sa pag-inum.

Why did you bring us from Egypt to this miserable place [RHQ]? There is no grain, there are no figs, no grapes, and no pomegranates here. And there is no water for us to drink!”

6 Ug si Moises ug si Aaron gikan sa atubangan sa katilingban miadto sa pultahan sa balong-balong nga pagatiguman, ug minghapa sila, ug ang himaya ni Jehova napadayag kanila.

Aaron and Moses/I turned away from the people and went to the entrance of the Sacred Tent and prostrated themselves/ourselves on the ground. Then Yahweh appeared to them/us with his bright glory,

7 Ug nagsulti si Jehova kang Moises, nga nagaingon:

and he said to Moses/me,

8 Gamita ang sungkod, ug tiguma ang katilingban, ikaw ug si Aaron nga imong igsoon nga lalake, ug magsulti kamo sa bato sa atubangan sa ilang mga mata, aron kini magahatag sa iyang tubig; ug magakuha ikaw alang kanila ug tubig gikan sa bato; ug paimnun mo ang katilingban, ug ang ilang mga kahayupan.

“You and Aaron must take Aaron’s walking stick with you and gather all the people together. While the people are watching, command that water will flow out of that [large] rock over there. Water for the people will flow from it; all they and all their livestock will have enough water to drink.”

9 Ug gikuha ni Moises ang sungkod gikan sa atubangan ni Jehova, sumala sa iyang gisugo kaniya.

So Moses/I did what Yahweh told him/me to do. He/I took Aaron’s walking stick from the place in the Sacred Tent where it was kept.

10 Gitigum ni Moises ug ni Aaron ang katilingban sa atubangan sa bato, ug siya miingon kanila: Patalinghug karon kamo, mga malalison; makapaagay ba kami ug mga tubig alang kaninyo gikan niining batoha?

Then Aaron and he/I summoned all the people to gather at the rock. Then Moses/I shouted to them, “All you rebellious people, listen! Is it necessary for us to give you water from this rock?”

11 Ug gibakyaw ni Moises ang iyang kamot, ug gibunalan ang bato, sa iyang sungkod sa nakaduha: ug miagay ang daghanang mga tubig, ug miinum ang katilingban ug ang ilang kahayupan.

Then Moses/I raised his/my hand and [instead of speaking to the rock], he/I struck the rock two times with the walking stick. And water gushed/poured out. So all the people and their livestock drank all the water that they wanted.

12 Ug si Jehova miingon kang Moises ug kang Aaron: Tungod kay wala kamo tumoo kanako, aron sa pagbalaan kanako sa mga mata sa mga anak sa Israel, tungod niana dili ninyo igasulod kini nga katilingban sa yuta nga akong gihatag kanila.

But Yahweh said to Aaron and Moses/me, “You did not believe that I could demonstrate my power to the Israeli people [and give them water without your striking the rock]. So you will not lead them into the land that I am giving to them!”

13 Kini mao ang mga tubig sa Meriba; tungod kay nagpakiglalis ang mga anak sa Israel batok kang Jehova, ug siya gipakabalaan diha kanila.

Later this place was called Meribah, [which means ‘arguing’], because there the Israeli people argued with Yahweh, and there he showed his power to them [by giving them water].

14 Ug si Moises nagsugo ug mga sulogoon ngadto sa hari sa Edom gikan sa Cades: Mao kini ang ginaingon ni Israel nga imong igsoon nga lalake: Ikaw nanghibalo sa tanan nga kahago nga miabut kanamo.

[While the people were] at Kadesh [town], Moses/I sent messengers to the king of Edom to tell him this: “Your relatives, the Israeli people, are sending you this message. You know the many troubles/hardships that have happened to us.

15 Nga ang among mga amahan mingtugbong sa Egipto, ug nagpuyo kami sa Egipto sa hataas nga panahon, ug ang mga Egiptohanon, nagdaugdaug kanamo ug sa among mga amahan.

You know that our ancestors went down to Egypt. You know that they stayed there for many years. They suffered because the [rulers of] Egypt caused them to become their slaves [and to work very hard].

16 Ug sa mitu-aw kami kang Jehova, nagpatalinghug siya sa among tingog, ug nagsugo sa usa ka manolonda, ug gikuha niya kami sa Egipto: ug ania kami dinhi sa Cades, lungsod sa katapusan sa imong utlanan.

“But when they called out to Yahweh, he heard them and sent an angel who brought them out of Egypt. Now we have set up our tents here at Kadesh, a town at the border of your land.

17 Nangaliyupo ako nga paagion mo kami sa imong yuta; dili kami moagi sa daruhan, ni sa parrasan, ni moinum ug mga tubig sa mga atabay; sa dalan sa hari magalakaw kami; kami dili moliso sa too ni sa wala, hangtud nga kami makaagi sa imong utlanan.

Please allow us to travel through your country. We will [be careful to] not walk through your fields and your vineyards. We will not even drink water from your wells. As we travel, we will stay on the king’s highway, [the main road that goes from the south to the north], and we will not leave that road until we have crossed the border [of your country in the north].”

18 Ug si Edom mitubag kaniya: Dili ka moagi sa akong kayutaan, aron ako dili mogula uban sa espada batok kanimo.

But the king of Edom refused. He replied, “Stay out of my country! If you try [to enter it], I will [send my army to] attack you!”

19 Ug ang mga anak sa Israel miingon kaniya: Sa dalan magalakaw kami; ug kong makainum kami sa imong mga tubig, ako ug ang akong kahayupan, unya magahatag ako ug bili niana: tugoti lamang ako, nga walay pagbuhat ug lain nga butang moagi ako sa tiniil.

The Israeli messengers replied, “[If we travel through your country], we will stay on the main road. If we and any of our livestock drink any of your water, we will pay for it. We want only to travel through your country. We do not want anything else.”

20 Ug siya miingon: Dili ka makaagi. Ug migula si Edom batok kaniya uban ang daghan nga katawohan, ug sa kamot nga kusgan.

But the king replied, “No! Stay out of our country! We will not [allow you] to travel through our land!” Then he sent the strongest soldiers in his army to prevent the Israelis [from entering his country].

21 Mao nga si Edom nagdumili sa pagpaagi sa Israel sa iyang utlanan ug mipalayo ang Israel gikan kaniya:

So, because [the king of] Edom refused to allow the Israelis to travel through his country, the Israelis turned [and traveled a different way].

22 Ug mingpanaw sila gikan sa Cades: Ug ang mga anak sa Israel, bisan ang tibook nga katilingban, mingdangat sa bukid sa Hor.

The Israeli people left Kadesh. They went to Hor Mountain,

23 Ug si Jehova nagsulti kang Moises ug kang Aaron didto sa bukid sa Hor sa mga utlanan sa yuta ni Edom, nga nagaingon:

[which is at the border of Edom]. While they were there, Yahweh said to Aaron and Moses/me,

24 Si Aaron pagapaipunon sa iyang katawohan, kay dili siya makasulod sa yuta nga akong gihatag sa mga anak sa Israel, tungod kay nagmasukihon kamo sa akong pulong sa mga tubig sa Meriba.

“It is time for Aaron to die [EUP]. He will not enter the land that I am giving to you Israelis, because the two of you disobeyed me [when I told you to speak to the rock to cause] the water [to flow] at Meribah.

25 Kuhaa si Aaron ug si Eleazar nga iyang anak nga lalake ug patungason mo sila sa bukid sa Hor,

Now you, Moses, take Aaron and his son Eleazar up on Hor Mountain.

26 Ug huboon mo kang Aaron ang iyang mga bisti, ug ibisti mo sila kang Eleazar nga iyang anak nga lalake; ug si Aaron pagapaipunon sa sa iyang katawohan, ug didto mamatay siya.

There you must remove Aaron’s robes [that he wears when he does the work of a priest], and put them on his son, Eleazar. Aaron will die up there.”

27 Ug si Moises nagbuhat ingon sa gisugo kaniya ni Jehova: ug nanungas sila sa bukid sa Hor sa mga mata sa tibook nga katilingban.

So Moses/I did what Yahweh commanded. The three of them/us climbed up Hor Mountain, while all the Israeli people watched.

28 Ug si Moises naghubo kang Aaron sa iyang mga bisti, ug iyang gibisti sila kang Eleazar nga iyang anak nga lalake: ug si Aaron namatay didto sa kinatumyan sa bukid, ug si Moises ug si Eleazar nanglugsong gikan sa bukid.

At the top of the mountain, Moses/I took off the robes that Aaron wore [while he did the work of a priest] and put them on Eleazar. Then Aaron died there on the top of the mountain, and Eleazar and Moses/I went back down.

29 Ug sa pagkakita sa tibook nga katilingban nga si Aaron namatay nanagbalata sila alang kang Aaron sa katloan ka adlaw, bisan ang tibook nga panimalay sa Israel.

When the Israeli people realized that Aaron had died, they all mourned for him for 30 days.