Job 34
1 Labut pa si Eliu mitubag ug miingon:
Then Elihu continued,
2 Pamatia ang akong mga pulong, kamo nga mga tawong manggialamon; Ug patalinghugi ako ninyo, kamo nga may kahibalo.
“Listen to my words, you men who say you are wise; pay attention to what I'm saying you who think you know.
3 Kay ang igdulungog magasulay sa mga pulong, Maingon nga ang dila magatilaw sa makaon.
The ear distinguishes words just as the palate distinguishes foods.
4 Pilion ta alang kanato ang matarung, Sayron ta sa atong kaugalingon ang butang nga maayo.
Let us discern for ourselves what is right: let us decide among ourselves what is good.
5 Tungod kay si Job miingon man: Ako matarung, Ug ang Dios nagkuha sa akong katungod:
Job said, ‘I am innocent, and God has denied me justice.
6 Bisan pa sa akong katungod ako ginaisip nga bakakon; Ang akong sakit walay kaayohon, bisan ako walay kalapasan.
Even though I'm right, I'm treated like a liar; I am dying from my wounds, even though I've done nothing wrong.’
7 Unsang tawohana ang mahasama kang Job, Nga motulon sa mga pagtamay ingon sa tubig,
Has there ever been a man like Job with such a thirst for ridiculing others?
8 Nga makigkuyog sa mamumuhat sa kasal-anan, Ug nagalakaw uban sa mga tawong dautan?
He keeps company with wicked people; he associates with those who do evil.
9 Kay miingon man siya: Dili magpulos sa tawo, Nga ikalipay niya sa iyang kaugalingon ang pagpakig-uban sa Dios.
He's even said, ‘What benefit is there in being God's friend?’
10 Busa patalinghugi ako ninyo, kamo oh mga tawo nga masinabuton: Ipahalayo kana sa Dios, nga siya maghimo ug kadautan, Ug ipahalayo sa Makagagahum, nga magbuhat siya ug kasal-anan.
So listen to me, you men of understanding! It's impossible for God to do evil and the Almighty to do wrong.
11 Kay ang buhat sa usa ka tawo iyang igabayad kaniya, Ug ang tagsatagsa ka tawo iyang padangaton sumala sa iyang ginaagian.
He pays people back for what they've done, and treats them as they deserve.
12 Oo, sa pagkamatuod ang Dios dili magbuhat sa kadautan, Dili balit-aron sa Dios ang justicia.
It's absolutely sure that God doesn't act wickedly; the Almighty would never pervert justice.
13 Kinsa ba ang naghatag kaniya ug gahum sa pagmando sa ibabaw sa yuta? Kun kinsa ba ang magbuot sa paghatag kaniya sa tibook nga kalibutan?
Who put him in charge of the earth? Who gave him the responsibility for all the world?
14 Kong iyang ipahaluna ang iyang kasingkasing sa iyang kaugalingon, Kong iyang tigumon ngadto sa iyang kaugalingon ang iyang espiritu ug ang iyang gininhawa;
If he were to withdraw his spirit, if he were to take back his breath,
15 Ang tanang unod mangawala sa tingub, Ug ang tawo mahabalik pag-usab sa abug.
all living things would immediately die and human beings would return to dust.
16 Kong karon ikaw adunay salabutan, pamatia kini: Patalinghugi ang tingog sa akong mga pulong.
If you have understanding then hear this; pay attention to what I'm saying.
17 Magamando ba bisan ngani kadtong nagadumot sa justicia? Ug imo bang pagasilotan kadtong matarung ug makagagahum?
Do you really think someone who hated justice could govern? Are you going to condemn Almighty God who always does what is right?
18 Siya nga nagaingon sa usa ka hari: Ikaw tampalasan, Kun sa mga harianon: Kamo mga dautan;
He's the one who tells kings, ‘You're useless!’ or says to nobles, ‘You're wicked!’
19 Labi pa kadtong walay pinalabi sa mga tawo nga principe, Ni gipalabi ang dato kay sa kabus; Kay silang tanan buhat man sa iyang mga kamot.
He doesn't think more of the rich than the poor, for they are all people he himself made.
20 Sa usa lamang ka pagpamilok sila mangamatay, bisan sa tungang gabii; Ang mga tawo ginauyog ug mangawagtang, Ug ang mga gamhanan gipanguha sa walay kamot.
They die in a moment; at midnight they shudder and pass away; the mighty are gone without effort.
21 Kay ang iyang mga mata anaa sa mga alagianan sa usa ka tawo, Ug siya nagasud-ong sa tanan niyang mga lakang.
For he watches what they're doing and sees everywhere they go.
22 Walay kangitngit, ni mabaga nga kangiub, Diin makatago sa ilang kaugalingon ang mga mamumuhat sa kadautan.
There is no darkness so deep where people who do evil can hide themselves from him.
23 Kay dili na kinahanglan nga siya magsusi pa sa usa ka tawo, Nga siya mangatubang pa sa Dios sa hukmanan.
God doesn't need to examine anyone in any greater detail that they should come before him for judgment.
24 Iyang ginalaglag ang mga tawong gamhanan sa paagi nga dili matugkad, Ug ipahaluna ang uban sa ilang dapit.
He brings down the mighty without needing an investigation; he sets up others in their place.
25 Busa siya nagatimaan sa ilang mga buhat; Ug siya nagabalintong kanila sa magabii, sa pagkaagi nga sila nangalaglag.
Knowing what they've done he overthrows them in a night and destroys them.
26 Siya magahampak kanila ingon nga mga tawong dautan. Sa atubangan sa mga mata sa uban;
He strikes them down for their wickedness in public where they can be seen
27 Kay mingsukwahi man sila gikan sa pagsunod kaniya, Ug wala magtagad sa bisan unsang paagi niya:
because they turned away from following him, disregarding all his ways.
28 Bus ilang gipadangat kaniya ang mga pagtu-aw sa mga kabus, Ug siya nakadungog sa mga agulo sa mga sinakit.
They made the poor call out to him, and he heard the cries of the oppressed.
29 Sa diha nga pahulay ang iyang ihatag, kinsa man ang arang makahukom? Ug sa diha nga iyang tagoan ang iyang nawong, kinsa man diay makasud-ong kaniya? Managsama ra kong buhaton kana sa usa ka nasud, kun sa usa ka tawo:
Yet if God wants to remain silent, who can condemn him? If he chooses to hide his face, who can see him? Whether it concerns a nation or an individual,
30 Aron ang tawo nga walay Dios dili makahari, Aron walay bisan kinsa nga arang makalit-ag sa mga katawohan.
a person who rejects God should not rule so they don't mislead people.
31 Kay may bisan kinsa ba nga miingon sa Dios: Ako nakadawat na ug silot, dili na ako magpakasala pag-usab:
If you were to say to God, ‘I have sinned, but I won't do bad things any more.
32 Niadtong dili nako makita tudloan mo ako: Kong nakasala ako dili ko na kana usbon.
Show me what I cannot see. If I have done wrong, I won't do it again,’
33 Mahauyon ba sa imong hunahuna ang iyang igabalus, nga ikaw nagadumili man niana? Kay kinahanglan nga ikaw ang magpili, ug dili ako: Busa isulti mo ang imong hibaloan.
then should God reward you for following your own opinions since you have rejected his? You're the one who has to choose, not me! Tell us what you think.
34 Mga tawo nga masinabuton moingon kanako: Oo, ang tagsatagsa ka tawo nga may kaalam mamati kanako:
For people who understand—those who are wise who have heard what I said—will tell me,
35 Si Job mosulti sa walay hibangkaagan, Ug ang iyang mga pulong walay kaalam.
‘Job doesn't know what he's talking about. What he says doesn't make any sense.’
36 Itugot unta nga si Job pagasulayan hangtud sa katapusan, Tungod kay ang iyang pagtubag-tubag ingon man sa mga tawong dautan.
If only Job were thoroughly condemned because he speaks like evil people do.
37 Kay sa iyang sala iya man nga gidugang ang pagsuki; Siya nagapakpak sa iyang kamot sa taliwala nato, Ug gipadaghan ang iyang mga pulong batok sa Dios.
Now he has added rebellion to his sins; he claps his hands at us, making long speeches full of accusations against God.”
