Levitico 25

1 Ug si Jehova misulti kang Moises didto sa bukid sa Sinai, nga nagaingon:

And the Lord spoke to Moses in mount Sinai, saying:

2 Sultihan mo ang mga anak sa Israel, ug ipamulong mo kanila: Sa inyong pagsulod sa yuta nga gihatag ko kaninyo, nan ang yuta magabantay sa usa ka pagpahulay alang kang Jehova.

Speak to the children of Israel, and thou shalt say to them: When you shall have entered into the land which I will give you, observe the rest of the sabbath to the Lord.

3 Sa unom ka tuig magapugas ka sa imong yuta, ug sa unom ka tuig magakapon ka sa imong parrasan ug magapupo sa mga bunga niini;

Six years thou shalt sow thy field and six years thou shalt prune thy vineyard, and shalt gather the fruits thereof:

4 Apan sa ikapito ka tuig maoy usa ka tuig nga igpapahulay sa pahulay nga balaan alang sa yuta, usa ka pahulay ngadto kang Jehova: dili mo pagpugsan ang imong yuta, ni magakapon ka sa imong parrasan.

But in the seventh year there shall be a sabbath to the land, of the resting of the Lord: thou shalt not sow thy field, nor prune thy vineyard.

5 Kadtong moturok sa imong yuta gikan sa iyang kaugalingon, dili mo pag-anihon, ug ang mga parras sa imong parrasan nga wala mahinloi, dili mo pagpupoon: kini mao ang tuig sa balaan nga pahulay alang sa yuta.

What the ground shall bring forth of itself, thou shalt not reap: neither shalt thou gather the grapes of the firstfruits as a vintage: for it is a year of rest to the land:

6 Ug ang tuig sa pagpahulay sa yuta mamahimo nga kalan-on ninyo; alang kanimo, ug sa imong alagad nga lalake, ug sa imong alagad nga babaye, ug sa imong ulipon nga lalake, ug sa imong dumuloong nga magapuyo uban kanimo.

But they shall be unto you for meat, to thee and to thy manservant, to thy maidservant and thy hireling, and to the strangers that sojourn with thee:

7 Ug sa imong mga vaca ug sa kamananapan nga anaa sa imong yuta, ang tanan nga bunga niini mamahimo nga kalan-on.

All things that grow shall be meat to thy beasts and to thy cattle.

8 Ug mag-isip ka ug pito ka mga pagpahulay nga mga tuig alang kanimo, makapito piloa ang pito ka tuig; ug niana ang mga adlaw sa pito ka mga pagpahulay sa mga tuig, mahimo kanimo nga kap-atan ug siyam ka tuig.

Thou shalt also number to thee seven weeks of years, that is to say, seven times seven, which together make forty-nine years:

9 Unya igapalibud mo ang trompeta nga makusog sa ikapulo ka adlaw sa ikapito ka bulan; sa adlaw sa pagtabon-sa-sala, igapalibud ninyo ang trompeta ngadto sa tibook ninyong yuta.

And thou shalt sound the trumpet in the seventh month, the tenth day of the month, in the time of the expiation in all your land.

10 Ug pagabalaanon ninyo ang ikakalim-an ka tuig, ug igamantala ninyo ang kagawasan ngadto sa tibook nga yuta alang sa tanang mga pumoluyo niini: kini mamao ang tinghugyaw alang kaninyo; ug managbalik kamo ang tagsatagsa ka tawo ngadto sa iyang kaugalingong yuta, ug ang tagsatagsa magbalik sa iyang panimalay.

And thou shalt sanctify the fiftieth year, and shalt proclaim remission to all the inhabitants of thy land: for it is the year of jubilee. Every man shall return to his possession, and every one shall go back to his former family:

11 Kadtong tuig nga ikakalim-an mamao ang tinghugyaw alang kaninyo: dili kamo managpugas ni mag-ani kamo sa moturok sa iyang kaugalingon diha sa yuta, ni magapupo kamo sa parras sa parrasan niini nga wala mahinloi.

Because it is the jubilee and the fiftieth year. You shall not sow, nor reap the things that grow in the field of their own accord, neither shall you gather the firstfruits of the vines,

12 Kay mao kini ang tinghugyaw: kini balaan alang kaninyo: ang abut sa yuta pagakan-on ninyo.

Because of the sanctification of the jubilee: but as they grow you shall presently eat them.

13 Niining tuiga sa tinghugyaw mamauli kamo ang tagsatagsa ka tawo sa iyang kaugalingong yuta.

In the year of the jubilee all shall return to their possessions.

14 Ug kong magabaligya ikaw ug bisan unsa sa imong isigkatawo, kun magapalit ikaw sa imong isigkatawo, dili kamo maglimbong ang usa ug usa.

When thou shalt sell any thing to thy neighbour, or shalt buy of him; grieve not thy brother: but thou shalt buy of him according to the number of years from the jubilee.

15 Sumala sa gidaghanon sa mga tuig sa human na ang tinghugyaw magapalit ka gikan sa imong isigkatawo; sumala sa gidaghanon sa mga tuig sa mga abut nga igabaligya niya kanimo.

And he shall sell to thee according to the computation of the fruits.

16 Sumala sa gidaghanon sa mga tuig pagadugangan mo ang bili niini, ug sumala sa pagkadiyutay sa mga tuig pagakunhoran mo ang bili niini; tungod sa gidaghanon sa mga abut nga iyang gibaligya kanimo.

The more years remain after the jubilee, the more shall the price increase: and the less time is counted, so much the less shall the purchase cost. For he shall sell to thee the time of the fruits.

17 Ug kamo dili maglimbongay ang usa ug usa; kondili magakahadlok ka sa imong Dios, kay ako mao si Jehova nga inyong Dios.

Do not afflict your countrymen, but let every one fear his God: because I am the Lord your God.

18 Busa, pagabuhaton ninyo ang akong kabalaoran, ug bantayan ninyo ang akong mga tulomanon, ug buhaton ninyo sila; ug magapuyo kamo sa yuta nga gawas sa kadautan.

Do my precepts, and keep my judgments, and fulfill them: that you may dwell in the land without any fear,

19 Ug ang yuta magahatag sa iyang abut, ug magakaon kamo hangtud sa pagkabusog, ug magapuyo kamo niini nga gawas sa kadautan.

And the ground may yield you its fruits, of which you may eat your fill, fearing no mall’s invasion.

20 Ug kong moingon kamo: Unsa man ang among pagakan-on sa ikapito ka tuig? ania karon, kami dili makapugas, dili usab makaani sa among mga abut:

But if you say: What shall we eat the seventh year, if we sow not, nor gather our fruits?

21 Unya magapadala ako sa akong panalangin kaninyo sa ikaunom ka tuig, ug kini magapamunga alang sa totolo ka tuig.

I will give you my blessing the sixth year, and it shall yield the fruits of three years:

22 Ug managpugas kamo sa ikawalo ka tuig, ug magakaon kamo sa mga bunga, sa daan nga abut; hangtud sa tuig nga ikasiyam, hangtud nga moabut ang iyang abut, magakaon pa kamo sa daan nga abut.

And the eighth year you shall sow, and shall eat of the old fruits, until the ninth year: till new grow up, you shall eat the old store.

23 Ug ang yuta dili igabaligya nga sa walay katapusan, kay ang yuta ako man: kay kamo mga lumalangyaw, ug mga dumuloong uban kanako.

The land also shall not be sold for ever: because it is mine, and you are strangers and sojourners with me.

24 Ug sa tanan nga yuta nga inyong kaugalingon, magahatag kamo sa paglukat sa yuta.

For which cause all the country of your possession shall be under the condition of redemption.

25 Kong ang imong igsoon mahimong kabus, ug magabaligya ug diyutay niadtong iya na nga kaugalingong yuta, nan moanha ang iyang labing duol nga kabanayan, ug pagalukaton niya ang gibaligya sa iyang igsoon.

If thy brother being impoverished sell his little possession, and his kinsman will, he may redeem what he had sold.

26 Ug kong ang tawo walay usa nga maglukat niana, ug mamahimo siya nga adunahan, ug makakaplag siya ug igo nga sa iyang paglakat niana,

But if he have no kinsman, and he himself can find the price to redeem it:

27 Nan pagaisipon niya ang mga tuig sa paghibaligya niana, ug ipauli niya ang kapin ngadto sa tawo nga iyang gibaligyaan, ug magauli siya ngadto sa iyang kaugalingong yuta.

The value of the fruits shall be counted from that time when he sold it: and the overplus he shall restore to the buyer, and so shall receive his possession again.

28 Apan kong siya dili makaabut sa igo aron kini maulian niya sa pagpalit, nan ang iyang gibaligya mahabilin sa kamot sa magpapalit niini hangtud sa tuig sa tinghugyaw: ug sa tinghuyaw kini mahigawas kaniya, ug siya mopauli ngadto sa iyang kaugalingong yuta.

But if his hands find not the means to repay the price, the buyer shall have what he bought, until the year of the jubilee. For in that year all that is sold shall return to the owner, and to the ancient possessor.

29 Ug kong usa ka tawo magabaligya ug balay nga puloy-anan sa lungsod nga pinarel, nan siya may gahum sa paglukat niini sulod sa tibook nga tuig sa tapus kini ikabaligya; kay sa tibook nga tuig may katungod siya sa paglukat niini.

He that selleth a house within the walls of a city, shall have the liberty to redeem it, until one year be expired:

30 Ug kong kini dili malukat sulod sa tibook nga usa ka tuig, nan ang balay nga atua sa lungsod nga pinarel magpabilin nga sa gihapon niadtong nakapalit niini, ngadto sa iyang mga kaliwatan: kini dili mahigawas sa panahon sa tinghugyaw.

If he redeem it not, and the whole year be fully out, the buyer shall possess it, and his posterity for ever, and it cannot be redeemed, not even in the jubilee.

31 Apan ang mga balay didto sa mga balangay nga wala libuti ug kuta, pagaisipon nga ingon sa mga uma sa gawas sa lungsod: kini mahimo nga lukaton, ug mahigawas sila sa tinghugyaw.

But if the house be in a village, that hath no walls, it shall be sold according to the same law as the fields: if it be not redeemed before, in the jubilee it shall return to the owner.

32 Apan ang mga lungsod sa mga Levihanon, ang mga balay sa mga lungsod nga naangkon nila, mahimong lukaton sa mga Levihanon sa bisan unsang panahona.

The houses of Levites, which are in cities, may always be redeemed:

33 Ug kong ang magalukat niini, usa man sa mga Levihanon, nan ang balay nga gibaligya, ug ang lungsod nga iyang kaugalingon mahigawas sa panahon sa tinghugyaw: kay ang mga balay sa mga lungsod sa mga Levihanon kaugalingon man nila sa taliwala sa mga anak sa Israel.

If they be not redeemed, in the jubilee they shall all return to the owners, because the houses of the cities of the Levites are for their possessions among the children of Israel.

34 Apan ang yuta sa mga pasibsibanan sa ilang mga kalungsoran dili mahimo nga ikabaligya; kay kini mao ang mga butang nga ilang kaugalingon nga dayon.

But let not their suburbs be sold, because it is a perpetual possession.

35 Ug kong ang imong igsoon mahimong kabus, ug modangup siya kanimo, nan tabangan mo siya: magapuyo siya uban kanimo ingon sa usa ka lumalangyaw ug dumuloong.

If thy brother be impoverished, and weak of hand, and thou receive him as a stranger and sojourner, and he live with thee,

36 Dili ka magdawat ug tubo gikan kaniya, bisan dugang: kondili hinoon mahadlok ka sa imong Dios; aron ang imong igsoon magapuyo uban kanimo.

Take not usury of him nor more than thou gavest: fear thy God, that thy brother may live with thee.

37 Dili ka maghatag kaniya sa imong salapi tungod sa tubo, ni maghatag ka kaniya sa imong kalan-on tungod sa iyang idugang.

Thou shalt not give him thy money upon usury, nor exact of him any increase of fruits.

38 Ako mao si Jehova nga imong Dios, nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Egipto, aron sa paghatag kaninyo sa yuta sa Canaan, ug aron mahimo nga inyong Dios.

I am the Lord your God, who brought you out of the land of Egypt, that I might give you the land of Chanaan, and might be your God.

39 Ug kong ang imong igsoon nga anaa kanimo, mahimong kabus, ug ibaligya niya ang iyang kaugalingon kanimo, dili mo siya paalagaron ingon sa ulipon.

If thy brother constrained by poverty, sell himself to thee, thou shalt not oppress him with the service of bondservants:

40 Ingon sa sinuholan nga sulogoon, ingon sa usa ka dumuloong, magapuyo siya uban kanimo; hangtud sa tuig sa tinghugyaw magaalagad siya kanimo:

But he shall be as a hireling, and a sojourner: he shall work with thee until the year of the jubilee,

41 Unya siya mopahawa kanimo, siya ug ang iyang mga anak uban kaniya, ug mopauli siya sa iyang kaugalingong panimalay, ug sa kaugalingong yuta sa iyang amahan mopauli siya.

And afterwards he shall go out with his children, and shall return to his kindred and to the possession of his fathers,

42 Kay akong mga alagad sila, nga gikuha ko sila gikan sa yuta sa Egipto: sila dili igabaligya sama sa mga ulipon.

For they are my servants, and I brought them out of the land of Egypt: let them not be sold as bondmen:

43 Dili ka magpakaagalon kaniya nga may kagahi, kondili magkahadlok ka sa imong Dios.

Afflict him not by might, but fear thy God.

44 Ug mahitungod sa imong mga ulipon nga lalake, ug sa imong mga ulipon nga babaye, nga imong pagabatonan; gikan sa mga nasud nga nagalibut kanimo, gikan kanila magpalit kamo ug mga ulipon nga lalake ug mga ulipon nga babaye.

Let your bondmen, and your bondwomen, be of the nations that are round about you.

45 Labut pa, magapalit usab kamo sa mga anak sa mga dumuloong nga nagapuyo sa taliwala ninyo, ug sa ilang mga kabanayan nga anaa uban kaninyo, nga nangatawo sa inyong yuta; ug sila mamahimo nga inyong kaugalingon.

And of the strangers that sojourn among you, or that were born of them in your land, these you shall have for servants:

46 Ug sila himoon ninyo nga sa usa ka kabilin alang sa inyong mga anak sa ulahi ninyo, nga ilang mapanag-iya: gikan kanila kuhaon ninyo ang inyong mga ulipon nga sa walay katapusan; apan sa ibabaw sa inyong mga igsoon, ang mga sa Israel, dili kamo magpakaagalon nga may kagahi, ang tagsatagsa sa ibabaw sa usa ug usa.

And by right of inheritance shall leave them to your posterity, and shall possess them for ever. But oppress not your brethren the children of Israel by might.

47 Ug kong usa ka lumalangyaw kun dumuloong nga anaa uban kanimo, mahimong dato, ug ang imong igsoon sa kiliran niya mahimong kabus, ug igabaligya niya ang iyang kaugalingon sa lumalangyaw kun sa dumuloong nga anaa kanimo, kun sa kaliwatan sa panimalay sa dumuloong;

If the hand of a stranger or a sojourner grow strong among you, and thy brother being impoverished sell himself to him, or to any of his race:

48 Sa human mabaligya siya, mahimo nga pagalukaton siya: ang usa sa iyang mga igsoon makalukat kaniya:

After the sale he may be redeemed. He that will of his brethren shall redeem him:

49 Kun ang iyang uyoan, kun ang anak sa iyang uyoan makalukat kaniya, kun ang bisan kinsa nga duol nga kauban sa iyang kabanayan makalukat kaniya; o kong siya mahimong adunahan, siya gayud makalukat sa iyang kaugalingon.

Either his uncle, or his uncle’s son, or his kinsman, by blood, or by affinity. But if he himself be able also, he shall redeem himself,

50 Ug siya makighusay uban kaniya nga nakapalit sukad sa tuig sa pagbaligya niya sa iyang kaugalingon hangtud sa tuig sa tinghugyaw: ug ang bili sa iyang pagbaligya himoon sumala sa gidaghanon sa mga tuig; pagabuhaton kaniya sumala sa panahon sa usa ka sulogoon nga sinuholan.

Counting only the years from the time of his selling unto the year of the jubilee: and counting the money that he was sold for, according to the number of the years and the reckoning of a hired servant,

51 Kong may daghan pa nga mga tuig, sumala niini igauli niya ang bili sa iyang lukat gikan sa salapi nga maoy gipalit kaniya.

If there be many years that remain until the jubilee, according to them shall he also repay the price.

52 Ug kong mahabilin ang pipila lamang ka mga tuig hangtud sa tuig sa tinghugyaw, nan siya makighusay uban kaniya; ug igauli niya ang iyang lukat ingon sa iyang mga tuig.

If few, he shall make the reckoning with him according to the number of the years, and shall repay to the buyer of what remaineth of the years,

53 Ingon sa usa ka sulogoon nga magadawat ug suhol sa tinuig mamao siya uban kaniya: siya dili magapakaagalon kaniya nga may kagahi, sa atubangan sa imong mga mata.

His wages being allowed for which he served before: he shall not afflict him violently in thy sight.

54 Apan kong siya dili pagalukaton nianang mga paagiha, nan sa tuig sa tinghugyaw makagawas siya, siya ug ang iyang mga anak uban kaniya.

And if by these means he cannot be redeemed, in the year of the jubilee he shall go out with his children.

55 Kay alang kanako ang mga anak sa Israel mao ang mga alagad; sila mao ang mga alagad ko, nga gikuha ko gikan sa yuta sa Egipto. Ako mao si Jehova nga inyong Dios.

For the children of Israel are my servants, whom I brought forth out of the land of Egypt.