Mateo 5
1 Ug sa pagkakita niya sa mga panon sa katawhan, siya mitungas sa bukid, ug sa nakalingkod siya ang iyang mga tinun-an miduol kaniya.
I KE ae la o Iesu i ka nui o na kanaka, pii aku la ia i kekahi mauna; a noho iho la ia, hele aku la kana mau haumana io na la.
2 Ug kanila mibungat siya sa iyang baba sa pagtudlo nga nag-ingon:
Oaka ae la kona waha, ao mai la oia ia lakou, i mai la,
3 "Bulahan ang mga kabus sa espiritu, kay ila ang gingharian sa langit.
Pomaikai ka poe i haahaa ka naau; no ka mea, no lakou ke aupuni o ka lani.
4 "Bulahan ang mga nagamasulob-on, kay sila pagalipayon.
Pomaikai ka poe e u ana; no ka mea, e hooluoluia'ku lakou.
5 "Bulahan ang mga maaghop, kay sila magapanunod sa yuta.
Pomaikai ka poe akahai; no ka mea, e lilo ka honua ia lakou.
6 "Bulahan ang mga gigutom ug gi-uhaw sa pagkamatarung, kay sila pagabusgon.
Pomaikai ka poe pololi, a makewai no ka pono; no ka mea, e hoomaonaia lakou.
7 "Bulahan ang mga maloluy-on, kay magadawat silag kaluoy.
Pomaikai ka poe i aloha aku; no ka mea, e alohaia mai lakou.
8 "Bulahan ang mga maputli ug kasingkasing kay makakita sila sa Dios.
Pomaikai ka poe i maemae ma ka uaau; no ka mea, e ike lakou i ke Akua.
9 "Bulahan ang mga magbubuhat ug kadaitan, kay sila pagatawgon nga mga anak sa Dios.
Pomaikai ka poe uwao; no ka mea, e iia lakou he poe keiki na ke Akua.
10 "Bulahan ang mga ginalutos tungod sa pagkamatarung, kay ila ang gingharian sa langit.
Pomaikai ka poe i hoomaauia mai no ka pono; no ka mea, no lakou ke aupuni o ka lani.
11 "Bulahan kamo sa diha nga panamastamasan kamo sa mga tawo, ug pagalutoson kamo, ug pagabutangbutangan kamo sa tanang matang sa kadautan batok kaninyo tungod kanako.
E pomaikai ana no oukou, ke hoino mai kanaka ia oukou, ke hoomaau mai no hoi; a no'u nei, e olelo wahahee mai ai ia oukou i na mea ino a pau.
12 Kinahanglan managmaya ug managkalipay kamo, kay daku ang inyong balus didto sa langit, kay sa ingon man niini gilutos sa mga tawo ang mga profeta nga nanghiuna kaninyo.
E hauoli oukou, e olioli nui hoi; no ka mea, he nui ka uku no oukou ma ka lani: pela lakou i hoomaau aku ai i ka poe kaula mamua o oukou.
13 "Kamo mao ang asin alang sa yuta; apan kon ang asin kawad-an sa iyang lami, unsaon pa man sa pagpabalik niini sa iyang kaparat? Kini dili na gayud magpulos sa bisan unsa, kondili angay na lang kining isalibay sa gawas aron tunobtunoban sa mga tawo.
O oukou no ka paakai o ka honua: aka, ina pau ka liu o ka paakai, pehea la ia e liu hou ai? Aohe ona mea e pono ai ma ia hope, e kiola wale ia i waho e hehiia'i e na kanaka.
14 "Kamo mao ang kahayag alang sa kalibutan. Ang siyudad nga mahimutang sa ibabaw sa bungtod dili gayud mahisalipdan.
O oukou no ka malamalama o ke ao nei: o ke kulanakauhale i ku ma kahi kiekie, aole ia e nalowale.
15 Ang mga tawo dili usab magdagkot ug suga aron ibutang kini sa ilalum sa gantangan, kondili sa ibabaw sa tongtonganan; ug kini magaiwag kanilang tanan nga anaa sa sulod sa balay.
Aole i hoaia ke kukui i mea e waihoia'i malalo iho o ke poi, aka, ma kahi o kau ai o ke kukui, i malamalama no ka poe a pau iloko o ka hale.
16 Pasigaa ninyo ang inyong kahayag sa atubangan sa mga tawo aron makita nila ang inyong mga maayong buhat ug dayegon nila ang inyong Amahan nga anaa sa langit.
Pola oukou o hoakaka aku ai i ko oukou malamalama imua o na kanaka, i ike mai ai lakou i ka oukou hana maikai ana, a i hoonani aku hoi lakou i ko oukou Makua i ka lani,
17 "Ayaw kamo paghunahuna nga mianhi ako aron sa pagbungkag sa kasugoan o sa mga profeta; ako mianhi dili sa pagbungkag kondili sa pagtuman niini.
Mai manao oukou i hele mai nei au e hoole i ke kanawai a me ka poe kaula. O ka hooiaio ka'u i hele mai nei, aole ka hoole.
18 Kay sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga samtang magalungtad pa ang langit ug ang yuta, walay pagasayloan sa kasugoan bisan usa na lang ka kudlit o usa ka tulpok niini hangtud ang tanan matuman.
No ka mea, he oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, e lilo e ka lani a me ka honua, aole e lilo kahi huna, aole hoi kahi lihi iki o ke kanawai, a pau loa ae la ia i ka hookoia.
19 Tungod niini, bisan kinsa nga magapahuyang sa usa sa mga labing diyutay niining mga sugo ug magapanudlo sa mga tawo sa pagbuhat sa ingon, kini siya pagaisipon nga iwit didto sa gingharian sa langit; apan bisan kinsa nga magatuman ug magapanudlo niini, kini siya pagaisipon nga daku didto sa gingharian sa langit.
Nolaila, o ka mea e uhai aku i kekahi hua iki o keia mau kanawai, a e ao aku hoi i kanaka pela; oia ke oleloia he mea uuku loa iloko o ke aupuni o ka lani; aka, o ka mea e malama ia mau kanawai, a e ao aku i kanaka pela, oia ke oleloia he mea nui iloko o ke aupuni o ka lani.
20 Kay sultihan ko kamo, nga kon ang inyong pagkamatarung dili gani molabaw sa ila sa mga escriba ug sa mga Fariseo, dili gayud kamo makasulod sa gingharian sa langit.
No ka mea, ke i aku nei au ia oukou, A i oi ole aku ko oukou pono i ko ka poe kakauolelo a me ko ka poe Parisaio, aole loa oukou e komo iloko o ke aupuni o ka lani.
21 "Kamo nakadungog na niini nga gikasulti ngadto sa mga tawo sa karaan, nga nagaingon, `Ayaw pagbuno; ug bisan kinsa nga makabuno mahiagum sa hukom.'
Ua lohe no oukou i ka mea i oleloia mai i ka poe kahiko, Mai pepehi kanaka oe; a o ka mea e pepehi i ke kanaka, e lilo ana ia i ka hoohewaia:
22 Apan sultihan ko kamo, nga bisan kinsa nga masuko batok sa iyang igsoon, mahiagum na sa hukmanan; ug bisan kinsa nga moingon, `Kuwanggol ka!' mahiagum sa Sanhedrin; ug bisan kinsa nga moingon, `Boang ka!' mahiagum sa infierno nga kalayo. (Geenna g1067)
Eia hoi ka'u e olelo aku nei ia oukou, O ka mea e huhu hala ole aku i kona hoahanau, e lilo ana ia i mea no ka hoohewaia; a o ka mea e hailiili aku i kona hoahanau, E, pupuka! e lilo ia i mea no ka aha hookolokolo; a o ka mea e hailiili aku, E, lapuwale? e lilo ia i mea no ke ahi i Gehena. (Geenna g1067)
23 Busa, kon ikaw magadala sa imong halad ngadto sa halaran, ug diha mahinumdom ka nga ang imo diayng igsoon may gikasuk-an man batok kanimo,
No ia mea, a i lawe mai oe i kau mohai i ke kuahu, a malaila oe i manao ai, he mea kau e hewa ai i kou hoahanau;
24 nan, biyai ang imong halad diha sa atubangan sa halaran, ug umadto ka ug pakig-uli una sa imong igsoon, ug unya bumalik ka ug ihalad mo ang imong halad.
E waiho malaila oe i kau mohai imua o ke kuahu, e hele aku oe e hoolaulea e mamua i kou hoahanau, alaila e hoi mai e kaumaha aku i kau mohai.
25 Pakighigala dayon sa imong magsusumbong samtang nagakuyog pa kamo sa dalan padulong sa hukmanan, kay tingali unya hinoon itugyan ikaw sa imong magsusumbong ngadto sa maghuhukom, ug ang maghuhukom magatugyan kanimo ngadto sa bantay, ug ibanlud ikaw sa bilanggoan.
E hoolaulea koke aku oe i kou mea i lawehala ai, oiai oe me ia ma ke alanui, o haawi aku kela ia oe i ka lunakanawai, a na ka lunakanawai oe e haawi aku i ka ilamuku, a e hooleiia'ku oe iloko o ka halepaahao.
26 Sa pagkatinuod, magaingon ako kanimo, nga dili ka na gayud unya makagowa gikan didto hangtud kabayran mo na ang katapusang sintabo.
He oiaio ka'u e olelo aku nei ia oe; aole loa oe e puka e mai iwaho olaila, a pau loa ae la ka aie i ka ukuia e oe.
27 "Nakadungog kamo sa giingon, `Ayaw pagpanapaw.'
Ua lohe oukou i ka olelo ana mai i ka poe kahiko, Mai moe kolohe oe:
28 Apan sultihan ko kamo, nga bisan kadtong magatan-awg babaye uban sa pagkaibog kaniya, nakapanapaw na kaniya diha sa sulod sa iyang kaugalingong kasingkasing.
Eia hoi ka'u e olelo aku nei ia oukou, O ka mea e nana wale aku i ka wahine i mea e kuko he wa aku ai ia ia, ua moe kolohe no oia me ia ma kona naau.
29 Busa, kon ang imong too nga mata mao ang makaingon kanimo sa imong pagpakasala, lugita ug isalibay kini; kay maayo pa alang kanimo nga mawad-an kag usa ka bahin sa imong lawas kay sa ibanlud ang tibuok mong lawas ngadto sa infierno. (Geenna g1067)
No ia hoi, a i hoohihia mai kou maka akau ia oe, e poalo ae ia mea, a e hoolei aku, mai ou aku; e aho nou e lilo kekahi lala ou, i ole e hooleiia'ku ai kou kino okoa iloko o Gehena. (Geenna g1067)
30 Ug kon ang imong too nga kamot mao ang makaingon kanimo sa imong pagpakasala, putla ug isalibay kini; kay maayo pa alang kanimo nga mawad-an kag usa ka bahin sa imong lawas kay sa iadto ang tibuok mong lawas ngadto sa infierno. (Geenna g1067)
Ina hoi e hoohihia mai kou lima akau ia oe, e oki ia mea, a e hoolei aku mai ou aku; e aho nou e lilo kekahi lala ou, i ole e hooleiia'ku ai kou kino okoa iloko o Gehena. (Geenna g1067)
31 "Giingon usab, `Bisan kinsa nga mobulag sa iyang asawa, kinahanglan iyang hatagan siyag usa ka sulat-pamatuod sa pakigbulag.'
Ua oleloia mai no, O ka mea hoohemo i kana wahine, e haawi aku ia nana i ka palapala no ka hemo ana:
32 Apan magaingon ako kaninyo nga bisan kinsa nga mobulag sa iyang asawa, gawas kon ang hinungdan mao ang pakighilawas, nagahimo kaniya nga mananapaw; ug ang mangasawa sa usa ka babayeng binulagan, nakapanapaw.
Eia hoi ka'u e olelo aku nei ia oukou, O ka mea hoohemo wale i kana wahine, ke ole ia no ka moe kolohe, nana no ia e hoomoe kolohe aku; a o ka mea e mare i ua wahine hemo la, ua moe kolohe no ia.
33 "Usab nakadungog na kamo niini nga gikasulti ngadto sa mga tawo sa karaan, nga nagaingon, `Ayaw pagbinakak sa imong pagpanumpa, kondili kinahanglan tumanon mo ang imong gipanumpaan ngadto sa Ginoo.
Ua lohe no hoi oukou i ka olelo ana mai i ka poe kahiko, Mai hoohiki wahahee oe; aka, e hooko aku oe no ka Haku i kau mea i hoohiki ai:
34 Apan magaingon ako kaninyo, Ayaw gayud kamo pagpanumpa, bisan pa kon tungod sa langit, kay kini mao ang trono sa Dios;
Eia hoi ka'u e olelo aku nei ia oukou, Mai hoohiki ino iki; aole i ka lani, no ka mea, o ko ke Akua nohoalii ia:
35 bisan pa kon tungod sa yuta, kay kini mao ang tongtonganan sa iyang mga tiil; bisan pa kon tungod sa Jerusalem, kay kini mao ang siyudad sa dakung Hari.
Aole hoi i ka honua, no ka mea, o kona keehana wawae in: aole hoi i Ierusalema, no ka mea, o ko ke Alii nui kulanakauhale ia.
36 Ug ayaw pagpanumpa tungod sa imong ulo, kay ikaw dili arang makapaputi ni makapaitom sa bisan usa na lang ka lugas nga buhok niini.
Aole hoi oe e hoohiki ino i kou poo iho, no ka mea, aole e hiki ia oe ke hoolilo i kekahi oho i keokeo, aole hoi i eleele.
37 Apan ang inyong sulti himoa lamang nga `Oo' o `Dili'; kay bisan unsa nga kapin na niini nagagikan sa dautan.
Penei oukou e olelo aku ai, o ka ae, he ae ia; o ka ole, he hoole ia: a o ka mea oi aku i keia, no ka ino mai ia.
38 "Kamo nakadungog na nga giingon, `Mata tungod sa mata ug ngipon tungod sa ngipon."
Ua lohe oukou i ka olele ana mai, He maka no ka maka, a he niho no ka niho:
39 Apan magaingon ako kaninyo. Ayaw ninyo pagsukli ang tawong dautan. Hinonoa, kon may mosagpa kanimo sa too mong aping, itahan mo kaniya ang pikas usab;
Eia hoi ka'u e olelo aku nei ia oukou, Mai hoopai aku i ka ino; a o ka mea nana e papai mai i kou papalina akau, e haliu aku oe ia ia i kekahi.
40 ug kon may makigburoka kanimo ug moilog sa imong kamisola, ihatag pa usab kaniya ang imong kupo;
A o ka mea nana oe e kahihi wale aku ma ke kanawai, a e lawe i kou kapa komo, ho hou aku no hoi ia ia i kou aahu.
41 ug kon may mopugos kanimo sa pagpauban aniyag usa ka milya, ubani siyag duha ka milya.
O ka mea e koi mai ia oe e hele i hookahi mile, e hele pu me ia i elua.
42 Hatagi ang magpakilimos animo, ug ayaw balibari ang buot mohulam kanimo.
O ka mea e noi mai ia oe, e haawi aku nana, a o ka mea e noi mai e lawe lilo ole i kau mea, mai kaii ae oe.
43 "Kamo nakaduingog na nga giingon, `Higugmaa ang imong silingan
Ua lohe no oukou i ka olelo ana mai, E aloha aku oe i kou hoalauna, a e inaina aku hoi i kou enemi:
44 Apan magaingon ako kaninyo, Higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway ug pag-ampo kamo alang sa mga magalutos kaninyo,
Eia hoi ka'u e olelo aku nei ia oukou, E aloha aku i ko oukou poe enemi, e hoomaikai aku hoi i ka poe hoino mai ia oukou; e hana lokomaikai aku hoi i ka poe inaina mai ia oukou; e pule aku hoi no ka poe hoohewa wale mai ia oukou, a hana ino mai hoi ia oukou;
45 aron mahimo kamong mga anak sa inyong Amahan nga anaa sa langit; kay siya nagapasubang sa iyang Adlaw sa ibabaw sa mga dautan ug sa ibabaw sa mga maayo, ug nagpadalag ulan ngadto sa mga matarung ug sa mga dili matarung.
I lilo ai oukou i poe keiki na ko oukou Makua i ka lani, nana no i hoopuka mai i kona ia maluna o ka poe ino a me ka poe maikai, nana hoi i hooua mai maluna o ka poe pono a me ka poe pono ole.
46 Kay kon mao ray inyong higugmaon ang mga nahigugma kaninyo, unsa may balus nga madawat ninyo? Dili ba ang mga maniningil sa buhis nagabuhat man sa ingon?
A i aloha aku oukou i ka poe i aloha mai ia oukou, heaha la auanei ka uku e loaa mai ai ia oukou? Aole anei pela e hana nei ka poe lunaauhau?
47 Ug kon mao ray inyong yukboan ang inyong mga kaigsoonan, unsa may inyiong nahimo nga labaw pa kay sa uban? Dili ba ang mga Gentil nagabuhat man sa ingon?
Ina e uwe aku oukou i ko oukou poe hoahanau wale no, heaha la ko oukou mea e oi aku ai? Aole anei pela e hana nei ka poe lunaauhau?
48 Busa, kamo kinahanglan magmahingpit ingon nga hingpit ang inyong Amahan nga langitnon.
E hemolele oukou, e like me ka hemolele o ko oukou Makua iloko o ka lani.
