Exodo 16

1 Ug mipanaw sila gikan sa Elim, ug ang tibook nga katilingban sa mga anak sa Israel, mingdangat sa kamingawan sa Sin, nga diha sa tungatunga sa Elim ug sa Sinai, sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa ikaduha nga bulan sa tapus sila mogula gikan sa yuta sa Egipto.

And they took their journey from Elim, and all the congregation of the children of Israel came to the wilderness of Sin, which is between Elim and Sinai, on the fifteenth day of the second month after their departing out of the land of Egypt.

2 Ug ang tibook nga katilingban sa mga anak sa Israel nanagbagulbol batok kang Moises ug batok kang Aaron didto sa kamingawan;

And the whole congregation of the children of Israel murmured against Moses and Aaron in the wilderness:

3 Ug ming-ingon kanila ang mga anak sa Israel: Apat hinoon namatay kami pinaagi sa kamot ni Jehova didto sa yuta sa Egipto, sa nanaglingkod kami tupad sa mga kolon sa mga unod, sa nanagpangaon kami ug tinapay sa pagkabusog; kay kami gidala ninyo dinhi niining kamingawan, aron sa pagpatay sa kagutom niining tibook nga katilingban.

And the children of Israel said to them, Would to God we had died by the hand of the LORD in the land of Egypt, when we sat by the flesh pots, and when we did eat bread to the full; for you have brought us forth into this wilderness, to kill this whole assembly with hunger.

4 Unya si Jehova miingon kang Moises: Ania karon, magapaulan ako ug tinapay gikan sa langit alang kaninyo; ug ang katawohan manggula ug magakuha ug igo nga bahin sa tagsa ka adlaw, aron ako makasulay kanila kong sila magalakaw ba sa akong Kasugoan, o dili.

Then said the LORD to Moses, Behold, I will rain bread from heaven for you; and the people shall go out and gather a certain rate every day, that I may prove them, whether they will walk in my law, or no.

5 Ug mahitabo nga sa ikaunom ka adlaw manag-andam sila niadtong ilang pagadad-on, ug kini mao ang pilo sa gidaghanon sa gitigum nila adlaw-adlaw.

And it shall come to pass, that on the sixth day they shall prepare that which they bring in; and it shall be twice as much as they gather daily.

6 Ug miingon si Moises ug si Aaron sa tanan nga mga anak sa Israel: Sa pagkagabii, nan manghibalo kamo nga si Jehova ang mikuha kaninyo gikan sa yuta sa Egipto;

And Moses and Aaron said to all the children of Israel, At even, then you shall know that the LORD has brought you out from the land of Egypt:

7 Ug sa pagkabuntag, nan makakita kamo sa himaya ni Jehova; kay niana siya nagapatalinghug sa inyong mga pagbagulbol batok kang Jehova; ug, unsa ba kami, nga nanagbagulbol man kamo batok kanamo?

And in the morning, then you shall see the glory of the LORD; for that he hears your murmurings against the LORD: and what are we, that you murmur against us?

8 Ug miingon si Moises: Si Jehova magahatag kaninyo sa kagabhion ug unod alang sa pagkaon, ug sa kabuntagon tinapay sa pagkabusog; kay siya nakadungog sa inyong mga bagulbol nga gibagulbol ninyo batok kaniya: ug unsa ba kami? Ang mga pagbagulbol ninyo dili batok kanamo, kondili batok kang Jehova.

And Moses said, This shall be, when the LORD shall give you in the evening flesh to eat, and in the morning bread to the full; for that the LORD hears your murmurings which you murmur against him: and what are we? your murmurings are not against us, but against the LORD.

9 Ug miingon si Moises kang Aaron: Ingna ang tibook nga katilingban sa mga anak sa Israel: Dumuol kamo sa atubangan ni Jehova, kay siya nakadungog sa inyong mga pagbagulbol.

And Moses spoke to Aaron, Say to all the congregation of the children of Israel, Come near before the LORD: for he has heard your murmurings.

10 Ug nahitabo, sa nagsulti si Aaron sa tibook nga katilingban sa mga anak sa Israel, nga mingtan-aw sila dapit sa kamingawan, ug ania karon, ang himaya ni Jehova, nagpakita didto sa panganod.

And it came to pass, as Aaron spoke to the whole congregation of the children of Israel, that they looked toward the wilderness, and, behold, the glory of the LORD appeared in the cloud.

11 Ug si Jehova misulti kang Moises, nga nagaingon:

And the LORD spoke to Moses, saying,

12 Ako nakadungog sa mga pagbagulbol sa mga anak sa Israel; sultihan mo sila sa pag-ingon: Sa pagkagabii magakaon kamo ug unod, ug sa pagkabuntag pagabusgon kamo sa tinapay; ug manghibalo kamo nga ako mao si Jehova nga inyong Dios.

I have heard the murmurings of the children of Israel: speak to them, saying, At even you shall eat flesh, and in the morning you shall be filled with bread; and you shall know that I am the LORD your God.

13 Ug nahitabo sa pagkagabii, nga mingkayaw ang mga buntog, ug minghugpa sa campo, ug sa pagkabuntag naglukop ang tun-og libut sa campo.

And it came to pass, that at even the quails came up, and covered the camp: and in the morning the dew lay round about the host.

14 Ug sa misaka ang tun-og nga naglukop sa campo, ania karon, sa ibabaw sa nawong sa kamingawan dihay usa ka butang nga diyutay ug malingin, diyutay nga ingon sa usa ka tun-og nga tibook sa ibabaw sa yuta.

And when the dew that lay was gone up, behold, on the face of the wilderness there lay a small round thing, as small as the hoar frost on the ground.

15 Ug sa pagkakita niini sa mga anak sa Israel, nanag-ingon ang usa ug usa kanila: Unsa ba kini? kay sila wala makaila kong unsa kadto. Ug si Moises miingon kanila: Mao kana ang tinapay nga gihatag ni Jehova kaninyo aron pagkan-on.

And when the children of Israel saw it, they said one to another, It is manna: for they knew not what it was. And Moses said to them, This is the bread which the LORD has given you to eat.

16 Kini mao ang butang nga gisugo ni Jehova: Pamunit kamo niini ang tagsatagsa ingon sa iyang arang makaon: usa ka Omer sa tagsa ka tawo, sumala sa gidaghanon sa inyong mga tawo, magakuha kamo niini, ang tagsatagsa alang kanila nga atua sa iyang balong-balong.

This is the thing which the LORD has commanded, Gather of it every man according to his eating, an omer for every man, according to the number of your persons; take you every man for them which are in his tents.

17 Ug ang mga anak sa Israel nagbuhat sa ingon: ug nanagpamupho sila ang uban daghan, ug ang uban diriyut da:

And the children of Israel did so, and gathered, some more, some less.

18 Ug sa diha nga kini gitakus nila sa omer, wala kumapin ang sa nakatigum ug daghan, wala usab magkulang ang sa nakatigum ug diyutay: ang tagsatagsa nagtigum sumala sa makaon niya.

And when they did mete it with an omer, he that gathered much had nothing over, and he that gathered little had no lack; they gathered every man according to his eating.

19 Ug si Moises miingon kanila: Walay bisan kinsa nga magasalin niana hangtud ugma sa buntag.

And Moses said, Let no man leave of it till the morning.

20 Apan sila wala managtuman kang Moises; kondili nga ang uban nanagsalin niana hangtud sa pagkabuntag, ug kini giulod, ug nadunot ug nasuko si Moises kanila.

Notwithstanding they listened not to Moses; but some of them left of it until the morning, and it bred worms, and stank: and Moses was wroth with them.

21 Ug nanagpamupho sila niana matag-buntag, ang tagsatagsa ka tawo sumala sa iyang makaon: ug sa pag-init sa adlaw, natunaw kini.

And they gathered it every morning, every man according to his eating: and when the sun waxed hot, it melted.

22 Ug nahitabo nga sa ikaunom ka adlaw nanagpamupho sila sa pilo sa gidaghanon sa tinapay, duruha ka omer alang sa tagsatagsa: ug ang tanan nga mga pangulo sa katilingban nangadto ug nanagsugilon kang Moises.

And it came to pass, that on the sixth day they gathered twice as much bread, two omers for one man: and all the rulers of the congregation came and told Moses.

23 Ug siya miingon kanila: Kini mao ang giingon ni Jehova: Ugma mao ang balaan nga pagpahulay, ang adlaw nga igpapahulay ngadto kang Jehova: ang pagalutoon ninyo, lutoa ninyo karon, ug ang pagalung-agon ninyo lung-aga ninyo karon; ug ang tanan nga makapin kaninyo, tipigan ninyo hangtud ugma sa buntag.

And he said to them, This is that which the LORD has said, To morrow is the rest of the holy sabbath to the LORD: bake that which you will bake to day, and seethe that you will seethe; and that which remains over lay up for you to be kept until the morning.

24 Ug ilang gitipigan kini hangtud sa pagkabuntag ingon sa gisugo ni Moises; ug kini wala madunot, walay ulod usab niini.

And they laid it up till the morning, as Moses bade: and it did not stink, neither was there any worm therein.

25 Ug miingon si Moises: Kan-a ninyo kana karon, kay karon mao ang adlaw nga igpapahulay ngadto kang Jehova: Karon dili kamo makakaplag niana sa kapatagan.

And Moses said, Eat that to day; for to day is a sabbath to the LORD: to day you shall not find it in the field.

26 Sa unom ka adlaw magapamunit kamo niana; apan sa ikapito ka adlaw nga mao ang adlaw nga igpapahulay, niining adlawa dili makaplagan kini.

Six days you shall gather it; but on the seventh day, which is the sabbath, in it there shall be none.

27 Ug nahatabo sa ikapito ka adlaw nga ang uban sa katawohan migula sa pagpamunit, ug sila wala makakaplag.

And it came to pass, that there went out some of the people on the seventh day for to gather, and they found none.

28 Ug miingon si Jehova kang Moises: Hangtud ba anus-a nga managdumili kamo sa akong mga sugo ug sa akong mga tulomanon?

And the LORD said to Moses, How long refuse you to keep my commandments and my laws?

29 Tan-awa ninyo, kay niana si Jehova naghatag kaninyo sa adlaw nga igpapahulay ug tungod niini siya nagahatag kaninyo sa ikaunom ka adlaw ug tinapay nga alang sa duruha ka adlaw. Magpuyo ang tagsatagsa sa iyang puloy-anan, ug walay bisan kinsa nga magagula gikan sa iyang dapit sa ikapito ka adlaw.

See, for that the LORD has given you the sabbath, therefore he gives you on the sixth day the bread of two days; abide you every man in his place, let no man go out of his place on the seventh day.

30 Mao nga ang katawohan mingpahulay sa ikapito ka adlaw.

So the people rested on the seventh day.

31 Ug ang panimalay sa Israel naghingalan niini nga Mana; ug kini maingon sa liso sa culantro, nga maputi; ug ang iyang lami ingon sa tinapay nga manipis nga may dugos.

And the house of Israel called the name thereof Manna: and it was like coriander seed, white; and the taste of it was like wafers made with honey.

32 Ug miingon si Moises: Kini mao ang gisugo ni Jehova: Pun-on ninyo ang usa ka omer niini aron pagtipigan ngadto sa inyong mga kaliwatan, aron makakita sila sa tinapay nga akong gipakaon kaninyo didto sa kamingawan, sa pagkuha ko kaninyo gikan sa yuta sa Egipto.

And Moses said, This is the thing which the LORD commands, Fill an omer of it to be kept for your generations; that they may see the bread with which I have fed you in the wilderness, when I brought you forth from the land of Egypt.

33 Ug miingon si Moises kang Aaron: Kumuha ka ug usa ka kolon ug sudlan mo kini ug usa ka omer nga puno sa mana, ug ibutang mo kini sa atubangan ni Jehova, aron matipigan ngadto sa inyong mga kaliwatan.

And Moses said to Aaron, Take a pot, and put an omer full of manna therein, and lay it up before the LORD, to be kept for your generations.

34 Ug kini gibutang ni Aaron sa atubangan sa Pagpamatuod aron kini tipigan, ingon sa gisugo ni Jehova kang Moises.

As the LORD commanded Moses, so Aaron laid it up before the Testimony, to be kept.

35 Ug nanagpangaon ang mga anak sa Israel sa mana sulod sa kap-atan ka tuig, hangtud nga mingsulod sila sa yuta nga gipuy-an: mana ang gipangaon nila hangtud nga mingdangat sila sa mga utlanan sa yuta sa Canaan.

And the children of Israel did eat manna forty years, until they came to a land inhabited; they did eat manna, until they came to the borders of the land of Canaan.

36 Ug ang usa ka omer mao ang ikapulo ka bahin sa epha.

Now an omer is the tenth part of an ephah.