Exodo 22

1 Kong ang usa ka tawo mangawat ug vaca kun carnero, ug pagaihawon niya kun igabaligya niya, magabayad siya ug lima ka vaca tungod niadtong usa ka vaca, ug upat ka carnero tungod niadtong usa ka carnero.

“If anyone will have stolen an ox or a sheep, and if he kills it or sells it, then he will restore five oxen for one ox, and four sheep for one sheep.

2 Kong ang kawatan hikaplagan nga nagaguba aron makasulod sa usa ka balay, ug masamaran sa pagkaagi nga mamatay siya, walay pagapakasad-on sa dugo tungod kaniya.

If a thief will have been discovered breaking into a house, or digging under it, and he has received a mortal wound, he who struck him down will not be guilty of blood.

3 Kong ang adlaw misubang na sa ibabaw niya, ang makapatay sad-an sa pagkamamumuno sa isigkatawo: ang kawatan magauli sa hingpit gayud; kong wala gayud siya, igabaligya siya tungod sa iyang gikawat.

But if he did this when the sun was risen, he has perpetrated a homicide, and he shall die. If he does not have the means to make restitution for the theft, he shall be sold.

4 Kong hikaplagan nga buhi ang kinawat sa iyang kamot, bisan vaca, kun asno kun carnero, magabayad siya sa pilo.

If whatever he stole should be found with him, a living thing, either an ox, or a donkey, or a sheep, he shall repay double.

5 Kong ang usa ka tawo magapasibsib sa uma kun parrasan, ug magabuhi sa iyang hayupan, ug kini makasibsib sa uma sa uban; nan magabayad siya gikan sa labing maayo sa iyang uma, ug sa labing maayo sa iyang parrasan.

If there is any damage to a field or a vineyard, when he has released his cattle to pasture on the land of a stranger, he shall repay the best of what he has in his own field, or in his own vineyard, according to the estimation of the damage.

6 Kong may sunog ug kini makadangat sa mga tonok, ang pinondok nga uhay kun ang uhay nga nagatindog, kun ang tibook nga uma masunog, ang nagduslit sa kalayo magabayad.

If a fire will have been discovered departing from brush, and taking hold in stacks of grain, or in crops standing in the fields, whoever ignited the fire shall repay the damages.

7 Kong ang usa ka tawo magatugyan sa iyang isigkatawo ug salapi kun kataigayonan nga patipigan, ug pagakawaton sa balay niadtong tawohana, kong ang kawatan hikaplagan, magabayad siya sa pilo.

If anyone will have entrusted money, or a container, to his friend to keep, and if these have been stolen from the one who received them: if the thief is found, he shall repay double.

8 Kong ang kawatan dili hikaplagan, unya ang tag-iya sa balay magaduol sa mga maghuhukom aron pagasusihon kong wala ba niya ibutang ang iyang kamot sa bahandi sa iyang isigkatawo.

If the thief is unknown, the lord of the house will be brought before the heavens to swear that he did not lay his hand on the goods of his neighbor,

9 Alang sa tanan nga hulosayon sa paglapas, mahatungod sa vaca, mahatungod sa asno, mahatungod sa carnero, mahatungod sa bisti, kun mahatungod sa bisan unsa nga butang nga nawala, nga ang usa magaingon: Mao kini, ang buruka sa duruha pagadad-on sa atubangan sa mga maghuhukom; ug siya nga pagahukman sa silot sa mga maghuhukom, magabayad sa pilo sa iyang isigkatawo.

so as to perpetrate any fraud, such as with an ox, or a donkey, or a sheep, or clothing, nor to do anything that would be able to cause damage. The case of both shall be brought before the heavens. And if they give judgment against him, he shall repay double to his neighbor.

10 Kong ang usa ka tawo makatugyan sa iyang isigkatawo ug asno, kun vaca, kun carnero, bisan unsa nga mananap nga pagabantayan, ug kini mamatay, kun madaut, kun pagaabugon sa halayo nga walay bisan kinsa nga nakakita niini,

If anyone will have entrusted a donkey, an ox, a sheep, or any animal to the keeping of his neighbor, and it will have died, or become disabled, or have been captured by enemies, and no one saw it,

11 Ang panumpa ni Jehova magapataliwala kanilang duruha nga wala niya ibutang ang iyang kamot sa bahandi sa iyang isigkatawo: ug ang tag-iya niadto magadawat niana, ug ang usa dili magabayad.

then there shall be an oath between them, that he did not lay his hand on the goods of his neighbor. And the owner shall accept the oath, and he will not be compelled to make restitution.

12 Apan kong kini gikawat gikan kaniya magabayad siya sa tag-iya niana.

But if it will have been taken away by theft, he shall repay the damages to the owner.

13 Ug kong nakuniskunis kini siya magadala niini aron ikapamatuod, ug dili siya magabayad niadtong nakunis kunis.

If it has been eaten by a wild beast, let him carry what was killed to him, and then he shall not make restitution.

14 Ug kong ang usa ka tawo makahulam ug hayup sa iyang isigkatawo, ug kini madaut kun mamatay, nga wala diha ang tag-iya niini kinahanglan nga siya magabayad gayud.

If anyone borrows from his neighbor any of these things, and it has died or been disabled when the owner was not present, he shall be compelled to make restitution.

15 Kong ang tag-iya diha uban niini, kini dili niya pagabayran: kong kini inabangan, kini nagaadto tungod sa iyang abang.

But if the owner was present, he shall not make restitution, especially if it had been brought for hired work.

16 Ug kong ang usa ka lalake maglimbong sa usa ka ulay nga dili pa kinasal ug motipon sa paghigda kaniya, kinahanglan nga magabayad siya ug bugay aron kini maasawa niya.

If a man has led astray a virgin not yet betrothed, and he has slept with her, he shall pay her dowry and have her as a wife.

17 Kong ang iyang amahan dili gayud mobuot nga ihatag siya sa lalake, siya magabayad ug salapi sumala sa bugay sa mga ulay.

If the father of the virgin is not willing to give her, he shall pay money according to manner of a dowry, which virgins are accustomed to receive.

18 Sa malamaton nga babaye dili ka magtugot nga mabuhi.

You shall not permit practitioners of the black arts to live.

19 Bisan kinsa nga magpakighilawas sa mananap, pagapatyon gayud siya.

Whoever has sexual intercourse with an animal shall be put to death.

20 Kadtong magahalad sa bisan unsang dios gawas kang Jehova lamang pagalaglagon gayud siya.

Whoever immolates to gods, other than to the Lord, shall be killed.

21 Ug sa dumuloong dili ka magpanamastamas, dili mo usab paglupigan siya; kay kamo nanagdumuloong sa yuta sa Egipto.

You shall not harass the newcomer, nor shall you afflict him. For you yourselves were once newcomers in the land of Egypt.

22 Dili mo pagsakiton ang bisan kinsa nga balo nga babaye kun ang ilo nga bata.

You shall not harm a widow or an orphan.

23 Kong ikaw magasakit gayud kanila sa bisan unsang paagi, ug sila magatu-aw gayud kanako, sa pagkamatuod magapatalinghug ako sa ilang pagtu-aw;

If you hurt them, they will cry out to me, and I will hear their cry.

24 Ug ang akong kaligutgut magadilaab, ug kamo pagapatyon ko sa espada, ug ang inyong mga asawa mangabalo, ug mangailo ang inyong mga anak.

And my fury will be enraged, and I will strike you down with the sword. And your wives will become widows, and your sons will become orphans.

25 Kong ikaw magapahulam ug salapi sa bisan kinsa sa akong katawohan nga kabus nga anaa uban kanimo, dili ka makigsama sa magpapautang kaniya, ni magapaulos ka kaniya tungod sa tubo.

If you lend money to the poor of my people who live among you, you shall not coerce them like a collector, nor oppress them with usury.

26 Kong magadawat ka ug prenda nga bisti sa imong isigkatawo, igauli mo kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw:

If you take a garment from your neighbor as a pledge, you shall return it to him again before the setting of the sun.

27 Kay kini mao lamang ang iyang igatabon, kini mao ang iyang bisti nga igatabon sa iyang panit: unsa man ang pagakatulgan niya? ug mahitabo nga kong siya magatu-aw kanako, unya ako magapatalinghug kaniya, kay ako maloloy-on man.

For it is all that he has to cover himself, to clothe his body; nor does he have anything else in which to sleep. If he cries out to me, I will hear him, because I am compassionate.

28 Dili mo pagdauton ang mga maghuhukom, dili ka usab magtunglo sa pangulo sa imong katawohan.

You shall not disparage the heavens, and you shall not speak evil of the leader of your people.

29 Dili mo paglanganon paghalad sa inunahan sa imong mga abut, ni ang inawas sa imong mga giukanan: igahatag mo kanako ang panganay sa imong mga anak.

You shall not delay in paying your tithes and your first-fruits. You shall give the firstborn of your sons to me.

30 Mao usab kini ang pagabuhaton mo sa imong mga vaca, ug sa imong mga carnero; pito ka adlaw nga kini magauban sa iyang inahan, ug sa ikawalo ka adlaw, kini igahatag mo kanako.

You shall do likewise with those of the oxen and the sheep. For seven days, let it be with its mother; on the eighth day you shall repay it to me.

31 Ug kamo mahimo nga mga tawo nga balaan alang kanako; busa dili kamo managpangaon ug unod nga kinuniskunis sa mga mananap nga ihalas sa kapatagan; igalabay ninyo kini ngadto sa mga iro.

You shall be holy men for me. The flesh, from which beasts will have tasted, you shall not eat, but you will throw it to the dogs.”