Mateo 12
1 Niadtong panahona, si Jesus naglakaw agi sa kaumahan sa adlaw nga igpapahulay; ug ang iyang mga tinun-an gipanggutom, ug sila misugod sa pagpangutlog mga uhay ug nangaon.
At that time Jesus went through the grain fields on the Sabbath. But His disciples became hungry and began to pluck heads of grain and to eat.
2 Apan ang mga Fariseo, sa pagkakita nila niini, miingon kaniya, "Tan-awa ra, ang imong mga tinun-an nagahimo sa dili matarung pagabuhaton sulod sa adlaw nga igpapahulay sumala sa kasugoan."
And upon seeing it the Pharisees said to Him, “Hey, your disciples are doing what is not lawful to do on a Sabbath!”
3 "Kanila mitubag siya nga nag-ingon, " Wala ba kamo makabasa mahitungod sa gibuhat ni David, sa diha nga gigutom siya ug ang iyang mga kauban:
But He said to them: “Have you not read what David did when he became hungry, he and those who were with him,
4 naunsa nga misulod man siya sa balay sa Dios ug mikaon sa mga tinapay nga binutang-sa-atubangan-sa-Dios, nga supak man unta sa kasugoan ang pagkaon niya niini ug sa iyang mga kauban, gawas sa mga sacerdote lamang?
how he entered the house of God and ate the loaves of presentation, which was not lawful for him to eat, nor for those with him, but only for the priests?
5 "O wala ba ninyo hibasahi sa kasugoan nga sa adlaw nga igpapahulay ang mga sacerdote sulod sa templo nanaglapas man sa adlaw nga igpapahulay, apan nga wala sila niini pakasad-a?"
Or have you not read in the Law that on the Sabbaths the priests in the temple profane the Sabbath and are guiltless?
6 Ingnon ko kamo, nga aniay usa karon dinhi nga labaw pa kay sa templo.
Yet I say to you that a greater than the temple is here.
7 Ug kon nakasabut pa unta kamo sa kahulogan niini, `Maoy kahimut-an ko ang pagkaluoy, dili ang paghalad, dili unta kamo managhukom sa pagdaut sa mga walay sala.
If you had but known what this means, ‘I desire mercy and not sacrifice,’ you would not have condemned the innocent.
8 "Kay ang Anak sa Tawo agalon kang kinsa nailalum bisan pa ang adlaw nga igpapahulay."
Furthermore, the Son of the Man is Lord of the Sabbath!”
9 Ug sa nakalakaw na siya gikan didto, siya misulod sa ilang sinagoga.
Now moving on from there He went into their synagogue.
10 Ug tan-awa, didtoy usa ka lalaki nga may kamot nga nakuyos. Ug aron ilang ikasumbong si Jesus, siya gipangu-tana nila nga nanag-ingon, "Uyon ba sa kasugoan ang pagpang-ayog mga sakit sulod sa adlaw nga igpapahulay."
And there was a man with a withered hand! And they asked Him saying, “Is it lawful to heal on the Sabbath?”—so that they might accuse Him.
11 "Kanila mitubag siya nga nag-ingon, " Kinsa bang tawhana kaninyo nga kon siya may usa ka karnero ug kini mahulog sa gahong sa adlaw nga igpapahulay, dili niya gunitan kini aron bitaron paingon sa gawas.
So He said to them: “What man will there be among you who has one sheep, and should this one fall into a ditch on the Sabbath, will he not lay hold of it and lift it out?
12 Pagkadaku pag bili sa tawo kay sa usa ka buok nga karnero! Busa, uyon sa kasugoan ang pagbuhat ug maayo sa adlaw nga igpapahulay."
Of how much more value then is a man than a sheep! Therefore it is lawful to do good on the Sabbath.”
13 Ug si Jesus miingon sa tawo, "Ituy-od ang imong kamot." Ug gituy-od niya ang iyang kamot ug hingulian kini, naayo ingon sa usa.
Then He says to the man, “Stretch out your hand!” And he stretched it out, and it was restored whole like the other.
14 Apan ang mga Fariseo nanggula ug nanagsabut batok kang Jesus, kon unsaon nila siya sa pagpatay.
But going out the Pharisees plotted against Him, how they might destroy Him.
15 Ug si Jesus, sa pagkamatikud niya niini, mipahawa niadtong dapita. Ug daghan ang mikuyog kaniya, ug iyang giayo silang tanan,
So being aware, Jesus withdrew from there. And large crowds followed Him, and He healed them all.
16 ug iyang gipina-han sila nga dili nila siya ipaila.
Yet He warned them not to make Him known,
17 Kini tuman sa gisulti pinaagi sa profeta nga si Isaias, nga nag-ingon:
so that what was spoken through Isaiah the prophet might be fulfilled, namely:
18 "Tan-awa, ang sulogoon ko nga akong pinili, ang akong pinalangga nga nakapali-pay sa akong kalag. Ipahiluna ko ang akong Espiritu diha kaniya, ug ang hustisya iyang igamantala ngadto sa mga Gentil.
“Behold my Servant whom I chose, my Beloved in whom my soul is well pleased! I will put my Spirit upon Him, and He will declare justice to the nations.
19 Dili siya magapakiglalis, ni magasinggit, ug walay makadungog sa iyang tingog diha sa kadalanan;
He will not quarrel nor cry-out, nor will anyone hear His voice in the streets.
20 Dili gani siya mobali bisan sa bagakay nga nabasag na, ni mopalong bisan sa pabilo nga nagakapid-ok na, hangtud padag-on na niya ang hustisya;
A bruised reed He will not break, and a smoldering wick He will not quench, until He sends justice forth to victory.
21 ug sa iyang ngalan managpanglaum ang mga Gentil."
And in His name Gentiles will trust.”
22 Ug unya dihay usa ka tawong giyawaan, nga buta ug amang, nga gidala ngadto kaniya; ug kini siya iyang giayo nga tungod niana ang amang nakasulti na ug nakakita.
Then a demonized man was brought to Him, blind and mute, and He healed him, so that the A blind and B mute B spoke and A saw.
23 Ug nahibulong ang tanang mga tawo ug nanag-ingon, "Mao na ba kaha kini ang Anak ni David?"
And all the crowds were amazed and said, “Might this not be the Christ, the Son of David?”
24 "Apan sa pagkadu-ngog niini sa mga Fariseo, sila miingon, " Kining tawhana nagapagula sa mga yawa pinaagi lamang kang Beelzebu, ang punoan sa mga yawa.
But upon hearing it the Pharisees said, “This fellow does not cast out demons except by Beelzebul, ruler of the demons.”
25 "Ug sa pagkasayud ni Jesus sa ilang mga huna-huna, siya miingon kanila, " Ang mataggingharian nga mabahin batok sa iyang kaugalingon, malaglag; ug ang matagsiyudad o balay dili mobarug kon kini mabahin batok sa iyang kaugalingon.
But knowing their thoughts Jesus said to them: “Every kingdom divided against itself becomes desolate, and every city or house divided against itself will not stand.
26 Ug kon si Satanas mao man ang nagapagula kang Satanas, nabahin diay siya batok sa iyang kaugalingon; nan, unsaon pa man pagbarug sa iyang gingharian?
So if Satan casts out Satan he is divided against himself. How then will his kingdom stand?
27 Ug kon pinaagi man diay kang Beelzebu nagapagula ako sa mga yawa, pinaagi ba kang kinsa ang inyong mga anak nagapagula kanila? Busa sila mao ang magahukom kaninyo.
And if I cast out demons by Beelzebul, by whom do your sons cast them out? Therefore they will be your judges.
28 Apan kon pinaagi man sa Espiritu sa Dios ginapagula ko ang mga yawa, nan, ang gingharian sa Dios nahidangat na diay diha kaninyo.
But if I cast out demons by the Spirit of God, then surely the kingdom of God has come upon you.
29 O unsaon man sa usa ka tawo ang pagsulod sa balay sa usa ka kusgan ug pag-agaw sa kabtangan niini, gawas kon iya unang gapuson ang kusgan? Unya makahimo na siya sa pagpangawat sa balay niini.
Or how can anyone go into the house of the strong man and plunder his goods, unless he first binds the strong man? Then he can plunder the house.
30 Ang dili dapig kanako, batok kanako; ug ang magapanghipos nga dili uban kanako, nagapatibulaag.
“He who is not with me is against me, and he who does not gather with me scatters.
31 Busa, sultihan ko kamo, nga ang mga tawo pagapasayloon sa ilang tanang pagpakasala ug pagpasipala, apan ang pasipala batok sa Espiritu dili gayud pasayloon.
Therefore I say to you, every sin and blasphemy will be forgiven people, but the blasphemy against the Spirit will not be forgiven people.
32 Ug bisan kinsa nga magasultig batok sa Anak sa Tawo, siya mapasaylo; apan bisan kinsa nga magasultig batok sa Espiritu Santo dili gayud siya pasayloon, bisan niining panahona karon o niadtong kapanahonan nga palaabuton. (aiōn g165)
And whoever speaks a word against the Son of the Man, it will be forgiven him; but whoever speaks against the Holy Spirit, it will not be forgiven him, neither in the present age nor in the next. (aiōn g165)
33 "Usa lamang niining duruha: inyo bang ayohon ang kahoy, ug mamaayo ang iyang bunga; o inyo bang himoong walay pulos ang kahoy, ug mawalay pulos ang iyang bunga; kay ang kahoy maila pinaagi sa iyang bunga.
“Either make the tree good and its fruit good, or make the tree rotten and its fruit rotten; for the tree is known by the fruit.
34 Kamong kaliwat sa mga bitin! unsaon ba ugod ninyo pagpakasultig maayo nga mga dautan man kamo? Kay gikan sa kadagaya sa kasingkasing magasulti ang baba.
Brood of vipers! How can you, being malignant, speak good things? For out of the abundance of the heart the mouth speaks.
35 Ang maayong tawo magapagulag maayo gikan sa iyang maayong bahandi; apan ang dautang tawo magapagulag dautan gikan sa iyang dautang bahandi.
The good man out of the good reservoir brings forth good things, and the malignant man out of the malignant reservoir brings forth malignant things.
36 Sultihan ko kamo, nga sa adlaw sa hukom ang mga tawo magahatag unyag husay bahin sa matagpulong nga walay pulos nga ilang ginali-tok;
Furthermore, I say to you that for every useless word whatever that people may speak, they will give account of it in the Day of judgment.
37 "kay pinaagi sa imong mga pulong pagamatarungon ikaw, ug pinaagi sa imong mga pulong pagahukman ka sa silot."
For by your words you will be justified, and by your words you will be condemned.”
38 Unya dihay mga escriba ug mga Fariseo nga miingon kaniya, "Magtu-tudlo, gusto unta kaming motan-awg ilhanan gikan kanimo."
Then some of the scribes and Pharisees reacted saying, “Teacher, we want to see a sign from you.”
39 "Apan kanila mitubag siya nga nag-ingon, " Basta kaliwatan nga dautan ug mananapaw mangita gayud ug ilhanan; apan walay laing ilhanan nga igahatag ngadto niini gawas sa ilhanan nga mao si Jonas nga profeta.
But in answer He said to them: “A malignant and adulterous generation seeks a sign, and no sign will be given to it except the sign of the prophet Jonah.
40 Kay maingon nga si Jonas didto sa tiyan sa dakung isda sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii, maingon man usab ang Anak sa Tawo adto sa kinapusoran sa yuta sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii.
For just as Jonah was three days and three nights in the stomach of the sea monster, so will the Son of the Man be three days and three nights in the heart of the earth.
41 Ang mga tawo sa Ninive mobangon ra unya sa adlaw sa hukom uban niining kaliwatana ug magahukom niini sa silot; kay sila nanaghinulsol tungod sa pagwali ni Jonas, ug tan-awa, ania dinhi karoy labaw pa kay kang Jonas.
Ninevite men will arise with this generation at the judgment and will condemn it, because they repented at the preaching of Jonah; and really, a greater than Jonah is here.
42 Ang reyna sa Habagatan mobangon ra unya sa adlaw sa hukom uban niining kaliwatana ug magahukom niini sa silot; kay siya mianhi gikan sa kinatumyan sa yuta aron sa pagpatalinghug sa kaalam ni Salomon, ug tan-awa, ania dinhi karoy labaw pa kay kang Salomon.
The queen of the South will be raised with this generation at the judgment and she will condemn it, because she came from the ends of the earth to hear the wisdom of Solomon; and really, a greater than Solomon is here.
43 "Sa diha nga ang mahugawng espiritu makagula na sa tawo, kini mosuroy latas sa mga dapit nga mamala aron sa pagpangitag pahulay, apan wala siyay makaplagan niini.
“Now when an unclean spirit [demon] goes out from a man, it goes through arid places looking for rest, but finds none.
44 Unya magaingon siya, `Mobalik hinoon ako, sa akong balay nga akong gigikanan.' Ug sa pag-abut niya, iyang makita kini nga wala puy-i, sinilhigan na, ug maayo nang pagkahimutang.
Then it says, ‘I will return to my house from where I came.’ And coming it finds it unoccupied, swept and put in order.
45 Ug unya molakaw siya ug magkuhag laing pito ka mga espiritu nga labi pang dautan kay kaniya, ug sila mosulod ug mopuyo niini; ug ang ulahing kahimtang niadtong tawhana molabi pa ka ngil-ad kay sa sinugdan. Mao usab kana ang mahitabo niining kaliwatana nga dautan."
Then it goes and takes along with itself seven different spirits, more malignant than itself, and going in it dwells there; and the last state of that man becomes worse than the first. Just so it will be for this malignant generation also.”
46 Ug samtang nagsulti pa siya sa katawhan, tan-awa, ang iyang inahan ug ang iyang mga igsoong lalaki nanag-tindog didto sa gawas, buot makigsulti kaniya.
But then, while He was still speaking to the crowds, His mother and brothers stood outside, seeking to speak with Him.
47 Ug kaniya dihay mitaho nga nag-ingon, "Ang imong inahan ug ang imong mga igsoong lalaki atua nanagtindog sa gawas buot makigsulti kanimo"
So someone said to Him, “Look, your mother and your brothers are standing outside, seeking to speak with you.”
48 Apan sa tawo nga nagtaho kaniya siya mitubag nga nag-ingon, "Kinsa ba ang akong inahan, ug kinsa ba ang akong mga igsoong lalaki?
But in answer He said to the one who told Him, “Who is my mother, and who are my brothers?”
49 Ug gitudlo niya ang iyang kamot ngadto sa iyang mga tinun-an, ug miingon siya, "Tan-awa, ania ra ang akong inahan ug ang akong mga igsoon!
And stretching out His hand toward His disciples He said: “Here are my mother and my brothers!
50 Kay bisan kinsa nga magabuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa langit, mao kana siya ang akong igsoong lalaki ug akong igsoong babaye ug akong inahan."
For whoever does the will of my Father in the heavens, he is my brother and sister and mother.”
