Exodo 18

1 Karon si Jetro, ang sacerdote sa Madian, nga ugangan ni Moises, nakadungog mahatungod sa tanan nga mga butang nga gibuhat sa Dios kang Moises, ug sa Israel nga iyang katawohan, sa unsa nga paagi ang pagkuha ni Jehova sa Israel gikan sa Egipto:

And Jethro priest of Midian, father-in-law of Moses, heareth all that God hath done for Moses, and for Israel his people, that Jehovah hath brought out Israel from Egypt,

2 Ug si Jetro, nga ugangan ni Moises mikuha kang Sepora, asawa ni Moises sa tapus niya pagikana siya,

and Jethro, father-in-law of Moses, taketh Zipporah, wife of Moses, besides her parents,

3 Ug ang iyang duruha ka mga anak nga lalake; nga ang usa gihinganlan si Gersom; kay miingon siya: Nag-lumalangyaw ako sa yuta nga dili kaugalingon ko:

and her two sons, of whom the name of the one [is] Gershom, for he said, 'a sojourner I have been in a strange land:'

4 Ug ang ngalan sa usa mao si Elieser, kay miingon siya: Ang Dios sa akong amahan mao ang akong katabang, ug miluwas kanako gikan sa espada ni Faraon:

and the name of the other [is] Eliezer, for, 'the God of my father [is] for my help, and doth deliver me from the sword of Pharaoh.'

5 Ug si Jetro nga ugangan ni Moises, uban sa iyang mga anak nga lalake ug sa iyang asawa midangat kang Moises sa kamingawan nga didto siya mohunong haduol sa bukid sa Dios.

And Jethro, father-in-law of Moses, cometh, and his sons, and his wife, unto Moses, unto the wilderness where he is encamping — the mount of God;

6 Ug miingon siya kang Moises: Ako ang imong ugangan nga si Jetro, ako mianhi kanimo, ug ang imong asawa, ug ang imong duruha ka mga anak nga lalake uban kaniya.

and he saith unto Moses, 'I, thy father-in-law, Jethro, am coming unto thee, and thy wife, and her two sons with her.'

7 Ug si Moises migula sa pagsugat sa iyang ugangan, ug miyukbo siya ug siya mihalok kaniya: ug nanagpinangutan-anay ang usa ug usa sa mga kaayohan nila ug misulod sila sa balong-balong.

And Moses goeth out to meet his father-in-law, and boweth himself, and kisseth him, and they ask one at another of welfare, and come into the tent;

8 Ug gisugilon ni Moises sa iyang ugangan ang tanan nga mga butang nga gibuhat ni Jehova kang Faraon ug sa mga Egiptohanon tungod sa Israel, ug ang tanan nga kakulian nga ilang giagian sa dalan, ug giunsa ang pagluwas kanila ni Jehova.

and Moses recounteth to his father-in-law all that Jehovah hath done to Pharaoh, and to the Egyptians, on account of Israel, all the travail which hath found them in the way, and Jehovah doth deliver them.

9 Ug nalipay si Jetro sa tanan nga kaayohan nga gibuhat ni Jehova sa Israel, nga iyang giluwas sila gikan sa kamot sa mga Egiptohanon.

And Jethro rejoiceth for all the good which Jehovah hath done to Israel, whom He hath delivered from the hand of the Egyptians;

10 Ug si Jetro miingon: Bulahan si Jehova, nga nagluwas kaninyo gikan sa kamot sa mga Egiptohanon, ug gikan sa kamot ni Faraon; nga nagluwas sa katawohan gikan sa ilalum sa kamot sa mga Egiptohanon.

and Jethro saith, 'Blessed [is] Jehovah, who hath delivered you from the hand of the Egyptians, and from the hand of Pharaoh — who hath delivered this people from under the hand of the Egyptians;

11 Karon naila ko nga si Jehova labing daku kay sa tanan nga mga dios; oo, niadtong ilang pagpalabilabi batok kanila.

now I have known that Jehovah [is] greater than all the gods, for in the thing they have acted proudly — [He is] above them!'

12 Ug si Jetro nga ugangan ni Moises mikuha ug halad-nga-sinunog, ug mga halad alang sa Dios: ug mianha si Aaron ug ang tanan nga mga anciano sa Israel sa pagkaon ug tinapay uban sa ugangan ni Moises sa atubangan sa Dios.

And Jethro, father-in-law of Moses, taketh a burnt-offering and sacrifices for God; and Aaron cometh in, and all the elders of Israel, to eat bread with the father-in-law of Moses, before God.

13 Ug nahatabo nga sa pagkaugma milingkod si Moises sa paghukom sa katawohan; ug ang katawohan mitindog nga nanag-alirong kang Moises gikan sa buntag hangtud sa hapon.

And it cometh to pass on the morrow, that Moses sitteth to judge the people, and the people stand before Moses, from the morning unto the evening;

14 Ug sa gitan-aw sa ugangan ni Moises ang tanan nga gibuhat niya sa katawohan, miingon siya: Unsa ba kini nga ginabuhat mo sa katawohan? Ngano nga nagalingkod ka nga ikaw lamang usa ra, ug ang tanan nga katawohan nanag-alirong kanimo gikan sa buntag hangtud sa hapon?

and the father-in-law of Moses seeth all that he is doing to the people, and saith, 'What [is] this thing which thou art doing to the people? wherefore art thou sitting by thyself, and all the people standing by thee from morning till evening?'

15 Ug si Moises mitubag sa iyang ugangan: Kay ang katawohan moanhi kanako sa pagpangutana mahitungod sa Dios:

And Moses saith to his father-in-law, 'Because the people come unto me to seek God;

16 Kong sila, adunay hulosayon, moanhi sila kanako ug ako magahukom sa taliwala sa usa ug usa, ug pahibaloon ko sila sa mga tulomanon sa Dios ug sa iyang mga kasugoan.

when they have a matter, it hath come unto me, and I have judged between a man and his neighbour, and made known the statutes of God, and His laws.'

17 Unya ang ugangan ni Moises miingon kaniya: Ang butang nga imong ginabuhat dili maayo.

And the father-in-law of Moses saith unto him, 'The thing which thou art doing [is] not good;

18 Sa pagkamatuod, abuton ka ug kaluya, ikaw ug kining katawohan nga uban kanimo, kay ang hulosayon mabug-at da kaayo alang kanimo; dili ka arang makahimo sa pagbuhat niini nga ikaw lamang usara.

thou dost surely wear away, both thou, and this people which [is] with thee, for the thing is too heavy for thee, thou art not able to do it by thyself.

19 Patalinghugi karon ang akong tingog, pagatambagan ko ikaw ug ang Dios magauban unta kanimo: Tumindog ka alang sa katawohan sa atubangan sa Dios, ug itugyan mo ang mga hulosayon ngadto sa Dios.

'Now, hearken to my voice, I counsel thee, and God is with thee: be thou for the people over-against God, and thou hast brought in the things unto God;

20 Ug igatudlo mo kanila ang mga tulomanon ug ang mga kasugoan, ug igapahayag kanila ang dalan nga angay nilang pagalaktan, ug ang bulohaton nga angay nilang pagabuhaton.

and thou hast warned them [concerning] the statutes and the laws, and hast made known to them the way in which they go, and the work which they do.

21 Labut pa magaandam ka gikan sa tanan nga katawohan ug mga tawo nga may katakus, mga tawo nga mahadlokon sa Dios, mga tawo sa kamatuoran, nga nagadumot sa ganancia nga dili-matarung; ug ibutang mo kini sila sa ibabaw nila, nga mga pangulo sa mga linibo, mga pangulo sa mga ginatus, mga pangulo sa mga tagkalim-an, ug mga pangulo sa tinagpulo:

'And thou — thou dost provide out of all the people men of ability, fearing God, men of truth, hating dishonest gain, and hast placed [these] over them, heads of thousands, heads of hundreds, heads of fifties, and heads of tens,

22 Ug sila ang pahukmon sa katawohan sa tanan nga panahon; ug himoon kini nga ang tanang hulosayon nga dagku pagadad-on nila kanimo, ug sila magahukom sa tanang hulosayon nga ginagmay. Niini mamasayon alang kanimo, ug magayayong sila sa lulan uban kanimo.

and they have judged the people at all times; and it hath come to pass, every great matter they bring in unto thee, and every small matter they judge themselves; and lighten it from off thyself, and they have borne with thee.

23 Kong pagabuhaton mo kining butanga, ug ang Dios magasugo kanimo niana, nan ikaw arang makalahutay ug ngatanan kini nga katawohan usab makapamauli sa ilang dapit nga may pakigdait.

If thou dost this thing, and God hath commanded thee, then thou hast been able to stand, and all this people also goeth in unto its place in peace.'

24 Busa si Moises nagpatalinghug sa tingog sa iyang ugangan, ug gihimo niya ang tanan nga iyang giingon kaniya.

And Moses hearkeneth to the voice of his father-in-law, and doth all that he said,

25 Ug nagpili si Moises ug mga tawo nga may katakus gikan sa tibook nga Israel, ug iyang gibutang sila sa pagkapangulo sa ibabaw sa katawohan, mga pangulo sa mga linibo, mga pangulo sa mga ginatus, mga pangulo sa mga tagkalim-an, ug mga pangulo sa tinagpulo.

and Moses chooseth men of ability out of all Israel, and maketh them chiefs over the people, heads of thousands, heads of hundreds, heads of fifties, and heads of tens,

26 Ug sila nanaghukom sa katawohan sa tanan nga panahon: ang hulosayon nga malisud ginadala nila kang Moises, ug sila nanaghukom sa tanan nga hulosayon nga ginagmay.

and they have judged the people at all times; the hard matter they bring in unto Moses, and every small matter they judge themselves.

27 Ug gitugotan ni Moises ang iyang ugangan sa pagpauli, ug milakaw siya paingon sa iyang kaugalingong yuta.

And Moses sendeth his father-in-law away, and he goeth away unto his own land.