Isaias 5
1 Paawita ako alang sa akong hinigugma ug usa ka alawiton sa akong hinigugma mahatungod sa iyang kaparrasan. Ang akong hinigugma may usa ka kaparrasan sa usa ka bungtod nga manggibungahon kaayo:
[Now] I will sing a song about my dear friend, and about his vineyard. The vineyard was on a very fertile hillside.
2 Ug iyang gikalotan ug gikuhaan sa mga bato, ug kini gitamnan niya sa labing pinili nga parras, ug gitukoran ug usa ka torre sa taliwala niini, ug gipaangayan usab sa usa ka pug-anan: ug iyang ginapaabut nga magabunga unta, ug mingbunga hinoon sa parras nga ihalas.
My friend plowed the ground and cleared away the stones. Then he planted very good grapevines on that ground. In the middle of the vineyard, he built a watchtower, and he dug a (winepress/pit for squeezing the grapes). Then he waited [each year] to harvest some good grapes, but the vines produced [only] sour grapes.
3 Ug karon, Oh mga pumupuyo sa Jerusalem ug mga tawo sa Juda, hukmi ninyo, ginapangamuyo ko kaninyo, ako ug ang akong kaparrasan.
Now [this is what Yahweh says]: “You people of Jerusalem and [other places in] Judah, I [am like the friend, and you are like] my vineyard; [so] you judge which of us [has done what is right].
4 Unsa pay arang buhaton ko sa akong kaparrasan, nga wala nako buhata? Sa nagpaabut ako nga kini mamunga unta ug parras, ngano nga mamunga man kini ug parras nga ihalas?
What more could I have done for you than what I have already done? I expected you to be doing good deeds [MET], so it is disgusting that [RHQ] you were [doing only evil things] like the vineyard that produced only sour grapes!
5 Ug karon sultihan ko ikaw kong unsay buhaton ko sa akong kaparrasan: kuhaon ko ang alad niini, ug kini pagaut-uton; bungkagon ko ang kuta niini, ug kini pagatamakan.
[So], I will now tell you what I will do to [Judah, the place that is like] my vineyard. I will cut down the hedges, and they will be destroyed. I will tear down the walls [of the cities] and allow [wild animals] to trample the land.
6 Ug kini pasagdan ko nga biniyaan; ug kini dili na pagakapnan ni pagagabangon; apan manurok ang mga sampinit ug mga tunok: ug sugoon ko usab ang mga dag-um nga dili na sila magpaulan ug ulan sa ibabaw niini.
I will cause it to become a wasteland where the vines are not pruned and the ground is not hoed. It will be a place where briers and thorns [DOU] grow. And I will command that no rain will fall on it.”
7 Kay ang kaparrasan ni Jehova sa mga panon mao man ang balay sa Israel, ug ang mga tawo sa Juda mao ang iyang tanum nga makapahimuot: ug siya nagpaabut sa justicia, apan, ania karon, ang pagdaugdaug; nagpaabut sa pagkamatarung, apan, ania karon, ang usa ka pagtu-aw.
The nation of Israel is [like] [MET] the vineyard of the Commander of the armies of angels. The people of Judah are [like] the garden that was pleasing to him. He expected you to be doing what is just/fair, but instead, [what he saw was people] murdering [MTY] others. [He expected that you would be doing] righteous deeds, but instead, he heard cries from people who were being [attacked] violently.
8 Alaut kanila nga mga managsumpay sa balay ug balay, nga mga nanag-ipon sa uma ngadto sa uma, hangtud nga wala nay dapit, ug kamo pagapapuy-on nga mag-inusara sa taliwala sa yuta!
Terrible things will happen to you who continually [illegally] acquire houses and fields. You force one family after another to leave their homes until you are the only ones [HYP] [still] living in the land.
9 Sa akong mga igdulungog nagaingon si Jehova sa mga panon: Sa pagkamatuod, daghanang mga balay nga pagabiyaan, bisan pa mga dagku ug matahum, walay pumupuyo.
[But] I heard the Commander of the armies of angels solemnly declare this: “[Some day], many of those huge houses will be empty/deserted; no one will be living in those beautiful mansions.
10 Kay upat ka hectarea nga kaparrasan magahatag usa ka bato, ug usa ka homer nga binhi magahatag lamang ug usa ka ephah.
The vines on ten acres of land will not produce enough grapes to make (six gallons/22 liters) [of juice/wine], and ten baskets of seed will produce only one basket [of grain].”
11 Alaut niadtong mosayo pagbangon sa kabuntagon, aron sila managhubog sa maisug nga mga ilimnon, alaut niadtong managtukaw sa tibook kagabhion hangtud sila manginit sa vino.
Terrible things will happen to those who get up early [each] morning to begin drinking alcoholic drinks, and who stay awake until late at night [drinking a lot of wine] until they are completely drunk.
12 Ug ang alpa ug ang sista, pandereta ug ang mga flauta, ug ang vino anaa sa ilang mga kombira; apan sila wala managtagad sa buhat ni Jehova, ni managpalandong sila sa ginahimo sa iyang mga kamot.
They have [big parties and provide lots of] wine. At their parties, there are [people playing] harps and lyres and tambourines and flutes, but they never think about what Yahweh does or appreciate what he has created.
13 Busa ang akong katawohan ginabihag tungod sa kaalam; ug ang ilang halangdong mga tawo nangamatay sa gutom, ug ang ilang panon sa katawohan gipangmad-an tungod sa kauhaw.
So, my people will be (exiled/taken to other countries) [far away] because they do not know [about me]. Those who are [now very important and] honored will starve, and the other people will die from thirst.
14 Busa gipadaku sa Sheol ang iyang tinguha, ug ginganga ang iyang baba sa dili masukod; ug ang ilang himaya, ug ang ilang panon sa katawohan. ug ang ilang pagkamapahitas-on, ug siya nga magakalipay sa taliwala kanila, manaug sa sulod niini. (Sheol h7585)
[It is as though] [PRS] the place where the dead people are is eagerly looking for more Israeli people, opening its mouth to swallow them, and a huge number of people will be thrown into that place, including their leaders as well as a noisy crowd of people who enjoy living in Jerusalem. (Sheol h7585)
15 Ug ang dautang tawo ginapabuktot ug ang dakung tawo ginapaubos, ug ang mga mata sa mga halangdon ginapaubos:
[Yahweh] will get rid of a huge number of people; and he will humble [many more] people who [now] are proud/arrogant.
16 Apan si Jehova sa mga panon ginatuboy diha sa justicia, ug ang Dios, ang Balaan ginabalaan diha sa pagkamatarung.
But the Commander of the armies of angels will be exalted/praised because of his acting justly. God will show that he is holy by doing righteous/just deeds.
17 Unya ang mga nating carnero magasibsib ingon sa anaa sa ilang pasibsibanan, ug ang mga biniyaan nga dapit sa mga matambok pagakan-on sa mga libud-suroy.
Then lambs and fat sheep will [be able to] find good grass to eat, [even] among the ruins [of the houses of rich people].
18 Alaut niadtong mga managguyod sa kadautan pinaagi sa mga pisi sa kabakakan, ug sa sala ingon sa pisi nga gihigut sa carromata;
Some people constantly tell lies, and [it is as though] they are dragging behind them the wrong things that they have done. Terrible things will happen to them!
19 Nga nagaingon: Paabtika siya, padalia siya nianang iyang buhat, aron among makita kini; ug paduola ug paanhia ang pagtambag sa Baalan sa Israel, aron among hisayran!
They [make fun of God and] say [to him, ] “Go ahead, do something [to punish us]! We want to see what you will do. You, the Holy One of Israel, should do what you are planning to do, because we want to know what it is.”
20 Alaut kanila nga nagangalan sa dautan nga maayo, ug sa maayo nga dautan; nga nagabutang sa kangitngit nga ilis sa kahayag, ug sa kahayag nga ilis sa kangitngit; ug nagabutang sa mapait nga ilis sa matam-is, ug sa matam-is nga ilis sa mapait!
Terrible things will happen to those who say that evil is good, and that good is evil, that darkness is light and that light is darkness, that what is bitter is sweet and what is sweet is bitter.
21 Alaut niadtong mga maalam diha sa ilang kaugalingong mga mata, ug mga buotan diha sa ilang kaugalingong pagtan-aw!
Terrible things will happen to those who think that they are wise and that they (are very clever/know everything).
22 Alaut niadtong makusog nga moinum sa vino, ug mga tawo nga kusganon sa pagsakot sa maisug nga ilimnon;
Terrible things will happen to those who [think that] [IRO] they are great/heroes because they are able to drink [lots of] wine, and boast about being able to mix good alcoholic drinks.
23 Nga nagapakamatarung sa dautan tungod sa hiphip, ug nagakuha sa pagkamatarung sa tawong matarung gikan kaniya!
If people offer them bribes in order that they will enable wicked people not to be punished, they accept those bribes, and they cause people who are innocent to be punished.
24 Busa ingon nga ang dila sa kalayo magalamoy sa dagami, ug ingon nga ang mamala nga balili mapulpog diha sa siga, tungod niini ang ilang gamot maingon sa madunot, ug ang ilang putot mawagtang ingon sa abug: tungod kay ilang gisalikway ang Kasugoan ni Jehova sa mga panon, ug gitamay ang pulong sa Balaan sa Israel.
Therefore, just like [SIM] fires burn up stubble and dry grass shrivels up and quickly burns in flames, [it will be as though] those people have roots that will rot and have flowers that will wither. [That will happen] because they rejected the laws of the Commander of the armies of angels; they have despised the messages of the Holy One of Israel.
25 Busa ang kasuko ni Jehova misilaub batok sa iyang katawohan, ug iyang gibakyaw ang iyang kamot batok kanila, ug gilaglag sila; ug ang mga bukid nanagkurog, ug ang ilang mga minatay ingon sa sagbut sa taliwala sa mga dalan. Tungod niining tanan ang iyang kasilag wala mapalong, hinonoa ang iyang kamot iya pang ginabakyaw.
That is why Yahweh is [extremely] angry [with his people]; [it is as though] his hand is raised [and he is ready to smash them]. [When he does that], the mountains will shake, and the corpses of people will be scattered in the streets like [SIM] manure. But even when that happens, Yahweh will still be very angry; he will be ready to punish his people [MET] again.
26 Ug magapatindog siya ug bandila ngadto sa mga nasud gikan sa halayo, ug pagataghoyan sila gikan sa kinatumyan sa yuta; ug ania karon, sila manganhi sa madali gayud.
Yahweh will send a signal to summon [armies of] nations far away; [it is as though] he will whistle [to summon those soldiers who are] in very remote places on the earth. They will come very swiftly [DOU] [to Jerusalem].
27 Kanila walay pagakapuyan ni mahipangdol sa taliwala kanila, walay magaduka ni mahikatulog; ni maluag ang bakus sa ilang mga hawak, ni mabugto ang liston sa ilang mga sapin:
They will not get tired or stumble. They will not [stop to] rest or to sleep. None of their belts will be loose, and none of them will have sandals with broken straps, [so they will all be ready to fight in battles].
28 Kang kinsang mga udyong mahait, ug ang tanan nilang mga panamangabawog; ang mga kuko sa ilang mga kabayo pagaisipon nga santik, ug ang ilang mga ligid ingon sa usa ka alimpulos:
Their arrows will be sharp, and their bows will be ready [to shoot those arrows in a battle]. [Because their horses pull the chariots fast], sparks will shoot out from their hooves, and the wheels of the chariots will spin like a whirlwind.
29 Ug ang ilang pagngulob mahasama sa leon nga baye, sila managngulob sama sa mga leon nga itoy; oo, sila managngulob, ug manakop sa ilang tukbonon, ug ikalagiw nila kini sa gawas nga walay makagawas ug walay bisan kinsa nga makaluwas.
They will roar like [very strong] lions [DOU] that growl and [then] pounce on the animals they want to kill and carry them off, and no one is able to rescue them.
30 Ug sila managngulob batok kanila niadtong adlawa sama sa dinaguok sa dagat: ug kong adunay usa nga molantaw sa yuta, ania karon, ang kangitngit ug kasub-anan; ug ang kahayag ginangitngitan tungod sa mga panganod niini.
[Similarly, your enemies] will roar when they see the people they are about to kill, like [SIM] the sea roars. [On that day], if someone looks across the land, he will see [only people who are in] darkness and distressed; [it will be as though] even the sunlight is hidden by dark clouds.
