Mateo 15
1 Ug kang Jesus dihay miduol nga mga Fariseo ug mga escriba gikan sa Jerusalem, nga nanag-ingon,
Then there came to Jesus a party of Pharisees and Scribes from Jerusalem, who inquired,
2 "Ngano bang lapason man sa imong mga tinun-an ang kalagdaan nga gikabilin-bilin sa mga katigulangan? Kay inig-pangaon dili sila manghunaw sa ilang mga kamot."
"Why do your disciples transgress the tradition of the Elders by not washing their hands before meals?"
3 Kanila mitubag siya nga nag-ingon, "Ug ngano ba usab nga inyo mang lapason ang sugo sa Dios aron lang pagtuman sa inyong gikabilinbilin nga kalagdaan?
"Why do you, too," He retorted, "transgress God's commands for the sake of your tradition?
4 Kay ang Dios nagsugo nga nag-ingon, `Tumahud ka sa imong amahan ug sa imong inahan, ug, `Ang magasultig dautan batok sa iyang amahan o inahan, kinahanglan gayud patyon siya.'
For God said, 'Honour thy father and thy mother'; and 'Let him who reviles father or mother be certainly put to death';
5 Apan magaingon kamo, `Kon may makaingon lang ngadto sa iyang amahan o inahan, Ang kapahimuslan mo unta gikan kanako gikahatag ngadto sa Dios, kini siya dili na kinahanglan magtahud pa sa iyang amahan.'
but you--this is what you say: 'If a man says to his father or mother, That is consecrated, whatever it is, which otherwise you should have received from me--
6 Busa, tungod lang sa inyong gikabilinbilin nga kalagdaan, inyong gipakawalay pulos ang pulong sa Dios.
he shall be absolved from honouring his father'; and so you have abrogated God's Word for the sake of your tradition.
7 Kamong mga maut! Maayo gayud ang pagkahimo ni Isaias sa profesiya mahitungod kaninyo sa iyang pag-ingon:
Hypocrites! well did Isaiah prophesy of you,
8 `Kining mga tawhana nagapasidungog kanako pinaagi sa ilang mga ngabil, apan halayo kanako ang ilang kasing-kasing;
"'This is a People who honour Me with their lips, while their heart is far away from Me;
9 kawang lamang ang ilang pagsimba kanako, sanglit sa ilang pagpanudlo ila mang gipaka-doctrina ang kalagdaan nga hinimo lamang mga tawo."
but it is in vain they worship Me, while they lay down precepts which are mere human rules.'"
10 Un ya iyang gitawag ang mga tawo ngadto kaniya ug miingon siya kanila, "Paminawa ug sabta ninyo kini:
Then, when He had called the people to Him, Jesus said, "Hear and understand.
11 dili ang magasulod sa baba mao an makapahugaw sa tawo; kondili ang magagula sa baba, kini mao ang makapahugaw sa tawo."
It is not what goes into a man's mouth that defiles him; but it is what comes out of his mouth--that defiles a man."
12 Unya miduol ang mga tinun-an ug miingon kaniya, "Nasayud ka ba nga ang mga Fariseo gingil-aran sa ilang pagkadungog sa imong sulti?"
Then His disciples came and said to Him, "Do you know that the Pharisees were greatly shocked when they heard those words?"
13 Siya mitubag nga nag-ingon, "Ang matag-usa ka tanum nga dili tinanum sa akong Amahan nga langitnon, kini pagaibton.
"Every plant," He replied, "which my Heavenly Father has not planted will be rooted up.
14 Pasagdi lang ninyo sila; sila mga magtotultol nga buta. Ug kon ang buta magaguyod ug buta, sa gahong mangahulog silang duha."
Leave them alone. They are blind guides of the blind; and if a blind man leads a blind man, both will fall into some pit."
15 Apan si Pedro miingon kaniya, "Isaysay kanamo ang sambingay."
"Explain to us this figurative language," said Peter.
16 Ug siya miingon kanila, "Wala ba gihapon usab kamoy pagsabut?
"Are even you," He answered, "still without intellingence?
17 Wala ba ninyo palandunga nga bisan unsay magasulod sa baba moagi lamang sulod sa tiyan ug unya igaitsa ra sa gawas?
Do you not understand that whatever enters the mouth passes into the stomach and is afterwards ejected from the body?
18 Apan ang manggula sa baba anha gikan sa kasingkasing, ug mao kini ang makapahugaw sa tawo.
But the things that come out of the mouth proceed from the heart, and it is these that defile the man.
19 Kay gikan sa kasingkasing nagagula ang mga dautang hunahuna, pagbuno, panapaw, pakighilawas, pangawat, pagsaksig bakak, panulti sa pagbuling sa dungog.
For out of the heart proceed wicked thoughts, murder, adultery, fornication, theft, perjury, impiety of speech.
20 Mao kini anag makapahugaw sa tawo; apan ang pagkaon nga walay pupanghunaw sa kamot dili makapahugaw sa tawo."
These are the things which defile the man; but eating with unwashed hands does not defile."
21 Ug si Jesus mipahawa didto ug mipahilit sa kayutaan sa Tiro ug Sidon.
Leaving that place, Jesus withdrew into the vicinity of Tyre and Sidon.
22 Ug tan-awa, miabut ang usa ka babayeng Canaanhon nga taga-didto, ug misinggit nga nag-ingon kaniya, "Ginoo, Anak ni David, kaloy-i intawon ako; ang akong anak nga babaye ginasakit pag-ayo sa usa ka yawa."
Here a Canaanitish woman of the district came out and persistently cried out, "Sir, Son of David, pity me; my daughter is cruelly harassed by a demon."
23 Apan wala siya motubag kaniya, bisag usa ka pulong. Ug miduol kaniya ang iyang mga tinun-an ug gihangyo siya nila nga nanag-ingong, "Papaulia siya, kay ania gisunod kita niyag siyagit."
But He answered her not a word. Then the disciples interposed, and begged Him, saying, "Send her away because she keeps crying behind us."
24 Ug siya mitubag nga nag-ingong, "Ako gipadala ngadto lamang sa mga nagawalang karnero sa banay ni Israel."
"I have only been sent to the lost sheep of the house of Israel," He replied.
25 Apan siya miduol ug sa iyang atubangan miluhod siya nga nag-ingon. "Ginoo, tabangi intawon ako."
Then she came and threw herself at His feet and entreated Him. "O Sir, help me," she said.
26 Kaniya mitubag siya nga nag-ingon, "Dili matarung nga kuhaon ang tinapay nga alang sa mga anak ug iitsa ngadto sa mga iro."
"It is not right," He said, "to take the children's bread and throw it to the dogs."
27 Siya miingon, "Tinuod kana, Ginoo; ngani bisan pa ang mga iro magakaon man sa mga mumho nga matagak gikan sa lamisa sa ilang mga agalon."
"Be it so, Sir," she said, "for even the dogs eat the scraps which fall from their masters' tables."
28 Ug kaniya mitubag si Jesus nga nag-ingon, "O babaye, pagkadaku sa imong pagsalig! Pagabuhaton kini alang kanimo sumala sa imong gusto." Ug dihadiha naayo ang iyang anak nga babaye.
"O woman," replied Jesus, "great is your faith: be it done to you as you desire." And from that moment her daughter was restored to health.
29 Ug si Jesus mipahawa didto ug milakaw sa ubay sa lanaw sa Galilea. Ug unya mitungas siya sa bungtod ug milingkod didto.
Again, moving thence, Jesus went along by the Lake of Galilee; and ascending the hill, He sat down there.
30 Ug miduol kaniya ang mga dagkung panon sa katawhan nga nanagdalag mga bakul, mga kimay, mga buta, mga amang, ug sa daghang sa tiilan ni Jesus, ug iyang giayo sila,
Soon great crowds came to Him, bringing with them those who were crippled in feet or hands, blind or dumb, and many besides, and they hastened to lay them at His feet. And He cured them,
31 nga tungod niana ang mga panon sa katawhan nanghitingala sa ilang pagkakita sa mga amang nga nakasulti na, sa mga kimay nga nangaayo na, sa mga bakul nga nakalakaw na, ug sa mga buta nga nakakita na, ug ilang gidalayeg ang Dios sa Israel.
so that the people were amazed to see the dumb speaking, the maimed with their hands perfect, the lame walking, and the blind seeing; and they gave the glory to the God of Israel.
32 Unya gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ngadto kaniya ug kanila miingon siya, "Naluoy ako sa katawhan, kay tulo na karon ka adlaw lng asila nagauban kanako, ug wala silay makaon; ug dili ako buot nga mamauli sila nga walay mga kaon, kay tingali unyag panguyapan sila sa dalan."
But Jesus called His disciples to Him and said, "My heart yearns over this mass of people, for it is now the third day that they have been with me and they have nothing to eat. I am unwilling to send them away hungry, lest they should faint on the road."
33 Ug ang mga tinun-an miingon kaniya, "Asa man kita manguhag tinapay dinhi sa mga awaaw nga igong ibusog niining dakung panon sa katawhan?"
"Where can we," asked the disciples, "get bread enough in this remote place to satisfy so vast a multitude?"
34 Ug si Jesus miingon kanila, "Pila ka ba buok ang inyong tinapay?" Sila mitubag, "Pito, ug may pila ka gagmayng isda."
"How many loaves have you?" Jesus asked. "Seven," they said, "and a few small fish."
35 Ug iyang gisugo ang panon sa katawhan sa pagpanglingkod sa yuta.
So He bade all the people sit down on the ground,
36 Ug iyang gikuha ang pito ka tinapay ug ang mga isda, ug sa nakapasalamat na siya, kini iyang gipikaspikas ug gihatag ngadto sa mga tinun-an, ug ang mga tinun-an maoy nanghatag niini ngadto sa mga panon sa katawhan.
and He took the seven loaves and the fish, and after giving thanks He broke them up and then distributed them to the disciples, and they to the people.
37 Ug nangaon silang tanan ug nangabusog; ug ilang gihipos ang nahibilinnga mga tipik nga pito ka alat.
And they all ate and were satisfied. The broken portions that remained over they took up--seven full hampers.
38 Ug ang nangaon upat ka libo ka mga lalaki, gawas sa mga babaye ug mga bata.
Those who ate were 4,000 adult men, without reckoning women and children.
39 Ug sa napapauli na niya ang mga panon sa katawhan, siya misakay sa sakayan ug miadto sa kayutaan sa Magadan.
He then dismissed the people, went on board the boat, and came into the district of Magadan.
