Levitico 19

1 Ug misulti si Jehova kang Moises, nga nagaingon:

Yahweh also said to Moses/me,

2 Isulti mo sa tibook nga katilingban sa mga anak sa Israel, ug ipamulong mo kanila: Kamo mahimong balaan; kay ako, nga mao si Jehova nga inyong Dios balaan man.

“Speak to all the people of Israel and tell them this: You must be holy, because I, Yahweh your God, am holy, [and I want you to be like me].

3 Kamo nga tagsatagsa magakahadlok sa iyang inahan ug sa iyang amahan, ug ang akong mga adlaw nga igpapahulay pagabantayan ninyo. Ako mao si Jehova nga inyong Dios.

‘Each of you must respect your father and your mother. And you must (honor/treat respectfully) the Sabbath days. I am Yahweh, your God, [and that is what I am commanding you to do].

4 Ayaw kamo pagliso ngadto sa mga larawan, ug dili usab kamo magbuhat alang kaninyo ug mga dios nga tinunaw: Ako mao si Jehova nga inyong Dios.

‘Do not worship idols or make metal statues of gods for yourselves. I am Yahweh, your God, [and I am the only one you must worship].

5 Ug sa diha nga magahalad kamo ug halad-sa-pagkigdait ngadto kang Jehova, magahalad kamo niini aron kamo dawaton niya.

‘Then you bring an offering to maintain fellowship with me, offer it in a way that will cause me to accept it.

6 Pagakan-on kana sa maong adlaw sa inyong paghalad, ug sa mosunod nga adlaw: ug kong may mahabilin hangtud sa ikatolo ka adlaw, pagasunogon kini sa kalayo.

The meat should be eaten on the day that you sacrifice it, but you are permitted to eat some of it on the next day. Anything that remains until the third/next day must be completely burned.

7 Ug kong pagakan-on gayud kini sa ikatolo ka adlaw, kini mahimong dulumtanan; ug kini dili pagadawaton.

For any of it to be eaten on the third day is very displeasing to me, and I will not accept that offering.

8 Apan ang tagsatagsa nga magakaon niana, magadala sa iyang sala, kay nagpasipala siya sa butang nga balaan ni Jehova: ug kadtong kalaga pagaputlon gikan sa iyang katawohan.

I will punish anyone who eats it [after the second day], because he will not have respected that what I say is holy. And that person must no longer be allowed to associate with my people.

9 Ug sa diha nga mangutlo kamo sa uhay sa inyong yuta, dili mo paghutdan pagkutlo ang daplin sa imong uma, dili ka usab manghagdaw sa imong yuta nga gianihan.

‘Then you harvest your grain, leave the grain at the very edge of the field, and do not pick up the grain that has fallen on the ground.

10 Ug dili mo hagdawan ang imong parrasan, dili ka usab mamunit sa mga bunga nga nahulog sa imong parrasan; ibilin mo kini alang sa mga kabus ug sa dumuloong: Ako mao si Jehova.

And when you harvest your grapes, do not go back a second time to try to harvest some more, and do not pick up the grapes that have fallen on the ground. Leave those things for the poor people and for foreigners who are living among you. I, Yahweh your God, [am commanding those things].

11 Dili kamo mangawat, ni maglimbong kamo, ni magbinakakay ang usa ug usa kaninyo.

‘Do not steal anything. ‘Do not tell lies. ‘Do not deceive each other.

12 Dili kamo magpanumpa sa akong ngalan sa bakak, dili mo usab pagpasipalahan ang ngalan sa imong Dios: Ako mao si Jehova.

‘Do not show that you do not respect me by using/saying my name to falsely promise that you will do something. [Do not forget that] I am Yahweh, your God.

13 Dili mo paglupigan ang imong isigkatawo, ni pagkawatan mo siya. Dili mo paghawiran ang suhol sa mamomoo sa tibook nga gabii hangtud sa buntag.

‘Do not cheat anyone or steal from anyone. [‘If you have agreed to] pay your workers at the end of the day, [do what you have promised]; do not keep those wages until the next day.

14 Dili ka magtunglo sa bungol, ni magbutang ka ug kapangdolan sa atubangan sa buta; apan magakahadlok ka sa imong Dios: Ako mao si Jehova.

‘Do not curse deaf people, and do not put things in the path of blind people to cause them to stumble.

15 Dili ka magbuhat ug pagkadili-matarung sa paghukom: dili ka magpasulabi sa kabus, ni palabihon mo ang tawo nga gamhanan: kondili sa pagkamatarung maghukom ka sa imong isigkatawo.

‘Always [LIT] judge people fairly [DOU]. Do not do special favors for either poor people or rich people.

16 Dili ka magsuroy-suroy sa paglibak sa taliwala sa imong katawohan; ni magpanghimaraut batok sa dugo sa imong isigkatawo. Ako mao si Jehova.

‘Do not spread false rumors about other people. ‘Do not say anything [in court] that would result in some [innocent] person being executed. I, Yahweh, [am commanding this].

17 Dili ka magdumot sa imong igsoon nga lalake diha sa imong kasingkasing: sa pagkatinuod, magbadlong ka sa imong isigkatawo, ug dili magpadala ug sala tungod kaniya.

‘Do not hate anyone. Instead, honestly rebuke those who ought to be rebuked, in order that you also will not be guilty.

18 Dili ka magpanimalus, ni magbaton ug pagdumot batok sa mga anak sa imong katawohan: kondili hinoon higugmaon mo ang imong isigkatawo ingon sa imong kaugalingon. Ako mao si Jehova.

‘Do not try to get revenge against someone or be angry with someone for a long time. Instead, love other people like you love yourself. I, Yahweh your God, [am commanding this].

19 Ang akong kabalaoran pagabantayan ninyo. Dili mo itugot ang imong mga hayup sa pagpaliwat ug lainlain nga matang: ang imong uma dili mo pagpugasan ug duha ka matang sa mga binhi: ni magsul-ob ka ug mga saput nga adunay duha ka mga butang nga gisakot paghabol.

‘Obey my laws. ‘Do not allow two different kinds of animals to mate with each other. ‘Do not plant two different kinds of seed in the [same] field. ‘Do not wear clothing made from two different kinds of material.

20 Ug bisan kinsang tawohana nga magapakighilawas sa usa ka babaye, kadtong babaye nga ulipon, nga kalaslon sa usa ka bana ug wala gayud malukat, ni mahatagan siya sa kagawasan; silang duruha pagasilotan, dili sila pagapatyon kay ang babaye dili luwas.

‘If a man has sex with a slave woman who has been promised to marry some other man, but she has not been bought by that man and is still a slave, the man who had sex with her must be punished. But because she is still a slave, she and the man who had sex with her must not be killed.

21 Ug siya magadala ngadto kang Jehova, sa pultahan sa balong-balong nga pagatiguman, ug usa ka lakeng carnero alang sa halad-tungod-sa-paglapas.

However, that man must bring a ram to [be slaughtered at] the entrance of the Sacred Tent area, to be an offering in order that he no longer be guilty for his sin.

22 Ug ang sacerdote maghimo pagtabon-sa-sala alang kaniya pinaagi sa paggawi sa lakeng carnero nga sa halad-tungod-sa-paglapas sa atubangan ni Jehova alang sa iyang sala nga nabuhat niya: ug pagapasayloon kaniya ang sala nga nabuhat niya.

The priest will offer that ram to me in order that the man will be forgiven for the sin that he committed, and I will forgive him.

23 Ug sa makasulod na kamo sa yuta, ug makatanum na kamo sa tanan nga matang sa kahoy nga makaon, nan pagaisipon ninyo ang bunga niini ingon nga mao ang ilang pagka-walay-circuncicion alang kaninyo: sa totolo ka tuig kini ingon sa dili cinircuncidahan alang kaninyo: ang bunga niini dili pagakan-on.

‘When you enter the land [that I have promised to give to you], and when you plant various kinds of fruit trees, you must not eat any of their fruit for three years [DOU].

24 Apan sa ikaupat ka tuig ang tanan nga bunga niini mabalaan pinaagi sa paghatag sa pagdayeg kang Jehova.

In the fourth year all of their fruit must be set aside to belong to me; it must be brought to me to be an offering to praise me.

25 Ug sa ikalima ka tuig pagakan-on ninyo ang bunga niini, aron kini modugang alang kaninyo ang bunga niini. Ako mao si Jehova nga inyong Dios.

But in the fifth/next year, you will be permitted to eat their fruit. If you do that, your trees will produce much fruit. I, Yahweh your God, [am promising that].

26 Dili kamo magkaon bisan unsang butanga uban ang dugo: ni magdiwata kamo, ni magapanagna kamo sa paglimbong.

‘Do not eat any meat that still has [the animal’s] blood in it. ‘Do not consult spirits to find out what will happen in the future, and do not practice sorcery.

27 Dili ninyo pagtobtoban aron molingin ang mga nasikohan sa inyong buhok sa ulo, ni pagadauton mo ang mga nasikohan sa imong bungot.

‘Do not shave the hair at the sides of your heads [like pagan people do].

28 Ug dili ninyo pagsamaran ang inyong unod tungod sa usa ka minatay, ni magpatik kamo kaninyo ug bisan unsa nga mga timaan. Ako mao si Jehova.

‘Do not cut your bodies [when you are mourning] for people who have died, and do not put tattoos on your bodies. I, Yahweh your God, [am commanding this].

29 Dili mo pagbulingan ang imong anak nga babaye, sa pagbuhat kaniya nga bigaon: aron dili mahimong bigaon ang yuta, ug ang yuta malukop sa kadautan.

‘Do not disgrace your daughters by forcing them to become prostitutes. If you cause them to become prostitutes, soon the land will be filled with prostitutes and all other kinds of people’s wicked behavior.

30 Ang akong mga adlaw nga igpapahulay pagabantayan ninyo, ug ang akong balaang puloy-anan pagatahuron ninyo. Ako mao si Jehova.

‘Honor my Sabbath days and revere my Sacred Tent, because I, Yahweh, [live there].

31 Dili kamo magliso ngadto kanila nga espiritista, ni ngadto sa mga salamangkiro; dili kamo magpangita kanila aron kamo mahugawan pinaagi nila. Ako mao si Jehova nga inyong Dios.

‘Do not seek advice from those who (consult/talk with) the spirits of dead people [DOU], because if you do that, they will defile you. I, Yahweh your God, [am the one you should consult].

32 Sa atubangan sa ulo nga ubanon magtindog ka, ug pagatahuron mo ang nawong sa tawo nga tigulang, ug kahadlokan mo ang Dios. Ako mao si Jehova.

‘Stand up when old people [enter the room], and show that you respect them, and also revere me, your God; [that is what] I, Yahweh, [am commanding].

33 Ug kong ang usa ka dumuloong magpuyo ipon kanimo sa inyong yuta dili kamo magbuhat ug dautan kaniya.

‘When foreigners live among you [in your land], do not mistreat them.

34 Ang dumuloong nga nagapuyo uban kaninyo pagahimoon ninyo ingon sa molupyo sa taliwala ninyo, ug higugmaon mo siya ingon sa imong kaugalingon; kay naglumalangyaw kamo sa yuta sa Egipto. Ako mao si Jehova nga inyong Dios.

You must treat them like you treat your fellow-citizens. Love them like you love yourselves, and do not forget that once, when you were foreigners in Egypt, [you were badly mistreated by the people of Egypt]. I, Yahweh your God, [am commanding you to do this].

35 Dili kamo magbuhat sa pagkadili-matarung sa paghukom, sa mga sukod sa gitas-on, sa gibug-aton, kun sa gidaghanon.

‘When you are measuring things, to see how long they are or how much they weigh or how many there are,

36 Managbaton kamo ug mga timbangan nga matarung, mga bato sa timbangan nga matarung, ang epha nga matarung, ug hin nga matarung. Ako mao si Jehova nga inyong Dios, nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Egipto.

use correct [measuring sticks and] scales and weights [on the scales] and measuring baskets and other measuring containers. I Yahweh, your God, who brought you out of Egypt, [am giving you these laws].

37 Ug pagabantayan ninyo ang tanan ko nga kabalaoran ug ang akong tanan nga mga tulumanon ug buhaton inyo kini. Ako mao si Jehova.

‘Obey carefully [DOU] all my laws and decrees, because I, Yahweh, [am the one who am commanding them].’”