Marcos 12
1 " Unya misugod siya sa pagsulti kanila pinaagig mga sambingay, nga nag-ingon: " Dihay usa ka tawo nga nagtanum ug parrasan ug kini gipalibutan niyag paril, ug gipakalutan alang sa pigsanan sa parras, ug gibuhatan niyag usa ka lantawanan, ug iyang gipasaopan ngadto sa mga tawo, ug unya milangyaw siya ngadto sa laing dapit.
Then He began to speak to them in parables: “A man planted a vineyard—put a hedge around it, dug a wine trough, built a tower—rented it to farmers and went on a journey.
2 Ug sa pag-abut na sa tingpopo, iyang gipaadto ang usa ka ulipon ngadto sa mga saop aron sa pagdawat ug bahin sa abut sa parrasan gikan kanila.
At the proper time he sent a slave to the farmers, that he might receive from them some of the fruit of the vineyard.
3 Apan kini siya ilang gidakop ug gibunalan, ug ilang gipapauli nga walay dala.
But they took him, beat him, and sent him away empty-handed.
4 Ug iya na usab silang gipaadtoag laing ulipon, ug kini siya ilang gisamaran sa ulo ug gipakaulawan.
Again he sent another slave to them, and that one they wounded in the head by stoning, and sent him away shamefully treated.
5 Ug unya iyang gipaadto ang lain pa, ug kini ilang gipatay; ug maingon man ang daghan pa, nga ang uban kanila ilang gibunalan ug ang uban ilang gipatay.
Again he sent another, and him they killed; and many others, beating some and killing some.
6 Ug dihay usa nga nahibilin, ang iyang pinalanggang anak; ug sa katapusan kini iyang gipaadto kanila, kay siya nag-ingon sa iyang kaugalingon, `Motahud sila sa akong anak.'
Finally, still having his one beloved son, he even sent him to them, saying, ‘They will respect my son.’
7 Apan ang maong mga sao nasig-ingon sa usag usa, `Mao kini ang manununod, tana, patyon ta siya ug maato ang kabilin.'
But those farmers said to one another: ‘This is the heir. Come, let's kill him and the inheritance will be ours.’
8 Ug siya ilang gidakop ug gipatay, ug ilang gilabog sa gawas sa parrasan.
So they took him, killed him, and threw him out of the vineyard.
9 Karon, unsa may buhaton sa tag-iya sa parrasan? Iyang adtoon ug patyon ang maong mga saop, ug ang parrasan ihatag niya ngadto sa uban.
“What therefore will the owner of the vineyard do? He will come and destroy those farmers, and give the vineyard to others.
10 Wala ba kamo makabasa niining bahina sa kasulatan nga nagaingon: `Ang maong bato nga sa mga magtutukod gisalikway nahimong ulohang bato sa pamag-ang;
Have you not even read this Scripture: ‘The stone that the builders rejected, is the very one that became the cornerstone;
11 "buhat kini sa Ginoo, ug sa atong mga mata makapahibulong gayud'?"
this was the Lord's doing, and it is marvelous in our eyes’?”
12 Ug unya misulay sila sa pagdakop kaniya, apan nahadlok sila sa katawhan, kay nakasabut man ugod sila nga sila mao ang gitumong niya sa iyang pagsugilon sa maong sambingay; ug ilang gibiyaan siya ug nanglakaw sila.
So they started looking for a way to arrest Him, because they knew He had spoken the parable against them, but they were in fear of the crowd. Then they left Him and went away.
13 Ug ilang gipaadtoan siyag pipila sa mga Fariseo ug sa mga Herodianhon aron sa pagbitik kaniya pinaagi sa iyang sulti.
Then they sent some of the Pharisees and of the Herodians to Him, in order to trap Him with a question.
14 "Ug sila nangabut ug miingon kaniya, " Magtutudlo, nasayud kami nga ikaw maminatud-on ug wala magsapayan sa tawo; kay wala a man magtan-aw sa panagway sa mga tawo, hinonoa ginatudlo mo sa minatuod gayud ang dalan sa Dios. Uyon ba sa balaod ang pagbayad ug buhis kang Cesar, o dili ba?
Upon arriving they said to Him: “Teacher, we know that you are honest—you do not ‘protect’ anyone, because you do not consider the position of people, but teach the way of God in truth—is it right to pay taxes to Caesar, or not?
15 "Mobayad ba kami o dili?" Apan si Jesus nga nasayud sa ilang pagminaut, miingon kanila, "Nganong inyo man akong sulayan? Dad-i akog kuwarta ng denario aron tan-awon ko."
Should we pay, or should we not?” But knowing their hypocrisy, He said to them: “Why are you testing me? Bring me a denarius to look at.”
16 Ug ilang gidad-an siya niini. Ug kanila nangutana siya nga nag-ingon, "Kang kinsa man kining dagway ug kining nahisulat?" Sila miingon kaniya, "Kang Cesar."
So they did, and He said to them, “Whose image and inscription is this?” They said to Him, “Caesar's.”
17 Si Jesus miingon kanila, "Nan, bayri ninyo si Cesar sa mga butang nga iya ni Cesar, ug ang Dios sa mga butang nga iya sa Dios," Ug kaniya nahibulong sila pag-ayo.
Then Jesus answered them by saying, “Render to Caesar the things that are Caesar's, and to God the things that are God's.” And they marveled at Him.
18 Unya giadto siyag mga Saduceo, mga tawo nga nanag-ingon nga walay pagkabanhaw; ug siya gipangutana nila nga nanag-ingon,
Then some Sadducees came to Him—they say there is no resurrection—and asked Him, saying:
19 "Magtutudlo, si Moises nagsulat alang kanato nga kon ang usa ka lalaki kamatayon sa iyang igsoong lalaki nga magabilin ug asawa nga walay anak, ang maong lalaki kinahanglan mangasawa sa balo niini ug magpaliwat ug mga anak alang sa iyang igsoon.
“Teacher, Moses wrote to us that if a man's brother dies and leaves behind a wife, but no children, then his brother should take that wife and raise up offspring for his brother.
20 Karon, dihay pito ka mga magsoong lalaki; ang kamagulangan nangasawa, ug unya namatay nga wala magbilin ug anak;
Well there were seven brothers. The first took a wife, and dying left no offspring.
21 ang ikaduha maoy nangasawa sa balo, ug unya namatay nga wala magbilin ug anak; ug mao usab ang gibuhat sa ikatulo;
So the second one took her, and died; and neither did he leave any offspring. The third likewise.
22 ug ang pito wala magbilin ug anak. Ug sa ulahi ang babaye namatay usab.
In fact, all seven took her, and left no offspring. Last of all the woman also died.
23 "Karon, sa pagkabanhaw, ni kinsa man siya maasawa? Kay silang pito nakaasawa man kaniya."
In the resurrection, whenever they may rise, whose wife will she be?—because all seven had her as wife.”
24 "Ug kanila si Jesus mitubag nga nag-ingon, " Dili ba ang hinungdan nganong nangasayop kamo mao kini, tungod kay kamo wala makasabut sa kasulatan o sa gahum sa Dios?
Then in answer Jesus said to them: “You do not know the Scriptures nor the power of God—is this not the reason that you err?
25 kay inigkabanhaw na sa mga tawo gikan sa mga patay, dili na sila magapangasawa pa o magapamana pa, kondili mahisama na sila sa mga manolunda didto sa langit.
Whenever people rise from the dead, they neither marry nor are given in marriage, but are like angels in the heavens.
26 Ug mahitungod sa mga patay nga pagabanhawon, wala ba ninyo mabasa sa basahon ni Moises, sa bahin mahitungod sa kahoyng talungon, ang gisulti kaniya sa Dios nga nag-ingon, `Ako mao ang Dios ni Abraham, ug ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob'?
But concerning the dead, that they rise, have you not read in the book of Moses, about the Bush, how God spoke to him, saying, ‘I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob’?
27 "Siya Dios dili sa mga patay, kondili sa mga buhi. Nangasayop gayud kamo."
He is not the God of dead people, but the God of living ones. You are therefore badly mistaken.”
28 Ug miduol ang usa sa mga escriba ug nakadungog kanila nga naglantugi, ug sa iyang pagkakita nga maayo ang pagkatubag niya kanila, siya nangutana kaniya, "Unsa man ang sugo nga una sa tanan?"
Then one of the scribes came on the scene, heard them arguing, realized that He had answered them well, and asked Him, “Which is the first commandment of all?”
29 "Si Jesus mitubag nga nag-ingon, " Ang sugo nga una sa tanan mao kini: `Patalinghugi, O Israel: Ang Ginoo nga atong Dios, ang Ginoo usa ra;
Jesus answered him: “The first of all the commandments is: ‘Hear, O Israel, the Lord your (pl) God, the Lord is one;
30 ug higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasingkasing, ug sa tibuok mong kalag, ug sa tibuok mong salabutan, ug sa tibuok mong kusog.
and you (sg) shall love the Lord your (sg) God with all your heart and with all your soul and with all your mind and with all your strength.’ This is the first commandment.
31 "Ang ikaduha mao kini: `Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.' Wala nay laing sugo nga labi pang daku niini kanila."
And the second, like it, is this: ‘You shall love your neighbor as yourself.’ There is no other commandment greater than these.”
32 "Ug ang escriba miingon kaniya, " Husto kana, Magtutudlo; tinuod ang imong giingon nga ang Dios usa ra, ug nga wala nay lain gawas kaniya;
So the scribe said to Him: “Well said, teacher; you said truly that He is one, and there is no other except He.
33 ug ang paghigugma kaniya sa tibuok nga kasingkasing, ug sa tibuok nga salabutan, ug sa tibuok nga kusog, ug ang paghigugma sa silingan sama sa kaugalingon, kini labaw pa kaayo kay sa tanang tibuok nga mga halad-sinunog ug mga halad-inihaw.
And to love Him with all the heart and with all the understanding and with all the soul and with all the strength, and to love the neighbor as oneself, is more than all the whole burnt offerings and sacrifices.”
34 Ug si Jesus, sa pagkakita niya kaniya nga mitubag nga maalamon, miingon kaniya, "Ikaw dili halayo sa gingharian sa Dios." Ug sukad niadto wala nay nangahas pa sa paghimog mga pagpangutana kaniya.
Now when Jesus saw that he answered wisely, He said to him, “You are not far from the Kingdom of God.” And after that no one dared ask Him any question.
35 " Ug sa nagpanudlo si Jesus sa sulod sa templo, siya miingon, " Unsaon ba sa mga escriba sa pagpakaingon nga si Cristo anak ni David?
Then, teaching in the temple, Jesus reacted by saying: “How is it that the scribes say that the Messiah is David's son?
36 Si David na gayud, dinasig sa Espiritu Santo, mao ang nag-ingon: `Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo: Lumingkod ka sa akong too, hangtud igabutang ko ang imong mga kaaway diha sa ilalum sa imong imong mga tiil.'
Because David himself said by the Holy Spirit: ‘The Lord said to my Lord, “Sit at my right hand, until I place your enemies as a stool for your feet.”’
37 "Si David na gayud mao ang nagtawag kaniya nga Ginoo; busa, unsaon man niya pagkahimong anak ni David?" Ug ang dakung panon sa katawhan nalipay sa pagpatalinghug kaniya.
Therefore David himself calls Him ‘Lord’; so how can He be his son?” The large crowd listened to Him with pleasure.
38 "Ug sa iyang pagpanudlo siya miingon, " Likayi baya ninyo ang mga escriba nga mahigugmaon sa paglakawlakaw nga managsul-ob ug hatag-as nga mga bisti, ug sa mga pagyukbo kanila sa katahuran diha sa mga tiyanggihan,
Then He said to them in His teaching: “Beware of the scribes, who like to walk about in long robes and to get greetings in the market places,
39 ug sa labing mga maayong lingkoranan sulod sa mga sinagoga ug sa mga halangdong lingkoranan diha sa mga kombira,
and the best seats in the synagogues, and the best places at feasts;
40 "sila nga nagasubad sa katigayonan sa mga babayeng balo, ug aron sa pagtabontabon niini nagahimo sila sa hatag-as nga mga pangadye. Mahiaguman ra nila ang labi pa ka mabug-at nga hukom sa silot."
who devour the houses of widows, while praying long and loud for a show. These will receive a more severe judgment.”
41 Unya si Jesus milingkod atbang sa panudlanan ug mga halad, ug iyang gipaniiran ang panon sa mga tawo nga nanghulog ug kuwarta ngadto sa panudlanan. Ug daghan ang mga dato nga nanghulog ug daghang salapi.
Then Jesus sat down opposite the offering chest and started watching how the people were depositing money into the chest. Many rich people put in large amounts.
42 Ug dihay usa ka kabus nga babayeng balo nga miabut ug mihulog ug duha ka diyot, nga mibilig usa ka daku.
A certain poor widow also came and put in two ‘lepta’, which equal a ‘quadrans’.
43 "Ug gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an sa pagduol kaniya, ug miingon siya kanila, " Sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo nga kining kabus nga babayeng balo nakahulog ug labaw pa kay sa tanan kanila nga nanagpanghulog ngadto sa panudlanan.
So summoning His disciples He said to them: “I tell you assuredly that this poor widow has put more in the chest than all these contributors;
44 "Kay silang tanan miamot gikan sa ilang naghingapin nga kahamugaway; apan kini siya, gikan sa iyang kapit-os mihatag sa tanan nga diha kaniya, sa tanan nga iyang kabuhian."
because they all gave out of their excess, but she, out of her lack, put in all that she had, her whole livelihood.”
