Mateo 22
1 Ug kanila misulti si Jesus pag-usab pinaagi sa mga sambingay, nga nag-ingon,
And Jesus answering, spoke again in parables to them, saying:
2 "Ang gingharian sa langit sama sa usa ka hari nga naghimog kombira sa kasal alang sa iyang anak nga lalaki,
The kingdom of heaven is likened to a king, who made a marriage for his son.
3 ug nagsugo sa iyang mga ulipon sa pagtawag sa mga dinapitsa kombira sa kasal; apan nanagdumili sila sa pagtambong.
And he sent his servants, to call them that were invited to the marriage; and they would not come.
4 Ug nagpaadto na usab siyag uban pang mga ulipon nga iyang giingnan, `Ingna ang mga dinapit, Tan-awa, nahikay ko na ang akong kombira, naihaw na ang akong mga baka ug ang akong mga nati nga pinatambok, ug andam na ang tanan; busa, pangadto na kamo sa kombira.'
Again he sent other servants, saying: Tell them that were invited, Behold, I have prepared my dinner; my beeves and fatlings are killed, and all things are ready: come ye to the marriage.
5 Apan ang mga dinapit wala lang manumbaling niini ug nanglakaw hinoon sila, usa paingon sa iyang uma, ug usa paingon sa iyang patigayon,
But they neglected, and went their own ways, one to his farm, and another to his merchandise.
6 samtang ang uban nanagdakop sa iyang mga ulipon, ug ilang gidagmalan ug gipamatay sila.
And the rest laid hands on his servants, and having treated them contumeliously, put them to death.
7 Ug ang hari nasuko, ug gipaadtoan niya sa iyang mga sundalo ug gipapatay ang maong mga mamumuno ug gipasunog ang ilang siyudad.
But when the king had heard of it, he was angry, and sending his armies, he destroyed those murderers, and burnt their city.
8 Ug siya miingon sa iyang mga ulipon, `Andam na ang kombira sa kasal, apan dili takus kadtong mga dinapit.
Then he saith to his servants: The marriage indeed is ready; but they that were invited were not worthy.
9 Busa pangadto hinoon kamo sa kadalanan, ug bisan kinsay inyong ihibalag didto, dapita ninyo sila sa kombira.'
Go ye therefore into the highways; and as many as you shall find, call to the marriage.
10 Ug ang mga ulipon miadto sa kadalanan ug ilang gitigum ang tanan nga ilang gihibalag, mga dautan ug mga maayo; ug ang kombirahan sa kasal napuno sa mga dinapit.
And his servants going forth into the ways, gathered together all that they found, both bad and good: and the marriage was filled with guests.
11 "Apan sa pagsulod sa hari aron sa pagtan-aw sa mga dinapit, nakita niya didto ang usa ka tawo nga wala magsul-ob ug bisti alang sa kombira sa kasal;
And the king went in to see the guests: and he saw there a man who had not on a wedding garment.
12 ug siya miingon kaniya, `Migo, naunsa ba nga misulod ka man dinhi nga wala magsul-ob ug bisti nga angay sa kasal?' Ug ang tawo wala makatingog.
And he saith to him: Friend, how camest thou in hither not having a wedding garment? But he was silent.
13 Ug ang hari miingon sa iyang mga sulogoon, `Gapusa ninyo siya sa tiil ug kamot, ug ilabay ninyo siya ngadto sa labawng kangitngitan sa gowa; didto ang mga tawo managpanghilak ug managkagot sa ilang mga ngipon.'
Then the king said to the waiters: Bind his hands and feet, and cast him into the exterior darkness: there shall be weeping and gnashing of teeth.
14 Kay daghan ang gipanagtawag apan diyutay ra ang pagapilion."
For many are called, but few are chosen.
15 Ug milakaw ang mga Fariseo ug nanagsabut sila kon unsaon nila sa pagbitik kang Jesus pinaagi sa iyang isulti.
Then the Pharisees going, consulted among themselves how to insnare him in his speech.
16 Ug ilang gipaadtoan siya sa ilang mga tinun-an, kinuyogan sa mga Herodianhon, sa pag-ingon kaniya, "Magtutudlo, nasayud kami nga ikaw maminatud-on, ug nga ikaw sa minatuod nagatudlo sa dalan sa Dios, ug nga wala ka magsapayan sa tawo sanglit wala ka man magtan-aw sa panagway sa mga tawo.
And they sent to him their disciples with the Herodians, saying: Master, we know that thou art a true speaker, and teachest the way of God in truth, neither carest thou for any man: for thou dost not regard the person of men.
17 Busa tug-ani kami unsay imong paghunahuna niini. Uyon ba sa balaod ang pagbayad ug buhis kang Cesar, o dila ba?"
Tell us therefore what dost thou think, is it lawful to give tribute to Caesar, or not?
18 Apan si Jesus, sa naila niya ang ilang pagkamadinauton, miingon kanila "Mga maut, nganong inyo man akong sulayan?
But Jesus knowing their wickedness, said: Why do you tempt me, ye hypocrites?
19 Pakitai akog kuwarta nga igbubuhis." Ug ilang gidala kaniya ang kuwarta nga usa ka denario.
Shew me the coin of the tribute. And they offered him a penny.
20 Ug si Jesus miingon kanila, "Kang kinsa man kining dagway ug kining nahisulat?"
And Jesus saith to them: Whose image and inscription is this?
21 Sila mitubag nga nag-ingon, "Kang Cesar." Ug siya miingon kanila, "Nan, bayri ninyo si Cesar sa mga butang nga iya ni Cesar, ug ang Dios sa mga butang nga iya sa Dios."
They say to him: Caesar’s. Then he saith to them: Render therefore to Caesar the things that are Caesar’s; and to God, the things that are God’s.
22 Ug sa ilang pagkadungog niini, nahitingala sila; ug ilang gibiyaan siya ug nanglakaw sila.
And hearing this they wondered, and leaving him, went their ways.
23 Ug sa maong adlaw giadto siyag mga Saduceo, mga tawo nga nanag-ingon nga walay pagkabanhaw; ug gipangutana siya nila
That day there came to him the Sadducees, who say there is no resurrection; and asked him,
24 nga nanag-ingon, "Magtutudlo, si Moises nag-ingon, `Kon ang usa ka lalaki mamatay nga walay anak, ang iyang igsoong lalaki kinahanglan mangasawa sa balo ug magpaliwat ug mga anak alang sa iyang igsoon.'
Saying: Master, Moses said: If a man die having no son, his brother shall marry his wife, and raise up issue to his brother.
25 Karon, diha kanamoy pito ka mga magsoong lalaki; ang nahauna nagminyo ug unya namatay, ug tungod kay wala man siya mga anak, ang asawa niya gipangasawa sa iyang igsoon.
Now there were with us seven brethren: and the first having married a wife, died; and not having issue, left his wife to his brother.
26 Mao usab ang nahitabo sa ikaduha ug sa ikatulo, ug hangtud sa ikapito.
In like manner the second, and the third, and so on to the seventh.
27 Tapus nilang tanan, ang babaye namatay usab.
And last of all the woman died also.
28 Nan, sa pagkabanhaw ni kinsa man sa pito maasawa siya? Kay silang tanan nakahupot man kaniya."
At the resurrection therefore whose wife of the seven shall she be? for they all had her.
29 Apan kanila mitubag si Jesus nga nag-ingon, "Nangasayop kamo kay wala kamo makasabut sa kasulatan o sa gahum sa Dios.
And Jesus answering, said to them: You err, not knowing the Scriptures, nor the power of God.
30 Kay sa pagkabanhaw dili na sila magapangasawa o magapamana, kondili mahisama na sila sa mga manolunda didto sa langit.
For in the resurrection they shall neither marry nor be married; but shall be as the angels of God in heaven.
31 Ug mahitungod sa pagbanhaw sa mga patay, wala ba ninyo hibasahi ang gisulti kaninyo sa Dios nga nag-ingon,
And concerning the resurrection of the dead, have you not read that which was spoken by God, saying to you:
32 `Ako mao ang Dios ni Abraham, ug ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob'? Siya dili Dios sa mga patay, kondili sa mga buhi."
I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob? He is not the God of the dead, but of the living.
33 Ug sa pagkadungog niini sa panon sa katawhan, nahitingala sila sa iyang pagpanudlo.
And the multitudes hearing it, were in admiration at his doctrine.
34 Apan sa pagkadungog sa mga Fariseo nga napahilum niya ang mga Saduceo, sila nanagtapok.
But the Pharisees hearing that he had silenced the Sadducees, came together:
35 Ug usa kanila, nga batid sa kasugoan, may gipangutana kaniya aron sa pagsulay kaniya.
And one of them, a doctor of the law, asking him, tempting him:
36 Miingon siya, "Magtutudlo, unsa man ang dakung sugo sa kasugoan?"
Master, which is the greatest commandment in the law?
37 Ug si Jesus miingon kaniya, "Higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasingkasing, ug sa tibuok mong kalag, ug sa tibuok mong salabutan.
Jesus said to him: Thou shalt love the Lord thy God with thy whole heart, and with thy whole soul, and with thy whole mind.
38 Mao kana ang daku ug unang sugo.
This is the greatest and the first commandment.
39 Ug ang ikaduha sulosama ra, nga mao kini, Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.
And the second is like to this: Thou shalt love thy neighbor as thyself.
40 Niining duha ka mga sugo nagasukad ang tibuok nga kasugoan ug ang mga profeta."
On these two commandments dependeth the whole law and the prophets.
41 Ug samtang nagkatapok ang mga Fariseo, kanila si Jesus may gipangutana,
And the Pharisees being gathered together, Jesus asked them,
42 nga nag-ingon, "Unsa may inyong paghunahuna mahitungod kang Cristo? Kang kinsa man siyang anak?" Sila mitubag kaniya, "Anak siya ni David."
Saying: What think you of Christ? whose son is he? They say to him: David’s.
43 Siya miingon kanila, "Nan, ngano man lagi nga si David, dinasig sa Espiritu, nagtawag man kaniya nga Ginoo, sa iyang pag-ingon:
He saith to them: How then doth David in spirit call him Lord, saying:
44 `Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo: Lumingkod ka sa akong too, hangtud igabutang ko ang imong mga kaaway diha sa ilalum sa imong mga tiil?
The Lord said to my Lord, Sit on my right hand, until I make thy enemies thy footstool?
45 Kon si David nagtawag kaniya nga Ginoo, unsaon man niya pagkahimong anak ni David?"
If David then call him Lord, how is he his son?
46 Ug walay nakatubag kaniyag bisan usa na lang ka pulong, ug sukad niadtong adlawa wala nay nangahas pa sa paghimog mga pagpa-ngutana kaniya.
And no man was able to answer him a word; neither durst any man from that day forth ask him any more questions.
