Mateo 13
1 Ug sa mao rang adlawa, si Jesus nanaug sa balay ug milingkod sa lapyahan sa lanaw.
Mais tarde, naquele mesmo dia, Jesus saiu de casa e se sentou para ensinar perto do lago.
2 Ug midugok kaniya ang mga dagkung panon sa katawhan, nga tungod niana misakay siya sa usa ka sakayan ug milingkod didto; ug ang tibuok panon sa katawhan nanagtindog sa baybayon.
Foram tantas as pessoas que se reuniram em volta dele, que ele entrou em um barco e lá se sentou para ensinar, enquanto as pessoas ficaram na praia.
3 Ug iyang gisuginlan sila sa daghang mga butang pinaagig mga sambingay. Ug siya miingon: "Usa ka magpupugas miadto aron sa pagsabod ug binhi.
Ele explicou muitas coisas para eles, usando histórias como exemplos. “Certo homem saiu para semear”, ele começou a contar.
4 Ug sa nagsabod siya, may mga binhi nga diha mahulog sa daplin sa dalan, ug midugok ang mga langgam ug ilang gituka kini.
“Enquanto realizava a semeadura, algumas sementes caíram pelo caminho. Os pássaros vieram e as comeram.
5 Ang ubang mga binhi diha mahulog sa kabatoan diin dili daghan ang yuta, ug kini migitib dayon sanglit kini wala may giladmon diha sa yuta,
Outras sementes caíram no chão duro como pedra, em que havia pouca terra. As sementes brotaram rapidamente.
6 apan sa pagsubang sa Adlaw, kini nalawos; ug kay wala may gamut, kini nalaya.
O sol veio e as queimou e elas secaram, porque não tinham raízes.
7 Ug may uban pang mga binhi nga diha mahulog sa kasampinitan, ug ang mga sampinit mitubo ug milumos niini.
Outras sementes caíram entre espinhos, que cresceram e sufocaram as plantas.
8 Ug ang ubang mga binhi diha mahulog sa maayong yuta ug kini namunga; may namungag usa ka gatus ka pilo, ang uban kan-oman, ug ang uban katloan.
Outra parte das sementes caiu em uma terra boa. Elas produziram uma colheita – algumas cem, algumas sessenta e algumas trinta vezes o que tinha sido plantado.
9 "Ang may mga dalung-gan nga makadungog, kinahanglan siya magpatalinghug."
Quem tem ouvidos para ouvir, ouça!”
10 Unya miduol ang mga tinun-an ug miingon kaniya, "Nganong pinaagi mag mga sambingay ang imong pagsulti kanila?"
Os discípulos vieram até Jesus e perguntaram: “Por que você usa exemplos quando fala com as pessoas?” Jesus respondeu:
11 "Kanila mitubag siya nga nag-ingon, " Kaninyo gitugot ang pagpakasabut sa mga tinagoan mahitungod sa gingharian sa langit, apan kanila wala kini itugot.
“Vocês são privilegiados, pois os mistérios do Reino do Céu lhes foram revelados, mas a eles, esse conhecimento não foi dado.
12 Kay siya nga adunay iya pagahatagan ug labaw pa, ug makabaton siya sa kadagaya; apan siya nga walay iya pagakuhaan sa bisan unsa nga anaa kaniya.
Aqueles que já têm receberão mais, muito mais do que o bastante. Mas aqueles que não têm, até o pouco que têm lhes será tirado.
13 Mao kini ang hinung-dan ngano nga magasulti ako kanila pinaagig mga sambingay; kay bisan tuod sila magatutok, dili man sila makakita, ug bisan tuod sila magapaminaw, dili man sila makabati ni makasabut.
É por isso que eu falo com eles por meio de exemplos. Pois eles olham e não enxergam; escutam e não ouvem, nem entendem.
14 Ug diha kanila maayo gayud nga pagkatuman ang profesiya ni Isaias nga nagaingon: `Manimati ug manimati kamo apan dili gayud kamo makasabut, ug magatutok ug magatutok kamo, apan dili gayud kamo makakita.
A profecia de Isaías se cumpre neles: ‘Mesmo que vocês escutem, não entenderão. E mesmo que vocês vejam, não perceberão.
15 Kay nahabol ang kasingkasing niining mga tawhana, ug ang ilang mga dalunggan magalisud sa pagpakabati, ug ang ilang mga mata ginapiyong nila, sa kahadlok nga tingali unyag makakita sila pinaagi sa ilang mga mata, ug makabati sila pinaagi sa ilang mga dalunggan, ug makasabut sila pinaagi sa ilang kasingkasing, ug managbalik sila kanako aron ayohon ko sila.
Eles são insensíveis, não querem escutar e fecham os seus olhos. Se eles não fizessem assim, seriam capazes de ver com os seus olhos, ouvir com os seus ouvidos e de entender com a mente. Então, eles poderiam voltar para mim e eu os curaria.’
16 Apan bulahan gayud ang inyong mga mata kay makakita man kini, ug ang inyong mga dalunggan kay makabati man kini.
Vocês são felizes, pois os seus olhos veem e os seus ouvidos ouvem.
17 Sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga daghan ang mga profeta ug mga tawong matarung nga nangandoy sa pagtan-aw unta sa inyong nakita, apan wala sila niini makakita; ug sa pagpamati unta sa inyong nabatian, apan wala sila niini makabati.
Eu lhes digo: muitos profetas e boas pessoas desejaram ver o que vocês estão vendo, mas não viram. Eles desejaram ouvir o que vocês estão ouvindo, mas não ouviram.
18 "Nan, patalinghugi ninyo ang sambingay mahitungod sa magpupugas.
Então, escutem e entendam a história do homem que semeava.
19 Sa diha nga ang usa ka tawo makabati sa pulong mahitungod sa gingharian ug dili siya mosabut niini, ang dautan motungha ug mosakmit sa gikasabod diha sa iyang kasingkasing; kini mao ang gikasabod diha sa daplin sa dalan.
Quando as pessoas ouvem a mensagem sobre o Reino e não a compreendem, o maligno aparece e arranca o que foi semeado nelas. Isso é o que acontece com as sementes que foram semeadas na beira do caminho.
20 Ug mahitungod niadtong gikasabod diha sa kabatoan, kini mao kadtong magapatalinghug sa pulong ug dihadiha iya kining dawaton uban sa kalipay;
As sementes que foram semeadas onde havia muitas pedras são as pessoas que ouvem a mensagem e, no mesmo instante, alegremente, a aceitam.
21 apan wala siyay gamut diha sa iyang kaugalingon, hinoon mopabilin siyag makadiyot; ug inig-abut sa kasakitan o pagpanglutos tungod sa pulong, siya mobiya dayon sa pagtoo.
Elas duram um pouco, porque, por não terem raízes, quando os problemas e as confusões chegam, elas logo abandonam a mensagem.
22 Ug bahin niadtong gikasabod diha sa kasampinitan, kini mao kadto ang makadungog sa pulong, apan ang mga kabalaka dinhi sa kalibutan ug ang kalipay tungod sa mga bahandi magalumos sa pulong, ug kini dili makapamunga. (aiōn g165)
As sementes que caíram entre os espinhos são as pessoas que ouvem a mensagem, mas, então, as preocupações da vida e a tentação do dinheiro sufocam a mensagem, fazendo com que elas não produzam frutos. (aiōn g165)
23 "Ug bahin sa gikasabod diha sa maayong yuta, kini mao kadtong makadungog sa pulong ug makasabut niini; sa pagkatinuod kini siya magapamunga ug magapaani, sa usa ka higayon usa ka gatus ka pilo, ug sa lain kan-oman, ug sa lain katloan."
As sementes que se desenvolveram em um bom solo são as pessoas que ouvem a mensagem e a compreendem e que produzem uma boa colheita – algumas cem, algumas sessenta e algumas trinta vezes o que tinha sido plantado.”
24 " Ug iyang giasoyan sila sa lain pang sambingay, nga nag-ingon, " Ang gingharian sa langit sama sa usa ka tawo nga nagpugas ug maayong binhi diha sa iyang uma;
Então, ele lhes contou outra história, por meio de exemplos: “O Reino do Céu é como um homem que semeou boas sementes em seu campo.
25 apan samtang nanagkatulog ang mga tawo, ang iyang kaaway miadto ug ang mga trigo gisaburan niyag mga liso sa bunglayon, ug unya mipahawa siya.
Mas, enquanto os seus empregados estavam dormindo, um inimigo veio e jogou sementes de ervas daninhas sobre a plantação de trigo. E depois foi embora.
26 Busa, sa nanubo na ang mga trigo ug nanguhay, nakita usab ang mga bunglayon.
Então, quando o trigo cresceu e produziu espigas de trigo, as ervas daninhas também cresceram.
27 Ug ang mga ulipon sa pangulo sa panimalay miduol ug miingon kaniya, `Senyor, dili ba maayo man kadtong binhi nga gipugas mo sa imong uma? Naunsa bang anaa may mga bunglayon?'
Os empregados do dono do campo chegaram e perguntaram a ele: ‘Senhor, você não semeou boas sementes em seu campo? De onde vieram as ervas daninhas?’
28 Siya mitubag kanila, `Buhat kana sa kaaway.' Ug ang mga ulipon miingon kaniya, `Nan, gusto ka bang amo kadtong adtoon ug pangib-ton?'
‘Algum inimigo fez isso,’ ele respondeu. E eles perguntaram: ‘Você quer que nós arranquemos as ervas daninhas?’ O patrão respondeu:
29 Apan siya miingon kanila, `Ayaw lang, kay tingali unya hinoon nga sa inyong pagpangibut sa mga bunglayon mahilakip pagkaibut ang mga trigo.
‘Não. Porque, quando vocês arrancarem as ervas daninhas, poderão arrancar também o trigo.
30 "Pasagdi sila nga managkaipon karon sa pagtubo hangtud sa ting-ani, ug sa pagpangani na unya ingnon ko ang mga mag-aani, Pangibta una ninyo ang mga bunglayon ug bangana aron sunogon, apan ang mga trigo hakota ninyo ngadto sa akong dapa.'"
Deixem que eles cresçam juntos até a época da colheita. Então, eu direi a quem for trabalhar na colheita para primeiro juntar as ervas daninhas, fazer feixes e queimá-las. Depois, que juntem o trigo e os guarde em meu celeiro.’”
31 "Ug iyang giasoyan sila sa lain pang sambingay, nganag-ingon, " Ang gingharian sa langit samag liso sa mustasa nga gidala sa usa ka tawo ug gipugas niya diha sa iyang uma;
Jesus lhes deu outro exemplo: “O Reino do Céu é como a semente de mostarda, que um fazendeiro plantou em seu campo.
32 "kini mao ang labing gamay sa tanang mga liso, apan sa makatubo na, kini mao ang labing daku sa tanang tanum nga ulotanon ug mahimong kahoy nga tungod niana ang mga langgam sa kalangitan modugok ug magahimog mga batuganan diha sa iyang mga sanga."
Mesmo que ela seja a menor das sementes, ao crescer, torna-se muito maior do que as outras hortaliças. Na verdade, ela se torna uma árvore grande o bastante para que os pássaros façam ninhos em seus galhos.”
33 Ug iyang gisuginlan silag lain pang sambingay. Siya miingon, "Ang gingharian sa langit sama sa igpapatubo nga gikuha sa usa ka babaye ug gilubong niya diha sa tulo ka takus nga harina, hangtud gikapatuboan ang tanan."
Ele lhes contou mais uma história: “O Reino do Céu é como o fermento, que uma mulher misturou em uma grande quantidade de farinha, até que toda a massa tivesse crescido.”
34 Kining tanan gipamulong ni Jesus ngadto sa mga panon sa katawhan pinaagig mga sambingay, ug wala gayud siyay gikasugilon kanila nga dili pinaagig mga sambingay.
Jesus explicou todas essas coisas para a multidão, usando histórias como exemplo. Na verdade, ele sempre falava com elas usando histórias.
35 "Sa ingon niini natuman ang gisulti pinaagi sa profeta, nga nagaingon: Sa akong baba magabungat ako sa pagsulti pinaagig mga sambingay, igapamulong ko ang mga butang tinago sukad pa sa pagkatukod sa kalibutan."
Assim se cumpriu o que o profeta disse: “Eu falarei usando histórias e explicarei coisas desconhecidas desde a criação do mundo.”
36 Unya mipahawa siya sa mga panon sa katawhan ug misaka sa balay. Ug miduol kaniya ang iyang mga tinun-an nga nanag-ingon, "Saysayi kami sa sambingay mahitungod sa mga bunglayon diha sa uma."
Então, Jesus deixou a multidão e voltou para casa. Seus discípulos juntaram-se a ele e pediram: “Por favor, explique para nós a história das ervas daninhas no campo.”
37 "Ug kanila mitubag siya nga nag-ingon, " Ang nagpugas sa maayong binhi mao ang Anak sa Tawo;
“Quem semeia as sementes boas é o Filho do Homem”, Jesus explicou.
38 ang uma mao ang kalibutan, ug ang maayong binhi mao ang mga anak sa gingharian; ang mga bunglayon mao ang mga anak sa dautan,
“O campo representa o mundo. As boas sementes são os filhos do Reino. As sementes de erva daninha são os filhos do maligno.
39 ug ang kaaway nga nagsabod kanila mao ang yawa; ang ting-ani mao ang katapusan sa kapanahonan, ug ang mga mag-aani mao ang mga manolunda. (aiōn g165)
O inimigo que semeou as sementes de erva daninha é o diabo. A colheita é o fim do mundo. Os que trabalham na colheita são os anjos. (aiōn g165)
40 Busa, maingon nga ang mga bunglayon pagaibton ug pagasunogon sa kalayo, mao man usab kana ang mahitabo unya inigkatapus na sa kapanahonan. (aiōn g165)
Da mesma maneira que as ervas daninhas são colhidas e queimadas, no fim do mundo acontecerá o mesmo. (aiōn g165)
41 Ang Anak sa Tawo magapadala unya sa iyang mga manolunda, ug ilang tapukon ug hakuton pagawas sa iyang gingharian ang tanang hinungdan sa pagpakasala ug ang tanang mga magbubuhat ug kadautan,
O Filho do Homem enviará seus anjos e eles juntarão tudo que representa o pecado e todos que fazem o mal.
42 ug ilang igasalibay kini sila ngadto sa hudno nga magadilaab; didto ang mga tawo manag-panghilak ug managkagot sa ilang mga ngipon.
Então, eles jogarão os maus na fornalha de fogo ardente, onde estes chorarão e rangerão os dentes.
43 Unya ingon sa Adlaw mosidlak ang mga matarung didto sa gingharian sa ilang Amahan. Ang may mga dalunggan nga makadungog, kinahanglan magpatalinghug.
E depois, aqueles que vivem de forma honesta brilharão como o sol no Reino do seu Pai. Todos os que têm ouvidos para ouvir, que ouçam!
44 "Ang gingharian sa langit sama sa usa ka bahandi nga nalubong ilalum sa usa ka uma, nga sa hingkaplagan kini sa usa ka tawo, iyang gibalik paglubong; ug tungod sa iyang kalipay siya milakaw ug iyang gibaligya ang tanan niyang kabtangan, ug iyang gipalit kadtong umaha.
O Reino do Céu é como um tesouro escondido no campo. Um homem o encontrou e o enterrou de novo. Depois, muito alegremente, vendeu tudo o que tinha e comprou aquele campo.
45 "Usab, ang gingharian sa langit sama sa usa ka magpapatigayon nga nangitag mga hamiling mutya;
O Reino do Céu também é como um comerciante procurando belas pérolas.
46 ug sa pagkakaplag niya sa usa ka mutya nga bilihon kaayo, milakaw siya ug gipamaligya niya ang iyang tanang kabtangan ug iyang gipalit kadto.
Quando ele encontrou a pérola mais cara, ele vendeu tudo o que tinha e a comprou.
47 "Usab, ang gingharian sa langit sama sa usa ka pukot nga gitaktak ngadto sa dagat ug nakakuhag mga isda nga nagkalainlain;
O Reino do Céu também é como uma rede de pesca jogada ao mar, que pegou todo tipo de peixes.
48 ug sa napuno na kini, gipanagbutad sa mga tawo ngadto sa baybayon, ug sila nanglingkod ug ilang gipili ang mga maayong isda ug gibutang kini sa mga sudlanan, apan ang mga walay pulos ilang gisalibay.
Quando ela estava cheia, foi recolhida. Os peixes bons foram colocados em cestos, enquanto os ruins foram jogados fora.
49 Sama unya niana ang mahitabo inigkatapus na sa kapanahonan. Ang mga manolunda manggula ug ang mga dautan ilang lainon gikan sa mga matarung, (aiōn g165)
Assim acontecerá quando o fim do mundo chegar. Os anjos sairão e separarão as pessoas ruins das boas. (aiōn g165)
50 ug ilang isalibay kini ngadto sa hudno nga magadilaab; didto ang mga tawo managpanghilak ug managkagot sa ilang mga ngipon.
As pessoas ruins serão jogadas na fornalha de fogo ardente, onde chorarão e rangerão os dentes.
51 "Nakasabut ba kamo niining tanan?" Sila mitubag, "Oo."
Agora vocês compreendem tudo?” “Sim!”, eles responderam.
52 Ug siya miingon kanila, "Busa ang matag-usa ka escriba nga gikatudloan mahitungod sa gingharian sa langit sama sa usa ka pangulo sa panimalay nga magakuha sa mga butang bag-o ug karaan gikan sa iyang tinigum nga bahandi."
Jesus disse: “Todo educador religioso que aprendeu sobre o Reino do Céu é como o dono de uma casa, que tira do seu depósito tanto coisas novas quanto antigas.”
53 Ug sa nakatapus na si Jesus sa pagpamulong niining mga sambingay, siya mipahawa didto,
Após Jesus ter acabado de contar essas histórias, ele foi embora.
54 ug sa pag-abut niya sa iyang kaugalingong lungsod, siya nanudlo kanila sulod sa ilang sinagoga sa ingon nga paagi nga tungod niana nanghibulong sila ug nanag-ingon, "Diin ba niya makuha ang maong kaalam ug kagahum sa pagpanghimog mga milagro?
Ele retornou para a sua cidade natal. Lá, ele ensinou na sinagoga. As pessoas ficaram maravilhadas e perguntaram: “De onde vêm a sua sabedoria e os seus milagres?
55 Dili ba siya mao man ang anak sa panday sa kahoy? Dili ba ang iyang inahan ginganlan si Maria? Ug dili ba ang iyang mga igsoong lalaki mao man sila si Santiago ug si Jose ug si Simon ug si Judas?
Ele não é o filho do carpinteiro? A mãe dele não se chama Maria? E seus irmãos não são Tiago, José, Simão e Judas?
56 Ug dili ba ang tanan niyang mga igsoong babaye ania man uban kanato dinhi? Busa, diin man niya makuha kining tanan?"
As irmãs dele não moram aqui entre nós? Então, de onde ele consegue tudo isso?”
57 Ug kaniya ilang nakaplagan ang kahigayonan sa pagkapangdol. Apan si Jesus miingon kanila, "Ang profeta dungganan bisan diin, gawas sa iyang kaugalingong lungsod ug sa iyang kaugalingong panimalay."
E, assim, eles se recusaram a crer nele. Jesus lhes disse: “Um profeta é respeitado em toda parte, menos em sua terra natal e em sua família.”
58 Ug didto wala siya makahimog daghang mga milagro tungod sa ilang pagkawalay pagtoo.
Como eles não confiaram nele, Jesus não fez muitos milagres ali.
