Job 28
1 Sa pagkatinuod adunay mina alang sa salapi, Ug usa ka dapit alang sa bulawan nga ilang pagaulayon.
Truly there is a vein for silver, And a place for gold, which men refine.
2 Ang puthaw pagakuhaon gikan sa yuta, Ug ang tumbaga pagatunawon gikan sa bato.
Iron is obtained from earth, And stone is melted into copper.
3 Ang tawo magapahunong sa kangitngit, Ug didto sa kahiladman magapangita, Sa mga bato nga atua sa mangitngit ug landong sa kamatayon.
Man putteth an end to darkness; He searcheth to the lowest depths For the stone of darkness and the shadow of death.
4 Halayo sa pinuy-anan sa mga tawo siya magabugwal sa usa ka gahong; Sila hingkalimtan sa tiil nga moagi sa ibabaw, Sila nanagbitay halayo sa mga katawohan, sila nanagtabyog.
From the place where they dwell they open a shaft; Forgotten by the feet, They hang down, they swing away from men.
5 Mahitungod sa yuta, gikan niana magagula ang tinapay; Ug ang ilalum niana ingon ug gibali pinaagi sa kalayo.
The earth, out of which cometh bread, Is torn up underneath, as it were by fire.
6 Ang mga bato niini maoy dapit sa mga zafiro, Ug kana may mga pulvos sa bulawan.
Her stones are the place of sapphires, And she hath clods of gold for man.
7 Nianang dalana walay langgam nga dumadagit nga nagpanghibalo, Ni makakita niana ang mata sa ananangkil:
The path thereto no bird knoweth, And the vulture's eye hath not seen it;
8 Ang mga mananap nga palabilabihon wala makatala niana, Ni makaagi dinha ang mabangis nga leon.
The fierce wild beast hath not trodden it; The lion hath not passed over it.
9 Gibutang niya ang iyang kamot sa ibabaw sa batong santikan; Gilintuwad niya ang mga bukid hangtud sa mga gamut.
Man layeth his hand upon the rock; He upturneth mountains from their roots;
10 Siya nagahimo ug mga kanal sa taliwala sa mga bato; Ug ang iyang mata makakita sa tanang butang bililhon.
He cleaveth out streams in the rocks, And his eye seeth every precious thing;
11 Siya magabugkos sa mga kasapaan aron dili na manaligdig; Ug ang butang nga tinago, iyang gibutyag sa kahayag.
He bindeth up the streams, that they trickle not, And bringeth hidden things to light.
12 Apan asa ba ang kaalam igkita? Ug hain ba ang pinuy-anan sa salabutan?
But where shall wisdom be found? And where is the place of understanding?
13 Ang tawo wala masayud sa bili niana; Ni igkita kini sa yuta sa mga buhi.
Man knoweth not the price thereof, Nor can it be found in the land of the living.
14 Ang kahiladman nagaingon: Kini wala diri kanako; Ug ang dagat nagaingon: Kana wala diri kanako.
The deep saith, It is not in me; And the sea saith, It is not with me.
15 Kana dili mabatonan tungod sa bulawan, Ni ang salapi pagatimbangon tungod sa bili niini.
It cannot be gotten for gold, Nor shall silver be weighed out as the price thereof.
16 Kini dili kabilhan sa bulawan sa Ophir, Sa malahalon nga onyx, kun sa zafiro.
It cannot be bought with the gold of Ophir, With the precious onyx or the sapphire.
17 Ang bulawan ug bildo dili ikatanding niini, Ni kabayloan kini ug mga lunsay nga bulawan.
Gold and crystal are not to be compared with it; Nor can it be purchased with jewels of fine gold.
18 Ang guso ug ang salamin dili pagahisgutan: Oo, ang bili sa kaalam labaw pa kay sa mga mutya.
No mention shall be made of coral or of crystal; For wisdom is more precious than pearls.
19 Ang topacio sa Ethiopia dili ikagtanding niini, Ni kabilhan kini sa bulawang lunsay.
The topaz of Ethiopia cannot equal it, Nor can it be purchased with pure gold.
20 Diin man diay magagikan ang kaalam? Ug hain man ang dapit sa salabutan?
Whence then cometh wisdom? And where is the place of understanding?
21 Sanglit tinago man gikan sa mga mata sa mga buhi, Ug sinalipdan gikan sa kalanggaman sa kalangitan.
Since it is hidden from the eyes of all living, And kept close from the fowls of the air.
22 Ang Kagun-oban ug Kamatayon nanag-ingon: Ang kagahub niana nabatian namo sa among mga igdulungog.
Destruction and Death say, We have heard a rumor of it with our ears.
23 Ang Dios nasayud sa dalan niini, Ug siya nahibalo sa dapit niana.
God knoweth the way to it; He knoweth its dwelling-place.
24 Kay siya nagatan-aw ngadto sa mga kinatumyan sa yuta, Ug nagasud-ong sa ilalum sa tibook langit;
For he seeth to the ends of the earth, And surveyeth all things under the whole heaven.
25 Sa iyang pagtimbang sa hangin: Oo, sa taksanan ang katubigan iyang gitakus.
When he gave the winds their weight, And meted out the waters by measure;
26 Sa diha nga siya nagbuhat ug balaod sa ulan, Ug alagianan alang sa kilat sa dalugdug;
When he prescribed a law to the rain, And a path to the thunder-flash, —
27 Unya siya nakakita niini, ug nagsaysay niini; Iyang gipahaluna kini, oo, ug kini gipangita.
Then did he see it, and make it known; He established it, and searched it out.
28 Ug miingon siya sa tawo: Ania karon, ang kahadlok sa Ginoo, nga mao ang kaalam; Ug ang paglikay sa dautan mao ang salabutan.
But he said unto man, Behold, the fear of the Lord, that is wisdom, And to depart from evil is understanding.
