Ecclesiastes 2
1 Ako miingon sulod sa akong kasingkasing: Umari ka karon, sulayan ko ikaw sa kasadya; busa pagpahimulos sa kalipayan: ug, ania karon, kini usab kakawangan man.
Said, I, in my heart, Come now! I will prove thee with gladness, and look thou on blessedness, —but lo! even that, was vanity.
2 Ako miingon mahitungod sa hudyaka: Kini binuang man; ug mahitungod sa kasadya: Unsa man ang nahimo niini?
Of laughter, I said, Madness! and, of mirth, What can it do?
3 Gisusi ko sa sulod sa akong kasingkasing kong unsaon ang paglingaw sa akong unod uban sa vino, ang akong kasingkasing nagamando pa kanako uban ang kaalam, ug kong unsaon ang pagpahimulos sa binuang, hangtud nga akong makita kong giunsa kadtong maayo alang sa mga anak nga lalake sa mga tawo nga ilang pagabuhaton ilalum sa langit sa tanang mga adlaw sa ilang kinabuhi.
I sought out with my heart, to cherish with wine, my flesh, —but, my heart, was to guide with wisdom, even in laying hold of folly, until I should see which was blessedness for the sons of men, as to that which they could do, under the heavens, during the number of the days of their life.
4 Nagabuhat ako alang kanako ug dagku nga mga bulohaton; nagtukod ako alang kanako ug mga balay; nagtanum ako alang kanako ug mga kaparrasan;
I enlarged my works, —I built me houses, I planted me vineyards;
5 Nagbuhat ako alang kanako ug mga tanaman ug mga parque, ug gitamnan ko kini ug mga kahoy sa tanang matang sa tanang bunga;
I made me gardens, and parks, —I planted in them trees of every kind of fruit;
6 Nagbuhat ako alang kanako ug mga punong sa tubig, aron nga gikan niini patubigan ang lasang diin ang mga kahoy ginapatubo.
I made me pools of water, —to irrigate therefrom the thick-set saplings growing up into trees:
7 Mipalit ako ug mga sulogoong lalake ug mga sulogoong babaye, ug adunay mga sulogoon nga nangatawo sa sulod sa akong balay; ako usab-nakatag-iya ug dagkung mga panon sa vaca ug mga panon sa carnero, labaw sa tanan nga nanghiuna kanako didto sa Jerusalem;
I acquired, men-servants and women-servants, and, the children of the household, were mine, —also possessions, herds and flocks in abundance, were mine, beyond all who had been before me in Jerusalem;
8 Nagtigum usab ako alang kanako ug salapi ug bulawan, ug ang bahand sa mga hari ug sa mga lalawigan; nagbaton ako alang kanako ug mga lalake nga mag-aawit ug mga babaye nga mag-aawit, ug ang mga kalipayan sa mga anak nga lalake sa mga tawo, mga tolonggon, ug kadtong tanan sa nagkalainlain nga panagway.
I heaped me up, both silver and gold, and the peculiar treasure of kings, and provinces, —I provided me singing-men and singing-women, and the delights of the sons of men, a wife and wives.
9 Busa ako midaku, ug mitubo labaw sa tanang nanghiuna kanako didto sa Jerusalem: ang akong kaalam usab nagpabilin kanako.
So I became great, and increased, more than any one who had been before me in Jerusalem, —moreover, my wisdom, remained with me;
10 Ug bisan unsa nga gitinguha sa akong mga mata ako wala magdumili niini; wala nako punggi ang akong kasingkasing sa bisan unsa nga kalipay: kay ang akong kasingkasing nagakalipay tungod sa tanan nakong buhat; ug kini mao man ang akong bahin sa tanan nakong buhat.
and, nothing that mine eyes asked, withheld I from them, —I did not keep back my heart from any gladness, for, my heart, obtained gladness out of all my toil, and so, this, was my portion, out of all my toil.
11 Unya gitan-aw ko ang tanan nga mga buhat nga nahimo sa akong mga kamot, ug sa buhat nga akong nabudlayan sa pagbuhat; ug ania karon, ang tanan kakawangan ug mao ang paghakop ug hangin, ug wala may makuha ilalum sa adlaw.
When, I, looked upon all my works, which my hands had made, and on my toil, whereon I had toilsomely wrought, then lo! all, was vanity, and feeding on wind, and there was no profit under the sun.
12 Ug ako milingi aron sa pagtan-aw sa kaalam, ug sa kabuangan, ug sa tinonto: kay unsa man ang mahimo sa tawo nga magasunod sa hari? bisan pa kadtong nahimo kanhi.
Thus turned, I, to look at wisdom, and madness and folly, —for what can the man [do more] who cometh after the king? [save] that which, already, men have done.
13 Unya nakita ko nga ang kaalam nagalabaw sa binuang, maingon nga ang kahayag labaw man sa kangitngit.
Then saw, I, that wisdom doth excel folly, —as far as light excelleth darkness.
14 Ang mga mata sa tawo nga manggialamon anaa sa iyang ulo, ug ang buangbuang nagalakaw sa kangitngitan: ug bisan pa niana bisayran ko nga usa ra ka butang ang mahinabo kanilang tanan.
As for the wise man, his eyes, are in his head, whereas, the dullard, in darkness, doth walk, —but, I myself, knew that, one destiny, happeneth to them, all.
15 Unya miingon ako sulod sa akong kasingkasing: Ingon nga kini mahinabo sa buangbuang, mao man usab kini mahinabo kanako; ug ngano man nga ako labi pang maalam? Unya miingon ako sulod sa akong kasingkasing, nga kini usab kakawangan man.
Then said, I, in my heart, As it happeneth to the dullard, even to me, will it happen, but wherefore, then, became, I, wise to excess? Therefore spake I, in my heart, Even this, is vanity.
16 Kay sa tawo nga manggialamon, ingon man sa buangbuang, walay handumanan nga dayon; sanglit nga sa mga adlaw nga umalabut ang tanan hingkalimtan sa hataas nga panahon. Ug daw unsa nga ang manggialamon mamatay man ingon usab ang buangbuang!
For there is no remembrance of a wise man, more than of a dullard, unto times age-abiding, —seeing that, already, in the days to come, all hath been forgotten, how then cometh it that the wise man dieth equally with the dullard?
17 Busa gidumtan ko ang kinabuhi, kay ang buhat nga nahimo ilalum sa adlaw mabug-at man alang kanako; kay ang tanan kakawangan man ug mao ang paghakop ug hangin.
Therefore I hated life, for, a vexation unto me, was the work which was done under the sun, —for, all, was vanity, and a feeding on wind.
18 Ug gidumtan ko ang tanan nakong buhat nga akong nahimo ilalum sa adlaw, sanglit kinahanglan nga ibilin ko kini sa tawo nga mopuli kanako.
Therefore hated, I, all my toil, wherein I was toiling, under the sun, —in that I should leave it for the man who should come after me;
19 Ug kinsay nasayud kong siya mao bay usa ka tawo nga manggialamon kun usa ba ka buangbuang? bisan pa niana, siya magamando ibabaw sa tanan nakong buhat diin ako nakagbuhat, ug diin ako nakagpakita sa akong kaugalingon nga maalam ilalum sa adlaw. Kini usab kakawangan man.
and who could know whether a, wise man, he would be or a foolish, and yet he would lord it over all my toil, wherein I had toiled and wherein I had acted wisely, under the sun, —even this, was vanity.
20 Busa milingiw ako aron pagwala sa paglaum sa akong kasingkasing mahatungod sa tanang buhat nga akong nabuhat ilalum sa adlaw.
Then resolved I, to give my heart over to despair, —concerning all the toil, wherein I had toiled, under the sun.
21 Kay adunay tawo kansang buhat inubanan sa kaalam, ug inubanan sa kahibalo, ug inubanan sa pagkabatid; apan kini igabilin niya sa tawo nga wala makabuhat niana ingon nga iyang panulondon. Kini usab kakawangan ug usa ka dakung kadautan.
For here is a man, whose toil hath been with wisdom and with knowledge and with skill, —yet, to a man who hath not toiled therein, shall he leave it as his portion, even this, was vanity and a great vexation.
22 Kay unsay naangkon sa tawo gikan sa tanan niyang buhat, ug gikan sa pagpakigbisog sa iyang kasingkasing, diin siya nakagbuhat ilalum sa adlaw?
For what hath the man for all his toil, and for the striving of his heart, —wherein, he himself, toiled under the sun?
23 Kay ang tanan niyang mga adlaw mga kasub-anan man lamang, ug ang iyang kasakit kagul-anan; oo, bisan pa sa magabii ang iyang kasingkasing dili makapahulay. Kini usab kakawangan man.
For, all his days, are pains, and, vexatious, is his employment, even in the night, his heart lieth not down, —even this, was, vanity.
24 Wala nay lain nga maayo alang sa tawo kay sa mokaon unta siya ug sa moinum, ug nga himoon unta niya ang iyang kalag nga makapahimulos pag-ayo sa iyang buhat. Kini nakita ko usab, nga kini gikan man sa kamot sa Dios.
There was nothing more blessed for Man [than] that he should eat and drink, and see his desireth for blessedness in his toil, —even this, saw, I myself, that, from the hand of God, it was.
25 Kay kinsa man ang makakaon kun kinsa man ang makabaton ug kalipay, nga labaw kay kanako?
For who could eat and who could enjoy, so well as I?
26 Kay sa tawo nga makapahimuot kaniya, ang Dios nagahatag ug kaalam, ug kahibalo, ug kalipay; apan sa makasasala, siya nagahatag ug kasakit, aron tigumon ug pundokon, aron ihatag kini niadtong nagapahimuot sa Dios. Kini usab kakawangan man ug mao ang paghakop ug hangin.
For, to a man who is good before him, hath he given wisdom and knowledge and gladness, —whereas, to the sinner, he hath given employment, to gather and heap up, to give to one who is good before God, even this, was vanity, and a feeding on wind.
