Josue 24

1 Ug si Josue nagtigum sa tanang kabanayan sa Israel didto sa Sechem, ug nagtawag sa mga anciano sa Israel: ug sa ilang mga pangulo, ug sa ilang mga maghuhukom, ug sa ilang mga punoan; ug sila mingtugyan sa ilang kaugalingon sa atubangan sa Dios.

[Many years later], Joshua summoned representatives of all the tribes of Israel. He gathered together the elders, the leaders, the judges, and the other officials at Shechem [city]. He told them to listen to what God wanted to tell them.

2 Ug si Josue miingon sa tibook nga katawohan: Mao kini ang gipamulong ni Jehova, ang Dios sa Israel: Ang inyong mga amahan nagpuyo sa unang panahon sa unahan sa Suba, bisan si Terah, amahan ni Abraham, ug ang amahan ni Nahor: ug sila nanag-alagad ug laing mga dios.

Joshua said to all of them, “This is what Yahweh, the God we Israeli people worship, is saying: ‘Long ago, your ancestors, including Abraham’s father Terah and Abraham’s younger brother Nahor, lived on the east side of the Euphrates River.

3 Ug gikuha ko ang inyong amahan nga si Abraham gikan sa tapon sa Suba ug giagak ko siya sa pagpapanaw sa tibook nga yuta sa Canaan, ug gipadaghan ko ang iyang kaliwat, ug gihatag ko kaniya si Isaac.

But I took your ancestor Abraham from that land east of the Euphrates River, and I led him as he lived in various places in this land of Canaan, and I enabled him to have many descendants. First, I enabled him to have a son, Isaac.

4 Ug gihatag ko kang Isaac si Jacob ug si Esau: ug gihatag ko kang Esau ang bukid sa Seir aron nga panag-iyahon niya; ug si Jacob ug ang iyang mga anak minglugsong ngadto sa Egipto.

When Isaac grew up, I enabled him to have twin sons, Jacob and Esau. I enabled Esau to live in the hilly area in Seir region, but many years later Jacob and his sons and their families went down to live in Egypt.

5 Ug gipaadto ko si Moises ug si Aaron, ug gisilotan ko ang Egipto sumala sa akong gibuhat sa kinataliwad-an didto: ug sa tapus, gidala ko kamo ngadto sa gawas.

“[Many years later], I sent Moses and his older brother Aaron to help your people, and I caused [the people of] Egypt to suffer very much because of what I did there. Then I enabled your ancestors to leave Egypt.

6 Ug gidala ko ang inyong mga amahan ngadto sa gawas sa Egipto: ug kamo ming-adto sa dagat; ug ang mga Egiptohanon minggukod sa inyong mga amahan uban ang mga carro ug ang mga nangabayo ngadto sa Dagat nga Mapula.

When I brought your ancestors out of Egypt, they came to the Red Sea. The Egyptian army pursued them, some riding in chariots and others on horses, and they also arrived at the Red Sea.

7 Ug sa mingtu-aw sila ngadto kang Jehova, gibutangan niya ug kangitngit ang taliwala ninyo ug sa mga Egiptohanon, ug gipatubo ang dagat labaw kanila ug gitabonan sila: ug ang inyong mga mata nakakita sa akong gibuhat didto sa Egipto: ug kamo nagpuyo sa kamingawan sa daghang mga adlaw.

Then [your ancestors] pleaded with me to help them. So he caused (darkness/a very dark cloud) to come between your ancestors and the Egyptian army, so that the Egyptian army could not see your ancestors. I separated the water in the Red Sea so that your ancestors could cross it, but when the Egyptian army tried to cross in the same way to pursue them, I caused the water to come back and cover them, and the Egyptian soldiers all drowned, as your ancestors watched and were amazed [IDM]. But after that, you lived in the desert for many years.

8 Ug gidala ko kamo ngadto sa yuta sa mga Amorehanon nga namuyo sa unahan sa Jordan ug sila nakig-away batok kaninyo; ug gihatag ko sila sa inyong mga kamot ug gikuha ninyo ang ilang yuta: ug giwagtang ko sila diha sa inyong atubangan.

“Then I brought your [ancestors] to the area where the groups who were descendants of Amor lived, east of the Jordan River. They fought against you, but I enabled you to defeat them [IDM]. I [enabled you to] destroy them so that you could live in their land [IDM].

9 Unya si Balak, ang anak nga lalake ni Sipeo nga hari sa Moab, mitindog ug nakig-away batok sa Israel ug iyang gipaadto ug gipatawag si Baalam, ang anak nga lalake ni Beor, aron sa paghimaraut kaninyo;

Then, Zippor’s son Balak, the King of Moab, (decided that his army would fight against/opposed) the Israelis. He summoned Beor’s son Balaam and asked him to curse you.

10 Apan wala ako mamati kang Baalam; sa ingon niana siya nagpanalangin kaninyo sa gihapon: busa gipagawas ko kamo gikan sa iyang kamot.

But I would not do what Balaam asked, so he (blessed/said that I would do great things for) you four times, and I did not enable the army of Moab to defeat you [IDM].

11 Ug mingtabok kamo sa Jordan ug ming-adto sa Jerico; ug ang mga tawo sa Jerico nakig-away batok kaninyo, ang Amorehanon, ug ang Peresehanon, ug ang Canaanhon, ug ang Hetehanon ug ang Gergesehanon, ug ang Hevehanon ug ang Jebusehanon: ug gitugyan ko sila sa inyong mga kamot.

“Then you all crossed the Jordan River and came to Jericho. The people of Jericho prepared to fight against you, [and the armies of] the descendants of Amor, Periz, Canaan, Heth, Girgash, Hiv, and Jebus [all prepared to do the same thing] but I enabled you to defeat [IDM] them all.

12 Ug gipaadto ko ang tambuboan sa inyong atubangan nga maoy nagpapahawa kanila gikan kaninyo, bisan pa ang duruha ka hari sa mga Amorehanon; dili pinaagi sa inyong espada, dili usab pinaagi sa inyong pana.

I am the one who caused them to panic as you advanced and enabled you to defeat them, as I had enabled you to do earlier to the two kings of the groups who were descendants of Amor. You did not defeat them by using your own bows and arrows and swords; [it was I who defeated them].

13 Ug gihatagan ko kamo sa usa ka yuta diin wala kamo manag-uma ug mga ciudad nga wala ninyo tukora, ug mingpuyo kamo didto; sa mga uma nga tinamnan sa mga parras ug mga oliva nga dili kamo ang nagtanum, nangaon kamo.

So I gave you a land that you had not tilled/planted, and I gave you cities that you did not build. [Now] you live in those [cities] and you eat the grapes from the grapevines that you did not plant, and you eat olives from trees that you did not plant.’”

14 Busa karon kahadloki ninyo si Jehova, ug sa kinasingkasing ug sa kamatuoran alagaron ninyo siya: ug isalikway ang mga dios nga ginaalagaran sa inyong mga amahan sa unahan sa Suba ug sa Egipto; ug mag-alagad kamo kang Jehova.

[Then Joshua said to the people], “[Because of all that] Yahweh [has done for you], revere him, and serve/worship him very faithfully. Throw away the idols that your ancestors worshiped on the east/other side of the Euphrates River and in Egypt. Serve only Yahweh.

15 Ug kong daw dautan kaninyo ang pag-alagad kang Jehova, magpili kamo niining adlawa kong kinsa ang inyong alagaron; kong ang mga dios ba nga gialagaran sa inyong mga amahan didto sa unahan sa Suba, kun ang mga dios ba sa mga Amorehanon, kang kinsang yuta inyong gipuy-an: apan alang kanako ug sa akong balay, kami magaalagad kang Jehova.

But if you do not want to serve/worship Yahweh, you should decide today what [gods] you will serve/worship. You should decide whether you will serve/worship the gods that your ancestors who lived on the other/east side of the Euphrates River served, or whether you will serve/worship the gods that the descendants of Amor, who previously lived in the land where you are now living, [serve/worship]. But as for me and my family [MTY], we will serve/worship Yahweh!”

16 Ug ang katawohan mingtubag ug ming-ingon: Ipahalayo kana kanamo nga kami mobiya kang Jehova aron sa pag-alagad ug laing dios;

The Israeli people answered, “We will never quit [serving/worshiping] Yahweh! We would never [think of] [IDM] serving/worshiping other gods!

17 Kay si Jehova nga among Dios, siya mao ang nagkuha kanato ug sa atong mga amahan gikan sa yuta sa Egipto, gikan sa balay sa pagkaulipon, ug siya maoy naghimo niadtong dagkung mga ilhanan sa atong mga mata, ug nagbantay kanato sa tanang dalan nga atong giagian ug sa taliwala sa tanang mga katawohan sa kang kinsang kinataliwad-an kita ming-agi;

It was our God, Yahweh, who brought our parents and grandparents up out of Egypt. [He rescued them] from that land where they were slaves. As he rescued them, they saw him perform great miracles. He protected them all the time when they were traveling. He protected them from all the people-groups through whose territory they traveled.

18 Ug si Jehova nagpapahawa sa tanang mga katawohan gikan sa atong atubangan, bisan ang mga Amorehanon nga nanagpuyo: busa kami usab magaalagad kang Jehova; kay siya mao ang among Dios.

As our forefathers advanced, Yahweh expelled the descendants of Amor and the other people-groups who lived in this land. Yahweh is our God, so [we are saying that] we also will serve/worship him.”

19 Ug si Josue miingon sa katawohan: Dili kamo makaalagad kang Jehova; kay siya mao ang usa ka balaan nga Dios; siya maoy usa ka Dios nga abughoan; siya dili mopasaylo sa inyong mga kalapasan, bisan sa inyong mga kasal-anan.

Joshua replied to the people, “[I think that] you are not able to serve/worship Yahweh, because he is a holy God. He will not forgive your sinning and rebelling [against him]. He demands that you serve/worship only him [IDM].

20 Kong kamo mobiya kang Jehova ug moalagad ug laing mga dios, siya motalikod ug magabuhat kaninyo sa dautan, ug magaut-ut kaninyo, sa tapus nga siya makabuhat kaninyo ug maayo.

He has been good to you [in the past], but if you turn away from him and serve/worship foreign/other gods, he will turn [against you] and he will cause you to experience disasters. He will punish [IDM] you severely!”

21 Ug ang katawohan miingon kang Josue: Dili; apan kami magaalgad kang Jehova.

But the people replied to Joshua, “No, [we will not turn away from worshiping/serving Yahweh] We will serve/worship Yahweh!”

22 Ug si Josue namulong sa katawohan: Kamo ang mga saksi batok sa inyong kaugalingon nga kamo nagpili kang Jehova, sa pag-alagad kaniya. Ug sila ming-ingon: Kami mga saksi.

Then Joshua said, “You yourselves are saying that you have decided to serve/worship Yahweh.” They replied, “Yes, we are saying that.”

23 Busa karon, isalikway ninyo, miingon siya, ang laing mga dios nga anaa kaninyo, ug ihatag ang inyong kasingkasing kang Jehova, ang Dios sa Israel.

Then Joshua said, “Since [you have decided] that, you must throw away all the other gods/idols that you have among you. You must also promise that you will wholeheartedly give yourselves to Yahweh, the God whom we Israelis [serve/worship].”

24 Ug ang katawohan namulong kang Josue: Kang Jehova nga among Dios kami magaalagad ug sa iyang tingog kami magapatalinghug.

The people replied, “We will serve/worship Yahweh, our God, and obey him.”

25 Busa si Josue niadto gayud nga adlawa, naghimo ug usa ka tugon uban sa katawohan, ug naghatag kanila ug usa ka balaod ug usa ka tulomanon didto sa Sichem.

That day, Joshua established an agreement between the people and Yahweh. He wrote for them all the laws that they were required to obey.

26 Ug si Josue nagsulat niining mga pulonga diha sa basahon sa Kasugoan sa Dios; ug siya mikuha ug usa ka dakung bato ug gibutang kini sa ilalum sa usa ka encina nga haduol sa balaang puloy-anan ni Jehova.

He wrote all those laws on a scroll. He called it ‘The laws of God’. Then he [told some men to] set up a large stone there at Shechem, under the [large] oak tree near the place where [they worshiped] Yahweh.

27 Ug si Josue miingon, sa tibook katawohan: Ania karon, kining batoha maoy mahimong usa ka saksi batok kanato; kay kini nakadungog sa tanang mga pulong ni Jehova nga iyang gisulti kanato: busa kini maoy usa ka saksi batok kaninyo, kay tingali unya inyong ilimod ang inyong Dios.

He said to all the people, “Look! [It is as though] this stone has heard everything that Yahweh said to you [and that you promised Yahweh]. It will serve as a witness against you if you rebel against your God!”

28 Busa gipapauli ni Josue ang katawohan, ang tagsatagsa ka tawo ngadto sa iyang panulondon.

Then Joshua sent the people away, and all of them returned to their own areas/homes.

29 Ug nahitabo sa tapus kining mga butanga nga si Josue, ang anak nga lalake ni Nun, ang alagad ni Jehova, namatay, nga may usa na ka gatus ug napulo ka tuig ang panuigon.

Some time after that, Nun’s son Joshua, the faithful servant of Yahweh, died. He was 110 years old when he died.

30 Ug ilang gilubong siya diha sa utlanan sa iyang panulondon sa Timnath-sera nga anaa sa kabungtoran sa Ephraim dapit sa amihanan sa bukid sa Gaas.

The Israeli people buried his body on his own property in Timnath-Serah [town] town. It is north of Gaash Mountain in the hilly area of the tribe who were descendants of Ephraim.

31 Ug ang Israel nag-alagad kang Jehova sa tanang mga adlaw ni Josue, ug ang tanang mga adlaw sa mga anciano nga nanagsunod kang Josue ug nanghibalo sa tanang buhat ni Jehova nga iyang gihimo alang sa Israel.

The Israeli people served/worshiped Yahweh as long as Joshua was alive. After Joshua died, they continued serving/worshiping Yahweh while the elders who had experienced everything that Yahweh had done for the Israeli people were still alive.

32 Ug ang mga bukog ni Josue nga gipanagdala sa mga anak sa Israel gikan sa Egipto, gilubong nila sa Sichem, sa bahin nga yuta nga gipalit ni Jacob sa mga anak nga lalake ni Hamor, ang amahan ni Sichem, sa usa ka gatus ka book nga salapi: ug sila nahimong panulondon sa mga anak ni Jose.

Joseph’s bones, which the Israeli people had brought with them from Egypt, were also buried at Shechem. The people buried them in the piece of land that Jacob had bought long ago for 100 pieces of silver from Hamor, the father of Shechem. That piece of land was in the area that was given to the people who were descendants of Ephraim and Manasseh, Joseph’s sons.

33 Ug si Eleazar, ang anak nga lalake ni Aaron, namatay; ug ilang gilubong siya didto sa bungtod ni Pineas, iyang anak nga lalake, nga gihatag kaniya didto sa kabungtoran sa Ephraim.

Eleazar, the Supreme Priest, the son of Aaron, also died. They buried his body at Gibeah, in the area that had been given to Eleazar’s son Phinehas, in the hilly area that belonged to the people who were descendants of Ephraim.