Job 34

1 Labut pa si Eliu mitubag ug miingon:

Moreover, Elihu continued to speak:

2 Pamatia ang akong mga pulong, kamo nga mga tawong manggialamon; Ug patalinghugi ako ninyo, kamo nga may kahibalo.

“Listen to my words, you wise men; hear me, you who have knowledge.

3 Kay ang igdulungog magasulay sa mga pulong, Maingon nga ang dila magatilaw sa makaon.

For the ear tries words as the palate tastes food.

4 Pilion ta alang kanato ang matarung, Sayron ta sa atong kaugalingon ang butang nga maayo.

Let us choose for ourselves what is just: let us discover among ourselves what is good.

5 Tungod kay si Job miingon man: Ako matarung, Ug ang Dios nagkuha sa akong katungod:

For Job has said, 'I am righteous, but God has taken away my rights.

6 Bisan pa sa akong katungod ako ginaisip nga bakakon; Ang akong sakit walay kaayohon, bisan ako walay kalapasan.

Regardless of my rights, I am considered to be a liar. My wound is incurable, although I am without sin.'

7 Unsang tawohana ang mahasama kang Job, Nga motulon sa mga pagtamay ingon sa tubig,

What man is like Job, who drinks up mockery like water,

8 Nga makigkuyog sa mamumuhat sa kasal-anan, Ug nagalakaw uban sa mga tawong dautan?

who goes around in the company of those who do evil, and who walks with wicked men?

9 Kay miingon man siya: Dili magpulos sa tawo, Nga ikalipay niya sa iyang kaugalingon ang pagpakig-uban sa Dios.

For he has said, 'It is no use to a person to take pleasure in doing what God wants.'

10 Busa patalinghugi ako ninyo, kamo oh mga tawo nga masinabuton: Ipahalayo kana sa Dios, nga siya maghimo ug kadautan, Ug ipahalayo sa Makagagahum, nga magbuhat siya ug kasal-anan.

So listen to me, you men of understanding: far be it from God that he should do wickedness; far be it from the Almighty that he should commit sin.

11 Kay ang buhat sa usa ka tawo iyang igabayad kaniya, Ug ang tagsatagsa ka tawo iyang padangaton sumala sa iyang ginaagian.

For he pays back a person's work; he makes every man come upon the reward of his own ways.

12 Oo, sa pagkamatuod ang Dios dili magbuhat sa kadautan, Dili balit-aron sa Dios ang justicia.

Indeed, God does nothing wicked, nor does the Almighty ever pervert justice.

13 Kinsa ba ang naghatag kaniya ug gahum sa pagmando sa ibabaw sa yuta? Kun kinsa ba ang magbuot sa paghatag kaniya sa tibook nga kalibutan?

Who put him in charge over the earth? Who put the whole world under him?

14 Kong iyang ipahaluna ang iyang kasingkasing sa iyang kaugalingon, Kong iyang tigumon ngadto sa iyang kaugalingon ang iyang espiritu ug ang iyang gininhawa;

If he ever set his intentions only on himself, and if he ever gathered back to himself his spirit and his breath,

15 Ang tanang unod mangawala sa tingub, Ug ang tawo mahabalik pag-usab sa abug.

then all flesh would perish together; mankind would return to dust again.

16 Kong karon ikaw adunay salabutan, pamatia kini: Patalinghugi ang tingog sa akong mga pulong.

If now you have understanding, listen to this; listen to the sound of my words.

17 Magamando ba bisan ngani kadtong nagadumot sa justicia? Ug imo bang pagasilotan kadtong matarung ug makagagahum?

Can one who hates justice govern? Will you condemn God, who is righteous and mighty?

18 Siya nga nagaingon sa usa ka hari: Ikaw tampalasan, Kun sa mga harianon: Kamo mga dautan;

God, who says to a king, 'You are vile,' or says to nobles, 'You are wicked'?

19 Labi pa kadtong walay pinalabi sa mga tawo nga principe, Ni gipalabi ang dato kay sa kabus; Kay silang tanan buhat man sa iyang mga kamot.

God, who does not show favoritism to leaders and does not acknowledge rich people more than poor, for they all are the work of his hands.

20 Sa usa lamang ka pagpamilok sila mangamatay, bisan sa tungang gabii; Ang mga tawo ginauyog ug mangawagtang, Ug ang mga gamhanan gipanguha sa walay kamot.

In a moment they will die; at midnight people will be shaken and will pass away; mighty people will be taken away, but not by human hands.

21 Kay ang iyang mga mata anaa sa mga alagianan sa usa ka tawo, Ug siya nagasud-ong sa tanan niyang mga lakang.

For God's eyes are upon a person's ways; he sees all his steps.

22 Walay kangitngit, ni mabaga nga kangiub, Diin makatago sa ilang kaugalingon ang mga mamumuhat sa kadautan.

There is no darkness, no thick gloom where the doers of iniquity may hide themselves.

23 Kay dili na kinahanglan nga siya magsusi pa sa usa ka tawo, Nga siya mangatubang pa sa Dios sa hukmanan.

For God does not need to examine a person further; there is no need for any person to go before him in judgment.

24 Iyang ginalaglag ang mga tawong gamhanan sa paagi nga dili matugkad, Ug ipahaluna ang uban sa ilang dapit.

He breaks mighty men into pieces for their ways that need no further investigation; he puts others in their places.

25 Busa siya nagatimaan sa ilang mga buhat; Ug siya nagabalintong kanila sa magabii, sa pagkaagi nga sila nangalaglag.

In this way he has knowledge of their deeds; he overthrows these people in the night; they are destroyed.

26 Siya magahampak kanila ingon nga mga tawong dautan. Sa atubangan sa mga mata sa uban;

In the open sight of others, he kills them for their wicked deeds like criminals

27 Kay mingsukwahi man sila gikan sa pagsunod kaniya, Ug wala magtagad sa bisan unsang paagi niya:

because they turned away from following him and refused to acknowledge any of his ways.

28 Bus ilang gipadangat kaniya ang mga pagtu-aw sa mga kabus, Ug siya nakadungog sa mga agulo sa mga sinakit.

In this way, they made the cry of poor people come to him; he heard the cry of afflicted people.

29 Sa diha nga pahulay ang iyang ihatag, kinsa man ang arang makahukom? Ug sa diha nga iyang tagoan ang iyang nawong, kinsa man diay makasud-ong kaniya? Managsama ra kong buhaton kana sa usa ka nasud, kun sa usa ka tawo:

When he stays silent, who can condemn him? If he hides his face, who can perceive him? He rules over nation and individual alike,

30 Aron ang tawo nga walay Dios dili makahari, Aron walay bisan kinsa nga arang makalit-ag sa mga katawohan.

so that a godless man may not rule, so that there may be no one to entrap people.

31 Kay may bisan kinsa ba nga miingon sa Dios: Ako nakadawat na ug silot, dili na ako magpakasala pag-usab:

Suppose someone says to God, 'I am certainly guilty, but I will not sin any longer;

32 Niadtong dili nako makita tudloan mo ako: Kong nakasala ako dili ko na kana usbon.

teach me what I cannot see; I have committed sin, but I will do it no longer.'

33 Mahauyon ba sa imong hunahuna ang iyang igabalus, nga ikaw nagadumili man niana? Kay kinahanglan nga ikaw ang magpili, ug dili ako: Busa isulti mo ang imong hibaloan.

Do you think that God will punish that person's sin, since you dislike what God does? You must choose, not I. So say what it is that you know.

34 Mga tawo nga masinabuton moingon kanako: Oo, ang tagsatagsa ka tawo nga may kaalam mamati kanako:

Men of understanding will say to me— indeed, every wise man who hears me will say,

35 Si Job mosulti sa walay hibangkaagan, Ug ang iyang mga pulong walay kaalam.

'Job speaks without knowledge; his words are without wisdom.'

36 Itugot unta nga si Job pagasulayan hangtud sa katapusan, Tungod kay ang iyang pagtubag-tubag ingon man sa mga tawong dautan.

If only Job were put on trial in the smallest details of his case because of his talking like wicked men.

37 Kay sa iyang sala iya man nga gidugang ang pagsuki; Siya nagapakpak sa iyang kamot sa taliwala nato, Ug gipadaghan ang iyang mga pulong batok sa Dios.

For he adds rebellion to his sin; he claps his hands in mockery in our midst; he piles up words against God.”