Job 15
1 Unya mitubag si Eliphaz nga Temanitahon, ug miingon:
Then Eliphaz replied to Job:
2 Angay ba nga ang usa ka tawo nga maalam motubag pinasikad sa kaalam nga walay hinungdan, Ug pun-on niya ang iyang kaugalingon sa hangin nga timog?
“If you were truly wise [RHQ], you would not have replied to us by claiming that you know a lot; what you are saying is just a lot of hot air [MET].
3 Angay ba siya nga molantugi sa sulti nga walay kapuslanan, Kun sa mga pakigpulong nga wala siyay kahinguhaan?
You should not [RHQ] be saying things that do not benefit anyone, using words that do no one any good.
4 Oo, ikaw nagasalikway sa kahadlok, Ug nagakunhod sa imong pag-ampo sa Dios.
[By what you say, ] you show that you do not revere God, and you are hindering people from meditating/thinking about God.
5 Kay ang imong kadautan nagatudlo sa imong baba, Ug imong gipili ang dila sa malimbongon.
[It is as though] your sins are telling you what to say; you talk like people who will not admit that they are wicked.
6 Ang imong kaugalingong baba nagahukom kanimo, ug dili ako; Oo, ang imong kaugalingong mga ngabil nagpamatuod batok kanimo.
Everything that you say [MTY] shows that you should be punished; so, it is not necessary for me to show that.
7 Ikaw ba ang unang tawo nga gipanganak? Kun una ba ikaw nga gibuhat nganhi kay sa mga kabungtoran?
[“Tell me do you know more than everyone else because you think that] you are the first person who was ever born? [SAR, RHQ] Were you born before the hills [were created]?
8 Nakadungog ka ba sa tinago nga kaalam sa Dios? Sa imong kaugalingon ba lamang gituga ang kaalam?
Were you listening when God made all his plans? [SAR, RHQ] Or do you think that you are the only person who is wise?
9 Unsay hibaloan nimo nga wala namo hibaloi? Unsay imong hingsayran nga wala diri kanamo?
(What do you know that we do not know?/You do not know anything that we do not know.) [RHQ] You do not understand [RHQ] anything that is not also clear to us.
10 Kanamo ania ang mga tawo nga ubanon ug mga gulang kaayo, Labi pang magulang kay sa imong amahan.
My friends and I are also wise; we acquired [wisdom] from old gray-haired people, from people who were born before your father was born.
11 Ang mga paglipay sa Dios diyutay ra ba kaayo alang kanimo, Bisan ang pulong nga malomo alang kanimo?
God wants to comfort you, and to speak gently/kindly to you; (is that not enough for you/do you need more than that)?
12 Ngano nga nakapabugnaw kanimo ang imong kasingkasing, Ug ngano nga nagasiga ang imong mata,
Why do you allow yourself to be (carried away/excited) by your emotions? Why are [you very angry, with the result that] your eyes flash?
13 Nga ang imong espiritu imong ipangatubang batok sa Dios, Ug magapagula sa mga pulong gikan sa imong baba?
You are angry [IDM] with God, and so you [MTY] are criticizing/denouncing him.
14 Kinsa ba ang tawo nga siya pagahinloan? Ug siya nga gipanganak sa babaye aron siya magamatarung?
“(How can any person, [including you, ] be sinless?/No person, [including you], can be sinless.) [RHQ] (How can anyone on the earth be [completely] righteous?/No one on the earth can be [completely] righteous.) [RHQ]
15 Ania karon, siya dili mosalig sa iyang mga balaan. Oo, ang kalangitan dili mahinlo sa iyang mga mata:
Hey, God does not even trust his angels; he does not consider even them to be [completely] pure.
16 Labi pang dili ang tawo nga dulumtanan ug mahugaw, Ang usa ka tawo nga nagainum sa kadautan ingon sa tubig!
So, he certainly does not [trust] abominable/disgusting and depraved/corrupt people who do evil things [as easily] as they drink water [MET].
17 Ipakita ko kanimo, patalinghugi ako; Ug ang butang nga akong nakita akong ipahayag kanimo.
Job, listen to what I will tell you. I will declare to you what I know,
18 (Nga gisugid sa mga tawong maalam Gikan pa sa ilang mga amahan, ug wala magtago niini;
things that wise men have told me, truths that their ancestors did not keep hidden.
19 Nga kanila lamang ang yuta gihatag, Ug walay dumuloong nga sa ilang kinataliwad-an nakaagi):
God gave this land to those ancestors, who were truly wise; no one from another country caused them to think wrongly [IDM].
20 Ang tawong dautan magaantus sa kasakit sa tanan niyang mga adlaw, Bisan pa ang gidaghanon sa katuigan nga giandam alang sa madaugdaugon.
It is wicked people who suffer with great pain all the time that they are alive; that is what happens to those who (oppress/act violently toward) others.
21 Anaa sa iyang mga igdulungog ang lanog sa mga butang kahadlokan; Sa kaadunahan ang manlalaglag modangat kaniya.
They constantly hear sounds that terrify them; while they are prospering, bandits attack them.
22 Siya dili motoo nga gikan sa kangitngitan siya magabalik, Ug ang espada kaniya giandam.
Wicked people surely know that they will not escape from darkness/death, because [they are sure that someone] is waiting to kill them with a sword.
23 Siya nagasuroysuroy sa laing dapit sa pagpangitag tinapay, sa pag-ingon: Hain ba? Siya nasayud nga ang adlaw sa kangitngit anaa giandam kaniya.
They wander around, searching for food, saying ‘Where can I find some?’ And they know that they will soon experience disasters.
24 Ang kasamok ug kaguol makapahadlok kaniya; Siya makadaug kaniya, sama sa usa ka hari nga magapadulong sa panggubatan.
Because they are afraid of those things happening to them, they are afraid and worry that these things will come to them like [the army of] a king comes to attack [their enemies and cause them to suffer] [SIM].
25 Kay iyang gituy-od ang iyang kamot batok sa Dios, Ug sa Makagagahum siya nagpasipala;
[Those things happen to them] because they (shook their fists/dared to fight) against Almighty God, and thought that they were strong enough to defeat him.
26 Sa liog nga pinatikig siya nagaasdang kaniya, Sa kinabag-an nga bukobuko sa iyang kalasag;
They stubbornly [IDM] rush to attack God [as though they were carrying] a strong shield [to protect themselves].
27 Kay iyang gilukop ang iyang nawong sa iyang tambok, Ug nagtigum ug tambok sa iyang hawak;
They are so fat [that they are unable to fight].
28 Ug siya nagpuyo sa mga lungsod nga biniyaan, Sa mga balay nga walay tawo nga nagpuyo, Nga dili na madugay mangagun-ob;
They will live in cities that have been abandoned, cities which have become a heap of ruins.
29 Siya dili gayud madato, dili usab magapadayon ang iyang bahandi, Ang ilang mga abut dili usab modagsang sa ibabaw sa yuta.
But they will not remain rich very long; Everything that they own will be taken from them; their possessions will all disappear.
30 Siya dili mogula gikan sa kangitngitan; Ang siga sa kalayo magalaya sa iyang mga sanga, Ug ang hinuyop sa baba sa Dios maoy magpapahawa kaniya.
They will not escape from the darkness [of death]; they will be like trees whose branches are burned by fire and whose blossoms are blown away by the wind.
31 Ayaw siya pagpasaliga sa kakawangan sa paglimbong sa iyang kaugalingon; Kay kakawangan usab ang balus kaniya.
Since they are very foolish, with the result that they trust in things that are really worthless, then things that are worthless will be all that they get.
32 Kana matapus sa dili pa modangat ang iyang panahon, Ug ang iyang sanga dili modangat sa kalunhaw.
Before they are old, they will wither; they will be like [MET] branches that wither and never become green again.
33 Siya ingon sa usa ka balagon magauyog sa iyang bunga nga linghod, Ug ingon sa kahoyng oliva magapulak siya sa iyang bulak.
They will be like [SIM] vines whose grapes fall off before they are ripe, like olive trees whose blossoms fall off before they produce any fruit.
34 Kay ang katilingban niadtong walay Dios dili makabunga, Ug ang kalayo magasunog sa mga balong-balong sa paghiphip.
Wicked/godless people will not have any descendants, and fires will completely burn up the homes of [those who built those homes using] money they received from bribes.
35 Manamkon sila ug kalapasan ug manganak ug kasal-anan, Ug ang ilang kasingkasing magaandam ug iglilimbong.
They plan to cause trouble and to do evil things, and they are always preparing to deceive people.”
