Ester 8
1 Niadtong adlawa gihatag ni hari Assuero ang balay ni Aman ang kaaway sa mga Judio kang Ester nga reina. Ug si Mardocheo miadto sa atubangan sa hari; kay si Ester nagsugilon kong ig-unsa siya kaniya.
[Later] on that same day, King Xerxes declared that everything that Haman, the enemy of the Jews, owned, would now belong to Queen Esther. Esther told the king that Mordecai was her cousin. [When] the king [heard that, he sent a message to tell] Mordecai to come in.
2 Ug gikuha ang singsing sa hari, nga iyang nakuha kang Aman, ug gihatag kini kang Mardocheo. Ug gipahamutang ni Ester si Mardocheo sa balay ni Aman.
When Mordecai came in, the king took off the ring that had his official seal on it, the ring that he had [previously] given to Haman, and gave it to Mordecai, [to indicate that Mordecai was now his most important official]. And Esther appointed Mordecai to be in charge of everything that had belonged to Haman.
3 Ug si Ester namulong pa gani pag-usab sa atubangan sa hari, ug miluhod sa iyang tiilan, ug nangaliyupo kaniya inubanan sa luha aron sa pagpapas sa kadautan ni Aman, ang Agagehanon, ug sa iyang lalang nga iyang gilalang batok sa mga Judio.
Esther again [came to] talk to the king. She prostrated herself at his feet, crying. She [wanted to] plead for him to stop what Haman had planned, to kill all the Jews.
4 Unya ang hari mitunol sa iyang bulawan nga cetro kang Ester. Busa si Ester mibangon, ug mitindog sa atubangan sa hari.
The king held out his gold scepter/staff toward Esther, so Esther arose and stood in front of him.
5 Ug siya miingon: Kong kini nakapahimuot sa hari, kong ako nakapahimuot sa iyang pagtan-aw, ug kini daw matarung sa atubangan sa hari, ug kong ako nakapahimuot sa iyang mga mata, ipasulat kini aron sa pagbawi sa mga sulat nga gilalang ni Aman, ang anak nga lalake ni Amadatha, ang Agagehanon, nga iyang gisulat aron sa paglaglag sa mga Judio nga anaa sa tanang mga lalawigan sa hari.
She said, “Your majesty, if you are pleased with me, and if you think that it is the right thing to do, make a new law to cancel what Haman decreed, that all the Jews in all the provinces in your empire should be killed.
6 Kay unsaon ko sa pag-antus nga magatan-aw sa dautan nga mahatabo sa akong katawohan? Kun unsaon ko sa pag-antus nga magatan-aw sa pagkalaglag sa akong mga kaubanan?
I cannot bear seeing all my family and [all the rest of] my people killed.”
7 Unya ang hari nga si Assuero miingon kang Ester nga reina ngadto kang Mardocheo nga Judio: Ania karon, gihatag ko kang Ester ang balay ni Aman, ug siya ilang gibitay sa bitayan, kay iyang gibutang ang iyang kamot ibabaw sa mga Judio.
King Xerxes replied to Queen Esther and Mordecai, “Because Haman tried to get rid of all the Jews, I have given to Esther everything that belonged to Haman, and I have ordered [my soldiers] to hang Haman.
8 Magsulat usab kamo sa mga Judio, ingon sa makapahimuot kini kaninyo, sa ngalan sa hari, ug patikan kini sa singsing sa hari; kay ang sinulat nga nahisulat sa ngalan sa hari, ug pinatikan sa singsing sa hari, walay tawo nga makausab.
So now I am also permitting you to write other letters, to [save] your people. You may put my name [on the letters], and use my ring to seal them because no letter that has my name on it and which is sealed with my ring can ever be changed.”
9 Unya ang mga magsusulat sa hari gipanawag niadtong panahona, sa ikatolong bulan nga mao ang bulan sa Sivan, sa ikakaluhaan ug tolo ka adlaw niana; ug kini gisulat sumala sa tanang gisugo ni Mardocheo sa mga Judio, ug sa mga labawng punoan sa lalawigan, ug sa mga gobernador, ug sa mga principe sa mga lalawigan nga anaa magsugod sa India ngadto sa Etiopia, usa ka gatus ug kaluhaan ug pito ka mga lalawigan alang sa tagsatagsa ka lalawigan sumala sa nahisulat niana, ug alang sa tagsatagsa ka katawohan sumala sa ilang pinulongan, ug sa mga Judio sumala sa ilang sinulat, ug sumala sa ilang pinulongan.
Then the king summoned his secretaries, on June 25th, and [Mordecai told them to] write letters to the Jews and to all the governors and other officials in all of the 127 provinces, which extended from India [in the east] to Ethiopia [in the west]. They wrote these letters in all the languages that the people in each area spoke. They also wrote letters to the Jewish people, in their language.
10 Ug siya misulat sa ngalan ni hari Assuero, ug gipatikan kini sa singsing sa hari, ug nagpadala ug mga sulat pinaagi sa mga correo nga nanagkabayo, nga nanagkabayo sa mga matulin nga mga kabayo nga gigamit sa pag-alagad sa hari, kaliwat sa iglulumba:
They wrote in those letters that the Jews in every city were permitted by the king to gather together to protect themselves. They also were permitted to kill any group of soldiers who attacked them. They were also permitted to kill the women and children of those who attacked them, and to take the possessions of the people whom they killed.
11 Diin ang hari mitugot sa mga Judio nga diha sa tagsatagsa ka ciudad aron sa pagtigum sa ilang kaugalingon pagtingub, ug sa pagtindog alang sa ilang kinabuhi, aron sa paglaglag, sa pagpatay, ug sa pagpapoo pagpahurot, ang tanan nga gahum sa katawohan ug sa lalawigan nga moasdang kanila, sa ilang mga kabataan nga magagmay ug sa mga babaye, ug aron sa pagkuha sa mga butang nila ingon nga salakmiton nila,
12 Sa usa ka adlaw sa tanang lalawigan ni hari Assuero, nga mao ang ikapulo ug tolo ka adlaw sa ikapulo ug duha ka bulan, nga mao ang bulan nga Adar.
[All this was to be done] on March 7th of the following year. Mordecai signed the king’s name on the letters, and sealed them with the seal that was on the king’s ring. Then he gave them to messengers, who rode on fast horses that had been raised especially for the king.
13 Usa ka hinulad sa sulat nga ang pagbulot-an ipahatag sa tagsatagsa ka lalawigan, gimantala ngadto sa tanang mga katawohan aron ang mga Judio mamaandam niadtong adlawa sa ilang pagpanimalus sa ilang mga kaaway.
Copies of this law were to be nailed to posts in every province and read to all the people, in order that the Jews would be ready to (get revenge on/fight against) their enemies on March 7th.
14 Busa ang mga correo nga nanagkabayo sa matulin nga mga kabayo nga gigamit sa pag-alagad sa hari ming-adto, nga gipadali ug napugos sa pagdali tungod sa sugo sa hari, ug ang sugo gihatag ngadto sa Susan nga mao ang palacio.
The king commanded the men who took these letters [to all the provinces] to ride quickly on the king’s horses. And copies of the letter were also posted and read to the people in [the capital city, ] Susa.
15 Ug si Mardocheo miadto gikan sa atubangan sa hari sa harianong pagpamisti sa azul ug maputi, ug uban sa usa ka dakung purongpurong nga bulawan, ug uban sa usa ka hataas nga kupo sa lino nga fino ug purpura: ug ang ciudad sa Susan misinggit ug nalipay.
Before Mordecai left the palace, he put on the blue and white robe and a large gold crown that the king had given him. He also put on a coat made of fine purple cloth. When the people in Susa heard the new law, they all shouted and cheered.
16 Ang mga Judio may kahayag ug mga kalipay, ug kasadya ug kadungganan.
The Jews in Susa were very happy, and [other people] honored [them].
17 Ug sa tagsatagsa ka lalawigan, ug sa tagsatagsa ka ciudad, bisan diin ang sugo sa hari ug ang iyang pahibalo, ang mga Judio may kalipay ug may kasadya, usa ka combira ug usa ka maayo nga adlaw. Ug daghan sa mga katawohan sa yuta nga nahimong mga Judio kay ang kahadlok sa mga Judio diha kanila.
And when the new law arrived in every city and province, the Jews there celebrated and prepared feasts and were very joyful. And many men throughout the empire [were circumcised and] became Jews, because they were now afraid of [what] the Jews [would do to them if they were not Jews].
