Exodo 22

1 Kong ang usa ka tawo mangawat ug vaca kun carnero, ug pagaihawon niya kun igabaligya niya, magabayad siya ug lima ka vaca tungod niadtong usa ka vaca, ug upat ka carnero tungod niadtong usa ka carnero.

If a man shall steal an ox, or a sheep, and kill it, or sell it; he shall restore five oxen for an ox, and four sheep for a sheep.

2 Kong ang kawatan hikaplagan nga nagaguba aron makasulod sa usa ka balay, ug masamaran sa pagkaagi nga mamatay siya, walay pagapakasad-on sa dugo tungod kaniya.

If a thief shall be found breaking through, and be smitten that he die, there shall no blood be shed for him.

3 Kong ang adlaw misubang na sa ibabaw niya, ang makapatay sad-an sa pagkamamumuno sa isigkatawo: ang kawatan magauli sa hingpit gayud; kong wala gayud siya, igabaligya siya tungod sa iyang gikawat.

If the sun shall have risen upon him, there shall be blood shed for him; for he should make full restitution; if he have nothing, then he shall be sold for his theft.

4 Kong hikaplagan nga buhi ang kinawat sa iyang kamot, bisan vaca, kun asno kun carnero, magabayad siya sa pilo.

If the theft shall be certainly found in his hand alive, whether an ox, or donkey, or sheep; he shall restore double.

5 Kong ang usa ka tawo magapasibsib sa uma kun parrasan, ug magabuhi sa iyang hayupan, ug kini makasibsib sa uma sa uban; nan magabayad siya gikan sa labing maayo sa iyang uma, ug sa labing maayo sa iyang parrasan.

If a man shall cause a field or vineyard to be eaten, and shall put in his beast, and shall feed in another man’s field; of the best of his own field, and of the best of his own vineyard, shall he make restitution.

6 Kong may sunog ug kini makadangat sa mga tonok, ang pinondok nga uhay kun ang uhay nga nagatindog, kun ang tibook nga uma masunog, ang nagduslit sa kalayo magabayad.

If fire shall break out, and catch in thorns, so that the stacks of grain, or the standing grain, or the field, shall be consumed; he that kindled the fire shall surely make restitution.

7 Kong ang usa ka tawo magatugyan sa iyang isigkatawo ug salapi kun kataigayonan nga patipigan, ug pagakawaton sa balay niadtong tawohana, kong ang kawatan hikaplagan, magabayad siya sa pilo.

If a man shall deliver to his neighbour money or goods to keep, and it be stolen out of the man’s house; if the thief shall be found, let him pay double.

8 Kong ang kawatan dili hikaplagan, unya ang tag-iya sa balay magaduol sa mga maghuhukom aron pagasusihon kong wala ba niya ibutang ang iyang kamot sa bahandi sa iyang isigkatawo.

If the thief shall not be found, then the master of the house shall be brought to the judges, to see whether he hath put his hand to his neighbour’s goods.

9 Alang sa tanan nga hulosayon sa paglapas, mahatungod sa vaca, mahatungod sa asno, mahatungod sa carnero, mahatungod sa bisti, kun mahatungod sa bisan unsa nga butang nga nawala, nga ang usa magaingon: Mao kini, ang buruka sa duruha pagadad-on sa atubangan sa mga maghuhukom; ug siya nga pagahukman sa silot sa mga maghuhukom, magabayad sa pilo sa iyang isigkatawo.

For all manner of trespass, whether it be for ox, for donkey, for sheep, for raiment, or for any manner of lost thing, which another challengeth to be his, the cause of both parties shall come before the judges; and he whom the judges shall condemn, shall pay double to his neighbour.

10 Kong ang usa ka tawo makatugyan sa iyang isigkatawo ug asno, kun vaca, kun carnero, bisan unsa nga mananap nga pagabantayan, ug kini mamatay, kun madaut, kun pagaabugon sa halayo nga walay bisan kinsa nga nakakita niini,

If a man shall deliver to his neighbour a donkey, or an ox, or a sheep, or any beast, to keep; and it shall die, or be hurt, or driven away, no man seeing it:

11 Ang panumpa ni Jehova magapataliwala kanilang duruha nga wala niya ibutang ang iyang kamot sa bahandi sa iyang isigkatawo: ug ang tag-iya niadto magadawat niana, ug ang usa dili magabayad.

Then shall an oath of the LORD be between them both, that he hath not put his hand to his neighbour’s goods; and the owner of it shall accept of it, and he shall not make restitution.

12 Apan kong kini gikawat gikan kaniya magabayad siya sa tag-iya niana.

And if it shall be stolen from him, he shall make restitution to the owner of it.

13 Ug kong nakuniskunis kini siya magadala niini aron ikapamatuod, ug dili siya magabayad niadtong nakunis kunis.

If it shall be torn in pieces, then let him bring it for witness, and he shall not make good that which was torn.

14 Ug kong ang usa ka tawo makahulam ug hayup sa iyang isigkatawo, ug kini madaut kun mamatay, nga wala diha ang tag-iya niini kinahanglan nga siya magabayad gayud.

And if a man shall borrow any thing from his neighbour, and it shall be hurt, or die, the owner of it being not with it, he shall surely make it good.

15 Kong ang tag-iya diha uban niini, kini dili niya pagabayran: kong kini inabangan, kini nagaadto tungod sa iyang abang.

But if the owner of it shall be with it, he shall not make it good: if it be an hired thing, it came for his hire.

16 Ug kong ang usa ka lalake maglimbong sa usa ka ulay nga dili pa kinasal ug motipon sa paghigda kaniya, kinahanglan nga magabayad siya ug bugay aron kini maasawa niya.

And if a man shall entice a maid that is not betrothed, and lie with her, he shall surely endow her to be his wife.

17 Kong ang iyang amahan dili gayud mobuot nga ihatag siya sa lalake, siya magabayad ug salapi sumala sa bugay sa mga ulay.

If her father shall utterly refuse to give her to him, he shall pay money according to the dowry of virgins.

18 Sa malamaton nga babaye dili ka magtugot nga mabuhi.

Thou shalt not allow a witch to live.

19 Bisan kinsa nga magpakighilawas sa mananap, pagapatyon gayud siya.

Whoever lieth with a beast shall surely be put to death.

20 Kadtong magahalad sa bisan unsang dios gawas kang Jehova lamang pagalaglagon gayud siya.

He that sacrificeth to any god, except to the LORD only, he shall be utterly destroyed.

21 Ug sa dumuloong dili ka magpanamastamas, dili mo usab paglupigan siya; kay kamo nanagdumuloong sa yuta sa Egipto.

Thou shalt neither vex a stranger, nor oppress him: for ye were strangers in the land of Egypt.

22 Dili mo pagsakiton ang bisan kinsa nga balo nga babaye kun ang ilo nga bata.

Ye shall not afflict any widow, or fatherless child.

23 Kong ikaw magasakit gayud kanila sa bisan unsang paagi, ug sila magatu-aw gayud kanako, sa pagkamatuod magapatalinghug ako sa ilang pagtu-aw;

If thou shalt afflict them in any way, and they cry at all to me, I will surely hear their cry;

24 Ug ang akong kaligutgut magadilaab, ug kamo pagapatyon ko sa espada, ug ang inyong mga asawa mangabalo, ug mangailo ang inyong mga anak.

And my wrath shall burn, and I will kill you with the sword; and your wives shall be widows, and your children fatherless.

25 Kong ikaw magapahulam ug salapi sa bisan kinsa sa akong katawohan nga kabus nga anaa uban kanimo, dili ka makigsama sa magpapautang kaniya, ni magapaulos ka kaniya tungod sa tubo.

If thou shalt lend money to any of my people that is poor among you, thou shalt not be to him as a money-lender, neither shalt thou charge him interest.

26 Kong magadawat ka ug prenda nga bisti sa imong isigkatawo, igauli mo kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw:

If thou shalt at all take thy neighbour’s raiment to pledge, thou shalt deliver it to him by the setting of the sun.

27 Kay kini mao lamang ang iyang igatabon, kini mao ang iyang bisti nga igatabon sa iyang panit: unsa man ang pagakatulgan niya? ug mahitabo nga kong siya magatu-aw kanako, unya ako magapatalinghug kaniya, kay ako maloloy-on man.

For that is his only covering, it is his raiment for his skin: what shall he sleep in? and it shall come to pass, when he crieth to me, that I will hear; for I am gracious.

28 Dili mo pagdauton ang mga maghuhukom, dili ka usab magtunglo sa pangulo sa imong katawohan.

Thou shalt not revile the judges, nor curse the ruler of thy people.

29 Dili mo paglanganon paghalad sa inunahan sa imong mga abut, ni ang inawas sa imong mga giukanan: igahatag mo kanako ang panganay sa imong mga anak.

Thou shalt not delay to offer the first of thy ripe fruits, and of thy liquors: the firstborn of thy sons shalt thou give to me.

30 Mao usab kini ang pagabuhaton mo sa imong mga vaca, ug sa imong mga carnero; pito ka adlaw nga kini magauban sa iyang inahan, ug sa ikawalo ka adlaw, kini igahatag mo kanako.

Likewise shalt thou do with thy oxen, and with thy sheep: seven days it shall be with his dam; on the eighth day thou shalt give it to me.

31 Ug kamo mahimo nga mga tawo nga balaan alang kanako; busa dili kamo managpangaon ug unod nga kinuniskunis sa mga mananap nga ihalas sa kapatagan; igalabay ninyo kini ngadto sa mga iro.

And ye shall be holy men to me: neither shall ye eat any flesh that is torn of beasts in the field; ye shall cast it to the dogs.