Levitico 25

1 Ug si Jehova misulti kang Moises didto sa bukid sa Sinai, nga nagaingon:

And the Lord spoke to Moses on mount Sinai, saying:

2 Sultihan mo ang mga anak sa Israel, ug ipamulong mo kanila: Sa inyong pagsulod sa yuta nga gihatag ko kaninyo, nan ang yuta magabantay sa usa ka pagpahulay alang kang Jehova.

Speak to the sons of Israel, and you shall say to them: When you will have entered into the land which I will give to you, rest on the Sabbath of the Lord.

3 Sa unom ka tuig magapugas ka sa imong yuta, ug sa unom ka tuig magakapon ka sa imong parrasan ug magapupo sa mga bunga niini;

For six years you shall sow your field, and for six years you shall care for your vineyard, and you shall gather its fruits.

4 Apan sa ikapito ka tuig maoy usa ka tuig nga igpapahulay sa pahulay nga balaan alang sa yuta, usa ka pahulay ngadto kang Jehova: dili mo pagpugsan ang imong yuta, ni magakapon ka sa imong parrasan.

But in the seventh year, there shall be a Sabbath of the land, a resting of the Lord. You shall not sow your field, and you shall not care for your vineyard.

5 Kadtong moturok sa imong yuta gikan sa iyang kaugalingon, dili mo pag-anihon, ug ang mga parras sa imong parrasan nga wala mahinloi, dili mo pagpupoon: kini mao ang tuig sa balaan nga pahulay alang sa yuta.

What the soil shall spontaneously produce, you shall not harvest. And you shall not gather the grapes of the first-fruits as a crop. For it is a year of rest for the land.

6 Ug ang tuig sa pagpahulay sa yuta mamahimo nga kalan-on ninyo; alang kanimo, ug sa imong alagad nga lalake, ug sa imong alagad nga babaye, ug sa imong ulipon nga lalake, ug sa imong dumuloong nga magapuyo uban kanimo.

But these shall be yours for food, for you and for your men and women servants, and for your hired hands, and for the newcomers who sojourn with you:

7 Ug sa imong mga vaca ug sa kamananapan nga anaa sa imong yuta, ang tanan nga bunga niini mamahimo nga kalan-on.

all that grows on its own shall provide food for your beasts and cattle.

8 Ug mag-isip ka ug pito ka mga pagpahulay nga mga tuig alang kanimo, makapito piloa ang pito ka tuig; ug niana ang mga adlaw sa pito ka mga pagpahulay sa mga tuig, mahimo kanimo nga kap-atan ug siyam ka tuig.

You shall also number for yourselves seven weeks of years, that is, seven times seven, which together makes forty-nine years.

9 Unya igapalibud mo ang trompeta nga makusog sa ikapulo ka adlaw sa ikapito ka bulan; sa adlaw sa pagtabon-sa-sala, igapalibud ninyo ang trompeta ngadto sa tibook ninyong yuta.

And you shall sound the trumpet in the seventh month, on the tenth day of the month, at the time of the atonement, throughout all your land.

10 Ug pagabalaanon ninyo ang ikakalim-an ka tuig, ug igamantala ninyo ang kagawasan ngadto sa tibook nga yuta alang sa tanang mga pumoluyo niini: kini mamao ang tinghugyaw alang kaninyo; ug managbalik kamo ang tagsatagsa ka tawo ngadto sa iyang kaugalingong yuta, ug ang tagsatagsa magbalik sa iyang panimalay.

And you shall sanctify the fiftieth year, and you shall proclaim a remission for all the inhabitants of your land: for the same is the Jubilee. A man shall return to his possession, and each one shall go back to his original family,

11 Kadtong tuig nga ikakalim-an mamao ang tinghugyaw alang kaninyo: dili kamo managpugas ni mag-ani kamo sa moturok sa iyang kaugalingon diha sa yuta, ni magapupo kamo sa parras sa parrasan niini nga wala mahinloi.

for it is the Jubilee and the fiftieth year. You shall not sow, and you shall not reap what grows in the field of its own accord, and you shall not gather the first-fruits of the crop,

12 Kay mao kini ang tinghugyaw: kini balaan alang kaninyo: ang abut sa yuta pagakan-on ninyo.

due to the sanctification of the Jubilee. But you shall eat them as they present themselves.

13 Niining tuiga sa tinghugyaw mamauli kamo ang tagsatagsa ka tawo sa iyang kaugalingong yuta.

In the year of the Jubilee, all shall return to their possessions.

14 Ug kong magabaligya ikaw ug bisan unsa sa imong isigkatawo, kun magapalit ikaw sa imong isigkatawo, dili kamo maglimbong ang usa ug usa.

When you will sell anything to your fellow citizen, or buy anything from him, do not cause your brother grief, but buy from him according to the number of years from the Jubilee,

15 Sumala sa gidaghanon sa mga tuig sa human na ang tinghugyaw magapalit ka gikan sa imong isigkatawo; sumala sa gidaghanon sa mga tuig sa mga abut nga igabaligya niya kanimo.

and he shall sell to you according to the computation of the produce.

16 Sumala sa gidaghanon sa mga tuig pagadugangan mo ang bili niini, ug sumala sa pagkadiyutay sa mga tuig pagakunhoran mo ang bili niini; tungod sa gidaghanon sa mga abut nga iyang gibaligya kanimo.

The more years that will remain after the Jubilee, the more the price shall increase, and the less the time is numbered, so much less shall the purchase price be. For he will sell to you the time for the produce.

17 Ug kamo dili maglimbongay ang usa ug usa; kondili magakahadlok ka sa imong Dios, kay ako mao si Jehova nga inyong Dios.

Do not be willing to afflict your countrymen, but let each one fear his God. For I am the Lord your God.

18 Busa, pagabuhaton ninyo ang akong kabalaoran, ug bantayan ninyo ang akong mga tulomanon, ug buhaton ninyo sila; ug magapuyo kamo sa yuta nga gawas sa kadautan.

Accomplish my precepts, and observe my judgments, and complete them, so that you may be able to live in the land without any fear,

19 Ug ang yuta magahatag sa iyang abut, ug magakaon kamo hangtud sa pagkabusog, ug magapuyo kamo niini nga gawas sa kadautan.

and so that the soil may produce its fruits for you, from which you may eat, even to fullness, dreading violence by no one.

20 Ug kong moingon kamo: Unsa man ang among pagakan-on sa ikapito ka tuig? ania karon, kami dili makapugas, dili usab makaani sa among mga abut:

But if you will say: What shall we eat in the seventh year, if we do not sow and do not gather our produce?

21 Unya magapadala ako sa akong panalangin kaninyo sa ikaunom ka tuig, ug kini magapamunga alang sa totolo ka tuig.

I will give my blessing to you in the sixth year, and it shall yield the produce of three years.

22 Ug managpugas kamo sa ikawalo ka tuig, ug magakaon kamo sa mga bunga, sa daan nga abut; hangtud sa tuig nga ikasiyam, hangtud nga moabut ang iyang abut, magakaon pa kamo sa daan nga abut.

And in the eighth year you shall sow, but you shall eat from the old produce, until the ninth year, until what is new matures, you shall eat what is old.

23 Ug ang yuta dili igabaligya nga sa walay katapusan, kay ang yuta ako man: kay kamo mga lumalangyaw, ug mga dumuloong uban kanako.

Also, the land shall not be sold in perpetuity, for it is mine, and you are newcomers and settlers to me.

24 Ug sa tanan nga yuta nga inyong kaugalingon, magahatag kamo sa paglukat sa yuta.

Therefore, every region of your possession shall be sold under the condition of redemption.

25 Kong ang imong igsoon mahimong kabus, ug magabaligya ug diyutay niadtong iya na nga kaugalingong yuta, nan moanha ang iyang labing duol nga kabanayan, ug pagalukaton niya ang gibaligya sa iyang igsoon.

If your brother, being in need, will have sold his little possession and his close relative is willing, he is able to redeem what he had sold.

26 Ug kong ang tawo walay usa nga maglukat niana, ug mamahimo siya nga adunahan, ug makakaplag siya ug igo nga sa iyang paglakat niana,

But if he has no near relative, and he himself is able to find the price to redeem it,

27 Nan pagaisipon niya ang mga tuig sa paghibaligya niana, ug ipauli niya ang kapin ngadto sa tawo nga iyang gibaligyaan, ug magauli siya ngadto sa iyang kaugalingong yuta.

the produce shall be calculated from that time when he sold it. And what is lacking, he shall repay to the buyer, and so he shall receive his possession.

28 Apan kong siya dili makaabut sa igo aron kini maulian niya sa pagpalit, nan ang iyang gibaligya mahabilin sa kamot sa magpapalit niini hangtud sa tuig sa tinghugyaw: ug sa tinghuyaw kini mahigawas kaniya, ug siya mopauli ngadto sa iyang kaugalingong yuta.

But if his hand will not have discovered a way to repay the price, the buyer shall have what he bought, until the year of the Jubilee. For in that year all that has been sold shall return to the owner, and to the original possessor.

29 Ug kong usa ka tawo magabaligya ug balay nga puloy-anan sa lungsod nga pinarel, nan siya may gahum sa paglukat niini sulod sa tibook nga tuig sa tapus kini ikabaligya; kay sa tibook nga tuig may katungod siya sa paglukat niini.

Whoever will have sold a house within the walls of a city shall have the freedom to redeem it, until one year has been completed.

30 Ug kong kini dili malukat sulod sa tibook nga usa ka tuig, nan ang balay nga atua sa lungsod nga pinarel magpabilin nga sa gihapon niadtong nakapalit niini, ngadto sa iyang mga kaliwatan: kini dili mahigawas sa panahon sa tinghugyaw.

If he has not redeemed it, and the year will have turned full circle, the buyer and his posterity shall possess it, in perpetuity, and it is not able to be redeemed, even in the Jubilee.

31 Apan ang mga balay didto sa mga balangay nga wala libuti ug kuta, pagaisipon nga ingon sa mga uma sa gawas sa lungsod: kini mahimo nga lukaton, ug mahigawas sila sa tinghugyaw.

But if the house is in a village, which has no walls, it shall be sold by the law of the fields. If it has not been redeemed beforehand, then in the Jubilee it shall return to the owner.

32 Apan ang mga lungsod sa mga Levihanon, ang mga balay sa mga lungsod nga naangkon nila, mahimong lukaton sa mga Levihanon sa bisan unsang panahona.

The buildings of the Levites, which are in the cities, are always able to be redeemed.

33 Ug kong ang magalukat niini, usa man sa mga Levihanon, nan ang balay nga gibaligya, ug ang lungsod nga iyang kaugalingon mahigawas sa panahon sa tinghugyaw: kay ang mga balay sa mga lungsod sa mga Levihanon kaugalingon man nila sa taliwala sa mga anak sa Israel.

If they have not been redeemed, then in the Jubilee they shall return to the owners, for the houses of the cities of the Levites are for their possession among the sons of Israel.

34 Apan ang yuta sa mga pasibsibanan sa ilang mga kalungsoran dili mahimo nga ikabaligya; kay kini mao ang mga butang nga ilang kaugalingon nga dayon.

But let not their suburbs be sold, for it is an everlasting possession.

35 Ug kong ang imong igsoon mahimong kabus, ug modangup siya kanimo, nan tabangan mo siya: magapuyo siya uban kanimo ingon sa usa ka lumalangyaw ug dumuloong.

If your brother has become impoverished, or infirm of hand, and you take him in, like a newcomer or a sojourner, and he lives with you,

36 Dili ka magdawat ug tubo gikan kaniya, bisan dugang: kondili hinoon mahadlok ka sa imong Dios; aron ang imong igsoon magapuyo uban kanimo.

do not accept usury from him, nor anything more than what you gave. Fear your God, so that your brother may be able to live with you.

37 Dili ka maghatag kaniya sa imong salapi tungod sa tubo, ni maghatag ka kaniya sa imong kalan-on tungod sa iyang idugang.

You shall not give him your money by usury, nor exact from him an overabundance of produce.

38 Ako mao si Jehova nga imong Dios, nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Egipto, aron sa paghatag kaninyo sa yuta sa Canaan, ug aron mahimo nga inyong Dios.

I am the Lord your God, who led you away from the land of Egypt, so that I might give to you the land of Canaan, and so that I may be your God.

39 Ug kong ang imong igsoon nga anaa kanimo, mahimong kabus, ug ibaligya niya ang iyang kaugalingon kanimo, dili mo siya paalagaron ingon sa ulipon.

If your brother, having been compelled by poverty, will have sold himself to you, you shall not oppress him with the servitude of indentured servants.

40 Ingon sa sinuholan nga sulogoon, ingon sa usa ka dumuloong, magapuyo siya uban kanimo; hangtud sa tuig sa tinghugyaw magaalagad siya kanimo:

But he shall be like a hired hand or a settler; he shall work with you, until the year of the Jubilee.

41 Unya siya mopahawa kanimo, siya ug ang iyang mga anak uban kaniya, ug mopauli siya sa iyang kaugalingong panimalay, ug sa kaugalingong yuta sa iyang amahan mopauli siya.

And after that, he shall depart with his children, and he shall return to his kindred, to the possession of his fathers.

42 Kay akong mga alagad sila, nga gikuha ko sila gikan sa yuta sa Egipto: sila dili igabaligya sama sa mga ulipon.

For these are my servants, and I led them away from the land of Egypt; let them not be sold into the condition of servitude.

43 Dili ka magpakaagalon kaniya nga may kagahi, kondili magkahadlok ka sa imong Dios.

Do not afflict him by power, but be fearful of your God.

44 Ug mahitungod sa imong mga ulipon nga lalake, ug sa imong mga ulipon nga babaye, nga imong pagabatonan; gikan sa mga nasud nga nagalibut kanimo, gikan kanila magpalit kamo ug mga ulipon nga lalake ug mga ulipon nga babaye.

Let your male and female servants be from the nations which are all around you,

45 Labut pa, magapalit usab kamo sa mga anak sa mga dumuloong nga nagapuyo sa taliwala ninyo, ug sa ilang mga kabanayan nga anaa uban kaninyo, nga nangatawo sa inyong yuta; ug sila mamahimo nga inyong kaugalingon.

and from the newcomers who sojourn with you, or who have been born from them in your land. These you shall have as servants,

46 Ug sila himoon ninyo nga sa usa ka kabilin alang sa inyong mga anak sa ulahi ninyo, nga ilang mapanag-iya: gikan kanila kuhaon ninyo ang inyong mga ulipon nga sa walay katapusan; apan sa ibabaw sa inyong mga igsoon, ang mga sa Israel, dili kamo magpakaagalon nga may kagahi, ang tagsatagsa sa ibabaw sa usa ug usa.

and, by the right of inheritance, you shall transmit them to your posterity, and you shall possess them forever. But do not oppress your brothers, the sons of Israel, by power.

47 Ug kong usa ka lumalangyaw kun dumuloong nga anaa uban kanimo, mahimong dato, ug ang imong igsoon sa kiliran niya mahimong kabus, ug igabaligya niya ang iyang kaugalingon sa lumalangyaw kun sa dumuloong nga anaa kanimo, kun sa kaliwatan sa panimalay sa dumuloong;

If the hand of a newcomer or a sojourner will have grown strong among you, and your brother, having become impoverished, will have sold himself to him, or to any of his stock,

48 Sa human mabaligya siya, mahimo nga pagalukaton siya: ang usa sa iyang mga igsoon makalukat kaniya:

after the sale, he is able to be redeemed. Whoever is willing among his brothers shall redeem him:

49 Kun ang iyang uyoan, kun ang anak sa iyang uyoan makalukat kaniya, kun ang bisan kinsa nga duol nga kauban sa iyang kabanayan makalukat kaniya; o kong siya mahimong adunahan, siya gayud makalukat sa iyang kaugalingon.

either the paternal uncle, or the paternal uncle’s son, or his close relative, by blood or by affinity. But if he himself will be able also, he shall redeem himself,

50 Ug siya makighusay uban kaniya nga nakapalit sukad sa tuig sa pagbaligya niya sa iyang kaugalingon hangtud sa tuig sa tinghugyaw: ug ang bili sa iyang pagbaligya himoon sumala sa gidaghanon sa mga tuig; pagabuhaton kaniya sumala sa panahon sa usa ka sulogoon nga sinuholan.

considering only the years from the time of his selling until the year of the Jubilee, and calculating the money for which he was sold, according to the number of years and the accounting of a hired hand.

51 Kong may daghan pa nga mga tuig, sumala niini igauli niya ang bili sa iyang lukat gikan sa salapi nga maoy gipalit kaniya.

If there will have been many years which remain until the Jubilee, according to these shall he also repay the price.

52 Ug kong mahabilin ang pipila lamang ka mga tuig hangtud sa tuig sa tinghugyaw, nan siya makighusay uban kaniya; ug igauli niya ang iyang lukat ingon sa iyang mga tuig.

If few, he shall determine the accounting with him according to the number of years, and he shall repay to the buyer by what is left remaining of the years;

53 Ingon sa usa ka sulogoon nga magadawat ug suhol sa tinuig mamao siya uban kaniya: siya dili magapakaagalon kaniya nga may kagahi, sa atubangan sa imong mga mata.

his wages being charged by what served before. He shall not afflict him violently in your sight.

54 Apan kong siya dili pagalukaton nianang mga paagiha, nan sa tuig sa tinghugyaw makagawas siya, siya ug ang iyang mga anak uban kaniya.

But if, by these means, he will not be able to be redeemed, then in the year of the Jubilee he shall depart with his children.

55 Kay alang kanako ang mga anak sa Israel mao ang mga alagad; sila mao ang mga alagad ko, nga gikuha ko gikan sa yuta sa Egipto. Ako mao si Jehova nga inyong Dios.

For they are my servants, the sons of Israel, whom I led away from the land of Egypt.