Mga Maghuhukom 1
1 Ug nahitabo sa human ang kamatayon ni Josue, nga ang mga anak sa Israel nangutana kang Jehova, nga nagaingon: Kinsa man ang motungas alang kanamo sa pag-una batok sa mga Canaanhon, sa pagpakig-away batok kanila?
After Joshua died, the Israeli people asked Yahweh, “Which [of our tribes] should attack the Canaan people-group first?”
2 Ug si Jehova miingon: Si Juda ang motungas: ania karon, gitugyan ko ang yuta sa iyang kamot.
Yahweh replied, “I will enable the tribe of Judah to defeat [IDM] the Canaan people-group.”
3 Ug si Juda miingon kang Simeon nga iyang igsoon: Umuban ka kanako sa akong bahin, aron makig-away kita, batok sa mga Canaanhon; ug sa mao usab ako mouban kanimo sa imong bahin. Busa si Simeon miuban kaniya.
The men of Judah went to their fellow Israelis, [the men] from the tribe of Simeon, and said to them, “Come and help us to fight the Canaan people-group [in order that we can take from them] the land [that Yahweh] allotted to us. If you do that, we will go with you [and help you] conquer the people in the land [that Yahweh promised to give to] you.” So the men from the tribe of Simeon went with the men of the tribe of Judah.
4 Busa si Juda miadto; ug si Jehova nagtugyan sa mga Canaanhon ug sa mga Peresehanon ngadto sa ilang kamot: ug sila nagpatay kanila didto sa Bezec sa napulo ka libo ka tawo.
When the men of those two tribes attacked, Yahweh enabled them to defeat 10,000 men of the Canaan people-group and the Periz people-group [DOU] at Bezek [city].
5 Ug didto hipalgan nila si Adoni-bezec sa Bezec, ug sila nakig-away batok kaniya, ug ilang gidasmagan ang mga Canaanhon ug ang mga Peresehanon.
During the battle they found Adoni-Bezek, the leader of the city,
6 Apan si Adoni-bezec mikalagiw; ug siya giapas nila, ug gidakup siya, ug giputol ang iyang kumalagko sa kamot ug ang mga kumalagko sa tiil.
but he [tried to] run away. The Israelis pursued him and caught him. Then they cut off his thumbs and his big toes.
7 Ug si Adoni-bezec miingon: Kapitoan ka hari ang gipamutlan sa ilang mga kumalagko sa kamot ug sa tiil, nanagpanguha sa ilang makaon sa ilalum sa akong lamesa. Sumala sa akong nabuhat, mao usab ang gibalus sa Dios kanako. Ug siya gidala nila sa Jerusalem, ug siya namatay didto.
Adoni-Bezek said, “[My army captured] 70 kings. We cut off their thumbs and big toes. After that, [we forced] those kings to eat scraps that fell from our table. Now God has (paid me back for/done to me like) [what we did to them].” Then the men of Judah took Adoni-Bezek to Jerusalem, and he died there.
8 Ug ang mga anak ni Juda nakig-away batok sa Jerusalem, ug naagaw kini, ug gitigbas kini sa sulab sa pinuti ug gisunog ang ciudad.
The army of Judah fought against the men of Jerusalem, and they captured the city. With their swords they killed [the people who lived there] and they burned [the houses in] the city.
9 Ug unya minglugsong ang mga anak ni Juda aron sa pagpakig-away batok sa Canaanhon nga nanagpuyo sa kabungtoran, ug sa habagatan, ug sa kapatagan.
Later, the men of Judah went down to fight the Canaan people-group who lived in the hilly area, in the desert to the south, and in the foothills [to the west].
10 Ug si Juda miadto batok sa mga Canaanhon nga nanagpuyo sa Hebron (karon ang ngalan sa Hebron sa unang panahon mao ang Chiriat-arba); ug ilang gidasmagan si Sesai, ug si Ahiman, ug si Talmai.
The men of Judah also went to fight against the Canaan people-group who lived in Hebron [city], which at that time was named Kiriath-Arba. They defeated [the armies of kings] Sheshai, Ahiman, and Talmai.
11 Ug gikan didto miadto siya batok sa mga pumoluyo sa Debir. (Ang ngalan sa Debir sa unang panahon mao ang Chiriat-sepher).
Then they left that area and went to fight against the people living in Debir [city], which was previously named Kiriath-Sepher.
12 Ug si Caleb miingon: Ang modasmag sa Chiriath-sepher ug makakuha niana, kaniya ihatag ko si Axa nga akong anak nga babaye aron ipaasawa.
[Before they attacked the city], Caleb said to them, “If one of you attacks and captures Kiriath-Sepher, I will allow him to marry my daughter.”
13 Ug si Othoniel, ang anak nga lalake ni Cenez, ang manghud ni Caleb, mikuha niana; ug gihatag niya kaniya si Axa iyang anak nga babaye aron ipaasawa.
Othniel, who was the son of Caleb’s younger brother Kenaz, captured the city. So Caleb gave his daughter Acsah to him, to become his wife.
14 Ug nahitabo nga sa diha nga siya miadto na kaniya, nga siya nagaaghat kaniya sa pagpangayo sa iyang amahan ug usa ka uma: ug nanaug siya sa iyang asno; ug si Caleb miingon kaniya: Unsay tuyo mo?
When Acsah married Othniel, she told him to ask her father to give him a field. [But she decided to ask him herself. She rode to Caleb’s house on her donkey], and when she got off the donkey, Caleb [could see that something was troubling her. So he] asked her, “What do you want?”
15 Ug siya miingon kaniya: Hatagi ako ug usa ka panalangin; kay ikaw nagpahamutang kanako sa yuta sa habagatan, hatagi usab ako ug mga tuburan sa tubig. Ug si Caleb naghatag kaniya sa mga tuburan sa dapit sa ibabaw ug sa mga tuburan sa dapit sa ubos.
She replied, “I want you to do a favor for me. You have given me some land in the southern desert, [but it is very dry there]. So please also give me some [land that has] springs of water.” So Caleb gave her some land on higher ground that had a spring, and some land on lower ground that also had a spring.
16 Ug ang mga anak sa Cinehanon, ang bayaw nga lalake ni Moises, minggula gikan sa ciudad sa mga palma uban sa mga anak ni Juda, ngadto sa kamingawan sa Juda nga atua sa habagatan sa Arad; ug sila nangadto nga nanagpuyo ipon sa katawohan.
The people of the Ken people-group who were descendants of Moses’ father-in-law left Jericho, which was called ‘The City of Palm Trees’. They went with some of the men of Judah to live with them in the southern desert area, near Arad [city].
17 Ug si Juda miadto uban ni Simeon, nga iyang igsoon nga lalake ug ilang gidasmagan ang mga Canaanhon nga nanagpuyo sa Sephath, ug kini gilaglag gayud nila. Ug ang ngalan sa ciudad gitawag nga Horma.
The men of Judah and their fellow Israelis from the tribe of Simeon defeated the people of the Canaan people-group who lived in Zephath [city]. They completely destroyed the city and gave it a new name, Hormah, [which means ‘complete destruction’].
18 Ingon usab gikuha ni Juda ang Gaza lakip ang utlanan niini, ug ang Ascalon lakip ang utlanan niini, ug ang Ecron lakip ang utlanan niini.
The men of Judah also captured Gaza, Ashkelon, and Ekron [cities] and all the land that is near those cities.
19 Ug si Jehova nag-uban kang Juda, ug gipapahawa niya ngadto sa gawas ang mga nanagpuyo sa kabungtoran; kay siya wala makapapahawa sa mga nanagpuyo sa walog, kay sila may mga carro nga puthaw.
Yahweh helped the men of Judah to capture the hilly area, but they could not force the people who were living in the plains to leave, because [those people had better weapons—] had iron chariots.
20 Ug gihatag nila ang Hebron kang Caleb, sumala sa gipamulong ni Moises: ug gipapahawa niya gikan didto ang totolo ka mga anak nga lalake ni Anac.
Hebron [city] was given to Caleb because Moses had promised him that he could have that city. And Caleb forced the three clans descended from Anak to leave that area.
21 Ug ang mga anak ni Benjamin wala magpapahawa sa mga Jebusehanon nga nanagpuyo sa Jerusalem: apan ang mga Jebusehanon nanagpuyo ipon sa mga anak ni Benjamin didto sa Jerusalem hangtud niining adlawa.
But the people of the tribe of Benjamin could not force the people of the Jebus people-group to leave Jerusalem. So, since that time the people of the Jebus people-group have lived in Jerusalem with the people of the tribe of Benjamin.
22 Ug ang balay ni Jose, sila usab ming-adto batok sa Beth-el: ug si Jehova nag-uban kanila.
The men of the tribes of Ephraim and Manasseh went to fight against [the men of] Bethel [city], and Yahweh helped them.
23 Ug ang balay ni Jose nagsugo sa pagpaniid sa Beth-el. (Karon ang ngalan sa ciudad sa unang panahon mao ang Luz).
They sent some spies to [find out everything that they could find out about] Bethel, which was previously called Luz.
24 Ug ang mga magbalantay nakakita sa usa ka tawo nga migula sa ciudad, ug sila nag-ingon kaniya: Tudloi kami, nagahangyo kami kanimo, sa agianan sa pagsulod ngadto sa ciudad ug magakalooy kami kanimo.
The spies saw a man who was coming out of the city. They said to him, “If you show us a way to get into the city, we will be kind to you [and we will not kill you].”
25 Ug iyang gitudloan sila sa agianan sa pagsulod sa ciudad, ug ilang gidasmagan ang ciudad sa sulab sa pinuti; apan ilang gipagawas ang tawo lakip ang tanan niyang panimalay.
So the man showed them a way to enter the city. The men of the tribes of Ephraim and Manasseh entered the city and killed all the people with their swords, but they did not kill the man [who showed them how to get into the city], and they did not kill his family.
26 Ug ang tawo miadto sa yuta sa mga Hetehanon, ug nagtukod ug usa ka ciudad, ug gitawag ang ngalan niini nga Luz nga maoy ngalan niana hangtud niining adlawa.
That man went to the area where the descendants of Heth lived, and built a city. He named the city Luz, and that is still the name of that city.
27 Ug si Manases wala magpapahawa sa mga nanagpuyo sa Beth-sean ug sa mga balangay niini, ni sa mga nanagpuyo sa Taanac ug sa mga balangay niini, ni sa mga nanagpuyo sa Ibleam ug sa mga balangay niini, ni sa mga nanagpuyo sa Megiddo ug sa mga balangay niini, apan ang mga Canaanhon mingpuyo niadtong yutaa.
There were people of the Canaan people-group who lived in Beth-Shan, Taanach, Dor, Ibleam, and Megiddo [cities] and in the surrounding villages. [The men of] the tribe of Manasseh did not force those people to leave those towns, because the people of the Canaan people-group were determined to stay there.
28 Ug nahitabo sa diha nga ang Israel napun-an na sa kusog, nga ilang gibutang ang mga Canaanhon sa bulohaton sa pintakasi, ug wala gayud sila papahawaa.
Later, the Israelis became (stronger/more numerous), and they forced the people of the Canaan people-group to work for them [as their slaves], but they did not force all the people of the Canaan people-group to leave their land.
29 Ug si Ephraim wala magpapahawa sa mga Canaanhon nga nanagpuyo sa Gezer; apan ang mga Canaanhon nagpuyo ipon kanila diha sa Gezer.
[The men of] the tribe of Ephraim did not force the people of the Canaan people-group to leave Gezer [city]. So the people of the Canaan people-group continued to live with the people of the tribe of Ephraim.
30 Si Zabulon wala magpapahawa sa mga nanagpuyo sa Chitron, ni sa mga nanagpuyo sa Naalol; apan ang mga Canaanhon nanagpuyo ipon kanila ug gibutang nila sa bulohaton sa pintakasi.
[The men of] the tribe of Zebulun did nor compel the people of the Canaan people-group who were living in Kitron and Nahalol [cities] to leave. They stayed there and lived among the people of the tribe of Zebulun, but the people of Zebulun forced them to work for them as their slaves.
31 Si Azer wala magpapahawa sa mga pumoluyo sa Acho, ni sa mga pumoluyo sa Sidon, ni sa Ahlab, ni sa Achzib, ni ang sa Helba, ni ang sa Aphec, ni ang sa Rehod;
[The men of] the tribe of Asher did not force the people of the Canaan people-group who lived in Acco, Sidon, Ahlab, Aczib, Helbah, Aphek and Rehob [cities] to leave.
32 Apan ang mga Aserihanon nanagpuyo sa taliwala sa mga Canaanhon, ang mga molupyo sa yuta; kay wala nila sila papahawaa.
So the people of the tribe of Asher lived among them.
33 Si Nephtali wala magpapahawa sa mga molupyo sa Beth-semes, ni sa pumoluyo sa Beth-anath; apan siya nagpuyo ipon sa mga Canaanhon, ang mga molupyo sa yuta: bisan pa ang mga molupyo s Beth-semes ug sa Beth-anath; gibutang nila sa bulohaton sa pintakasi.
[The men of] the tribe of Naphtali did not compel the people who lived in Beth-Shemesh and Beth-Anath [cities] to leave, so the people in those two cities continued to live there, but the people of the Canaan people-group were forced to work as the slaves of the people of the tribe of Naphtali.
34 Ug ang mga Amorehanon nagpugos sa mga anak ni Dan ngadto sa dapit sa kabungtoran: kay wala sila magatugot kanila sa pag-adto sa walog:
The people of the Amor people-group forced the people of the tribe of Dan to live in the hills. They did not allow them to come down [and live] on the plain.
35 Apan ang mga Amorehanon buot magpuyo sa bukid sa Heres, sa Ajalon ug sa Salbim: apan ang kamot sa balay ni Jose midaug, busa sila gibutang sa bulohaton sa pintakasi.
The people of the Amor people-group were determined to stay in Heres Mountain and in Aijalon and Shaalbim [cities]. But when the Israelis became (stronger/more numerous), they forced the people of the Amor people-group to work as their slaves.
36 Ug ang utlanan sa mga Amorehanon nagasugod sa tungasan sa Acrabim sukad sa bato ug ngadto sa itaas.
The land where the Amor people-group lived extended from Scorpion Pass [toward the west] beyond Sela [town], up into the hilly area.
