Lucas 2
1 Ug nahitabo nga niadtong mga adlawa miabut gikan kang Cesar Augusto ang usa ka sugo sa pagpanglista sa tanang nanagpuyo sa tibuok kalibutan.
About that time an edict was issued by the Emperor Augustus that a census should be taken of the whole Empire.
2 Kini mao ang unang pagpanglista nga gihimo sa diha nga si Quirino mao pay gobernador sa Siria.
(This was the first census taken while Quirinius was Governor of Syria).
3 Ug ang tanan nangadto aron sa pagpalista, ang matag-usa ngadto sa iyang kaugalingong lungsod.
And everyone went to his own town to be registered.
4 Ug si Jose usab gikan sa Galilea, sa lungsod sa Nazaret, mitungas sa Judea sa lungsod ni David, nga ginganlan ug Betlehem, kay siya sakop man sa panimalay ug sa kaliwatan ni David,
Among others Joseph went up from the town of Nazareth in Galilee to Bethlehem, the town of David, in Judea – because he belonged to the family and house of David –
5 aron sa pagpalista uban kang Maria, ang iyang pangasaw-onon nga nagsabak.
to be registered with Mary, his engaged wife, who was about to become a mother.
6 Ug samtang didto sila, miabut ang panahon nga siya mag-anak.
While they were there her time came,
7 Ug iyang gianak ang iyang panganay nga usa ka lalaki, ug kini iyang giputos sa mga bakbak ug gipahigda sa pasungan, kay wala na may luna alang kanila sa balay nga abutanan.
and she gave birth to her first child, a son. And because there was no room for them in the inn, she swathed him round and laid him in a manger.
8 Ug niadtong dapita may mga magbalantay sa mga karnero didto sa sibsibanan, nga nanagtukaw sa kagabhion sa pagbantay sa ilang mga hayop.
In that same countryside were shepherds out in the open fields, watching their flocks that night,
9 Ug mitungha kanila ang usa ka manolunda sa Ginoo, ug ang himaya sa Ginoo misidlak libut kanila, ug sila giabut ug dakung kalisang.
when an angel of the Lord suddenly stood by them, and the glory of the Lord shone around them; and they were seized with fear.
10 Apan ang manolunda miingon kanila, "Ayaw na kamo kalisang; kay tan-awa, gidad-an ko kamog maayong balita sa dakung kalipay nga magaabut sa tanang mga tawo;
‘Have no fear,’ the angel said. ‘For I bring you good news of a great joy in store for all the nation.
11 kay alang kaninyo natawo karon sa lungsod ni David ang Manluluwas nga mao ang Cristo nga Ginoo.
This day there has been born to you, in the town of David, a Saviour, who is Christ and Lord.
12 Ug ang inyong ilhanan mao kini: inyong makaplagan ang usa ka gamayng bata nga naputos sa mga bakbak ug nagahigda sa pasungan."
And this will be the sign for you. You will find the infant swathed, and lying in a manger.’
13 Ug sa kalit diha uban sa manolunda ang usa ka langitnong panon nga nanagdalayeg sa Dios ug nanag-ingon,
Then suddenly there appeared with the angel a multitude of the heavenly Host, praising God, and singing –
14 "Himaya sa Dios sa kalangitan, ug sa yuta panagdait sa mga tawo nga iyang gikahimut-an."
‘glory to God on high, and on earth peace among those in whom he finds pleasure.’
15 Ug sa pagpamahawa na sa mga manolunda gikan kanila paingon sa langit, ang mga magbalantay sa mga karnero nasig-ingon ang usa sa usa, "Tana! Mangadto kita sa Betlehem ug tan-awon ta kining nahitabo nga gisugilon kanato sa Ginoo."
Now, when the angels had left them and gone back to heaven, the shepherds said to one another, ‘Let us go at once to Bethlehem, and see this thing that has happened, of which the Lord has told us.’
16 Ug sila miadto nga nanagdali ug ilang nakaplagan si Maria ug si Jose ug ang gamayng bata nga naghigda sa pasungan.
So they went quickly, and found Mary and Joseph, and the infant lying in a manger;
17 Ug sa nakita na nila kini, ilang gipanugilon ang pulong nga gisulti kanila mahitungod niadtong bataa;
and, when they saw it, they told of all that had been said to them about this child.
18 ug ang tanang nakadungog niini nahibulong sa gisulti kanila sa mga magbalantay sa mga karnero.
All who heard the shepherds were astonished at their story,
19 Apan kining tanang mga butanga gitipigan ni Maria nga namalandong niini diha sa iyang kasingkasing.
while Mary treasured in her heart all that they said, and thought about it often.
20 Ug ang mga magbalantay sa mga karnero namauli nga nanaghimaya ug nanagdalayeg sa Dios tungod sa tanan nga ilang nadungog ug nakita sumala sa gisugilon kanila.
And the shepherds went back, giving glory and praise to God for all that they had heard and seen. It had all happened as they had been told.
21 Ug sa natapus na ang walo ka adlaw, sa pagsipkunsidar na kaniya ilang ginganlan siyag Jesus, ang ngalan nga gihatag kaniya sa manolunda sa wala pa siya ipanamkon.
Eight days after the birth of the child, when it was time to circumcise him, he received the name Jesus – the name given him by the angel before his conception.
22 Ug sa pag-abut na sa panahon alang sa pagputli kanila sumala sa kasugoan ni Moises, ang bata ilang gidala sa Jerusalem aron ihalad siya ngadto sa Ginoo
When the period of purification of mother and child, required by the Law of Moses, came to an end, his parents took the child up to Jerusalem to present him to the Lord,
23 (sumala sa nahisulat sa kasugoan sa Ginoo, "Ang tanang panganay nga lalaki pagaisipon nga binalaan alang sa Ginoo")
in compliance with the Law of the Lord that every firstborn male will be dedicated to the Lord,
24 ug sa paghalad ug halad-inihaw sumala sa giingon sa kasugoan sa Ginoo, nga "duha ka tukmo, o duha ka salampati nga kuyabog."
and also to offer the sacrifice required by the Law of the Lord – a pair of turtle-doves or two young pigeons.
25 Ug didtoy usa ka tawo sa Jerusalem nga ginganlan si Simeon, ug kining tawhana matarung ug masimbahon, nga nagpaabut sa paglipay sa Israel, ug ang Espiritu Santo diha kaniya.
There was at that time in Jerusalem a man named Simeon, a righteous and devout man, who lived in constant expectation of Israel’s consulation, and under the guidance of the Holy Spirit.
26 Ug gipadayag kaniya sa Espiritu Santo nga siya dili una mamatay samtang dili pa niya makita ang Cristo sa Ginoo.
It had been revealed to him by the Holy Spirit that he should not die until he had seen the Lord’s Christ.
27 Ug minandoan sa Espiritu, siya misulod sa templo; ug sa diha nga ang batang Jesus nadala na sa iyang ginikanan ngadto sa sulod aron pagahimoan sumala sa nabatasan sa kasugoan,
Moved by the Spirit, Simeon came into the Temple Courts, and, when the parents brought in the child Jesus, to do for him what was customary under the Law,
28 si Simeon mikugos kaniya diha sa iyang mga bukton ug midalayeg sa Dios ug miingon,
Simeon himself took the child in his arms, and blessed God, and said:
29 "Ginoo, itugot na karon nga ang imong ulipon magabiya nga malinawon, sumala sa imong pulong;
‘Now, Lord, you will let your servant go, according to your word, in peace,
30 kay ang akong mga mata nakakita na man sa kaluwasan gikan kanimo,
for my eyes have seen the salvation
31 sa kaluwasan nga imong giandam diha sa atubangan sa tanang katawhan,
which you have prepared in the sight of all nations –
32 usa ka kahayag alang sa pagbanwag sa mga Gentil, ug alang sa kadungganan sa imong katawhan nga Israel."
a light to bring light to the Gentiles, and to be the glory of your people Israel.’
33 Ug ang iyang amahan ug inahan nahibulong sa gisulti ni Simeon mahitungod kaniya;
While the child’s father and mother were wondering at what was said about him,
34 ug si Simeon nanalangin kanila ug miingon kang Maria nga iyang inahan, Tan-awa, kining bataa gitudlo ingon nga hinungdan sa pagkapukan ug sa pagbangon sa kapid-an sa Israel, ug ingon nga ilhanan nga pagasupakon
Simeon gave them his blessing, and said to Mary, the child’s mother, ‘This child is appointed to be the cause of the fall and rise of many in Israel, and to be a sign much spoken against –
35 (ug ang imong kasingkasing usab pagalapsan sa espada), aron ikapadayag ang mga hunahuna sa daghang mga kasingkasing."
Yes, the sword will pierce your own heart – and so the thoughts in many minds will be disclosed.’
36 Ug dihay usa ka profeta nga babaye, si Ana, nga anak ni Fanuel, sakop sa banay ni Aser. Siya tigulang na kaayo, nga natiayon sa iyang bana sulod sa pito ka tuig sukad sa iyang pagkadalaga nga birhin.
There was also a prophet named Hannah, a daughter of Phanuel and of the tribe of Asher. She was far advanced in years, having lived with her husband for seven years after marriage,
37 ug unya nabalo hangtud nga may kawaloan ug upat ka tuig na ang iyang kagulangon. Siya wala mopahawa sa templo, hinonoa nagpadayon siya sa pagsimba sa maadlaw ug sa magabii pinaagi sa pagpuasa ug pag-ampo.
and then a widow, until she had reached the age of eighty-four. She never left the Temple Courts, but, fasting and praying, worshiped God night and day.
38 Ug sa paghiduol niya niadtong tungora, siya nagpasalamat sa Dios ug misulti mahitungod sa bata ngadto sa tanang nanagpaabut sa pagtubos sa Jerusalem.
At that moment she came up, and began publicly to thank God and to speak about the child to all who were looking for the deliverance of Jerusalem.
39 Ug sa nahimo na nila ang tanan sumala sa kasugoan sa Ginoo, sila mipauli sa Galilea, sa ilang kaugalingong lungsod sa Nazaret.
When the child’s parents had done everything required by the Law of the Lord, they returned to Galilee to their own town of Nazareth.
40 Ug ang bata midaku ug nahimong kusgan, puno sa kaalam; ug ang grasya sa Dios diha kaniya.
The child grew and became strong and wise, and the blessing of God was on him.
41 Ug ang iyang mga ginikanan tig-adto sa Jerusalem matag-tuig, sa fiesta nga Pasko.
Every year the child’s parents used to go to Jerusalem at the Passover Festival.
42 Ug sa nagpanuigon na siyag napulog-duha ka tuig, mitungas sila sa Jerusalem sumala sa nabatasan;
When Jesus was twelve years old, they went according to custom to Jerusalem,
43 ug sa pagkatapus na sa fiesta, sa pagpamauli na nila, ang bata nga si Jesus mipabilin ra sa Jerusalem. Ug ang iyang mga ginikanan wala mahibalo niini,
and had finished their visit; but, when they started to return, the boy Jesus remained behind in Jerusalem, without their knowing it.
44 apan sanglit nanagdahum man sila nga siya kuyog ra sa panon, sila mibaktas ug usa ka adlaw, ug unya ilang gipangita siya sa ilang kaparyentihan ug mga kaila;
Thinking that he was with their fellow travellers, they went one day’s journey before searching for him among their relatives and acquaintances;
45 ug kay wala man siya nila hikaplagi, sila mibalik sa Jerusalem aron sa pagpangita kaniya.
and then, as they did not find him, they returned to Jerusalem, searching everywhere for him.
46 Tapus sa tulo ka adlaw, ilang nakaplagan siya sa sulod sa templo, nga naglingkod sa taliwala sa mga magtutudlo ug naminaw kanila ug nagpanukso kanilag mga pangutana;
It was not until the third day that they found him in the Temple Courts, sitting among the teachers, now listening to them, now asking them questions.
47 ug ang tanang nakadungog kaniya nahitingala sa iyang pagpanabut ug sa iyang mga pagpanubag.
All who listened to him marvelled at his intelligence and his answers.
48 Ug sa pag-kakita kaniya sa iyang mga ginikanan, sila nahibulong; ug ang iyang inahan miingon kaniya, "Anak, nganong gibuhatan mo man kami sa ingon? Tan-awa, ang imong amahan ug ako sa among kabalaka nangita kanimo."
His parents were amazed when they saw him, and his mother said to him, ‘My child, why have you treated us like this? Your father and I have been searching for you in great distress.’
49 Ug siya mitubag kanila, "Nganong gipangita pa man ako ninyo? Wala ba diay kamo mahibalo nga kinahanglan anhi gayud ako sa balay sa akong Amahan?"
‘What made you search for me?’ he answered. ‘Didn’t you know that I must be in my Father’s house?’
50 Ug sila wala makasabut sa mga pulong nga iyang gisulti kanila.
His parents did not understand what he meant.
51 Ug siya milugsong kuyog kanila ug nahiabut sa Nazaret, ug siya masinugtanon kanila; ug kining tanang mga butanga gitipigan sa iyang inahan sulod sa kasingkasing niya.
However he went down with them to Nazareth, and submitted himself to their control; and his mother treasured all that was said in her heart.
52 Ug si Jesus mitubo sa kaalam ug sa gidak-on ug sa kahimuot kaniya sa Dios ug sa tawo.
And Jesus grew in wisdom as he grew in years, and gained the blessing of God and people.
