Deuteronomio 31

1 Ug miadto si Moises, ug misulti niining mga pulonga sa tanan nga Israel.

Once Moses had finished giving these instructions to all the Israelites,

2 Ug miingon siya kanila: Sa panuigon nga usa ka gatus ug kaluhaan ka tuig ako niining adlawa; dili na ako arang makagula bisan makasulod: ug si Jehova nag-ingon kanako: Dili ka makatabok niining Jordan.

he told them, I'm now a hundred and twenty years old. I can't get around like I used to, and the Lord has told me, “You are not to cross the Jordan.”

3 Si Jehova nga imong Dios, siya magauna kanimo, siya magalaglag ni ini nga mga nasud gikan sa atubangan mo, ug sila pagaagawan mo: si Josue mao ang magalakaw sa unahan mo sumala sa gipamulong ni Jehova.

The Lord your God himself is going to lead you across. He will destroy these nations as you advance, and you will take over their land. Joshua will cross ahead of you, as the Lord said.

4 Ug pagabuhaton ni Jehova kanila ingon sa gibuhat niya kang Sihon, ug kang Og, mga hari sa mga Amorehanon, ug sa yuta nila sa mga gilaglag niya.

The Lord will do to them what he did to Sihon and Og, the kings of the Amorites, and their land when he destroyed them.

5 Ug igatugyan sila ni Jehova sa atubangan ninyo, ug buhaton ninyo kanila ingon sa tanan nga sugo nga gisugo ko kaninyo.

The Lord will hand them over to you, and you will deal with them exactly as I've told you.

6 Magmakusganon kamo ug magmadasigon kamo; dili kamo malisang kanila, ug dili kamo mahadlok kanila: kay si Jehova nga imong Dios mao ang magauban kanimo; dili ka pasagdan niya, ni pagabiyaan ikaw niya.

Be strong! Be brave! Don't be frightened or terrified of them, because the Lord your God will go with you. He won't ever leave you or abandon you.

7 Ug mitawag si Moises kang Josue, ug miingon kaniya sa atubangan sa tibook nga Israel: Magmakusganon ka, ug magmadasigon ka: kay ikaw maoy mosulod uban niining katawohan sa yuta nga gipanumpa ni Jehova sa ilang mga amahan aron igahatag kanila, ug ikaw magapapanunod kanila.

Moses called for Joshua and told him in front of all the Israelites, “Be strong! Be brave! You will accompany this people into the country that the Lord promised to give their forefathers, and you are to allocate it for them to own.

8 Ug si Jehova mao ang magauna kanimo; siya magauban kanimo, ikaw dili niya pasagdan, ni pagabiyaan ka niya: dili ka mahadlok, dili ka magmaluya.

The Lord himself goes ahead of you. He will be with you. He won't ever leave you or abandon you. Don't be afraid and don't be discouraged.”

9 Ug gisulat ni Moises kini nga Kasugoan, ug gihatag niya sa mga sacerdote, mga anak ni Levi nga nanagdala sa arca sa tugon ni Jehova, ug sa tanan nga mga anciano sa Israel.

Moses wrote this law down and gave it to the priests, the sons of Levi, who carried the Ark of the covenant of the Lord, and to all the Israelite elders.

10 Ug si Moises nagsugo kanila nga nagaingon: Sa tapus sa matag-pito ka tuig, sa panahong tinudlo sa tuig sa pagpasaylo, sa fiesta sa mga tabernaculo,

Moses gave them these orders, At the end of every seven years, the year when debts are canceled during the Festival of Shelters,

11 Sa moduol ang tibook nga Israel sa pagpangatubang sa atubangan ni Jehova nga imong Dios sa dapit nga iyang pagapilion, pagabasahon mo kini nga Kasugoan sa atubangan sa tibook nga Israel sa mga igdulungog nila.

and when all the Israelites comes before the Lord your God at the place he will choose, you must read this law in the for everyone to hear.

12 Pagatigumon mo ang katawohan, ang mga lalake ug ang mga babaye, ug ang mga bata ug ang imong dumuloong nga anaa sa sulod sa imong mga ganghaan, aron nga managpatalinghug sila, ug managtoo sila, ug mangahadlok kang Jehova nga inyong Dios, ug magbantay sa pagbuhat sa tanan nga mga pulong niini nga Kasugoan;

Have the people gather together—the men, women, children, and the foreigners living with you—so that they can listen and learn to respect the Lord your God and to carefully observe all the instructions of this law.

13 Ug nga ang ilang mga anak, nga wala mahibalo, managpatalinghug, ug managtoon sa pagkahadlok kang Jehova nga inyong Dios, sa tanan nga adlaw nga magapuyo kamo sa ibabaw sa yuta, nga inyong pagaadtoan sa tabok sa Jordan, aron sa pagpanag-iya niini.

Then their children who don't know the law will listen and learn to respect the Lord your God as the whole time you live in the country that you are going to take over after you cross the Jordan.

14 Ug si Jehova miingon kang Moises: Ania karon, nagakahaduol na ang imong mga adlaw nga ikaw mamatay: tawgon mo si Josue, ug mangadto kamo sa tabernaculo nga tigumanan aron ako magahatag kaniya sa katungdanan. Ug nangadto sila si Moises ug si Josue, ug mingpakita sila sa tabernaculo sa mga tigumanan.

Then the Lord told Moses, “Listen, you are soon going to die. Tell Joshua to meet you, and then both of you are to come and stand before me at the Tent of Meeting, so that I may appoint him as leader.” Moses and Joshua went to stand before the Lord at the Tent of Meeting.

15 Ug mitungha si Jehova didto sa Balong-Balong, pinaagi sa haligi nga panganod: ug ang haligi nga panganod nagpahaluna sa ibabaw sa pultahan sa Balong-Balong.

The Lord appeared there at the tent in a pillar of cloud. The cloud stood at the entrance to the tent.

16 Ug si Jehova miingon kang Moises: Ania karon, ikaw matulog uban sa imong mga amahan; ug kini nga katawohan motindog, ug makighilawas sunod sa lain nga mga dios sa yuta, nga ilang pagaadtoan sa pagpuyo sa taliwala nila, ug sila mobiya kanako, ug magabungkag sa akong tugon nga gibuhat ko uban kanila.

The Lord told Moses, “You will join your ancestors in death, and these people are going to prostitute themselves by worshiping the foreign gods of the country they are entering. They will abandon me and break the agreement I've made with them.

17 Unya ang akong kapungot magadilaab batok kanila niadtong adlawa, ug ako mobiya kanila, ug pagatagoon ko ang akong nawong kanila, ug pagaut-uton sila, ug daghan nga kadautan ug mga kagul-anan ang moabut kanila; nga magaingon sila niadtong adlawa: Wala ba hikaplagi kanato kining mga kadautana kay wala ang atong Dios sa taliwala nato?

Then I will abandon them and turn away from them, so they will be destroyed, and they will experience many disasters and problems. At that time they'll say, ‘We're suffering these disasters because our God has abandoned us!’

18 Ug pagatagoon ko sa pagkamatuod gayud ang akong nawong niadtong adlawa, tungod sa dautan nga ilang pagabuhaton, tungod kay mibalik sila sa laing mga dios.

Then I will definitely ignore them because of all the evil they have done by worshiping other gods.

19 Busa karon isulat ninyo kini nga alawiton alang kaninyo, ug itudlo mo sa mga anak sa Israel: ibutang mo kini sa ilang mga baba, aron kini nga alawiton mahimong saksi nako batok sa mga anak sa Israel.

So write down this song and teach it to the Israelites. Help them learn to sing it, so it will provide evidence for me against them.

20 Kay sa ako nang mapasulod sila sa yuta nga gipanumpa ko sa ilang mga amahan, nga nagapaagay sa gatas ug dugos, ug sa makakaon na sila ug mabusog, ug manambok; unya managbalik sila sa lain nga mga dios, ug magaalagad kanila, ug magatamay kanako, ug magabungkag sa akong tugon.

Once I've led them into the country that I promised to give their forefathers, a land flowing with milk and honey, they will have plenty to eat and will do well. Then they will go and worship other gods, and they will abandon me and break my agreement.

21 Ug mahatabo nga sa moabut kanila ang daghang mga kadautan ug mga kagul-anan, kining alawiton magapamatuod sa ilang atubangan ingon nga saksi; kay dili pagahikalimtan kini sa baba sa ilang kaliwatan: kay ako nahibalo sa ilang hunahuna nga ilang batonan niining adlawa, sa wala pa sila madala nako ngadto sa yuta nga gipanumpa ko.

Once they've experienced plenty of trouble and suffering, this song will testify against them, because their descendants won't forget the words. I know what they're like, even before I lead them into the country that I promised to give them.”

22 Busa gisulat ni Moises kini nga alawiton niadto nga adlawa, ug iyang gitudlo sa mga anak sa Israel.

Right then Moses wrote down this song and taught it to the Israelites.

23 Ug mihatag siya ug katungdanan kang Josue nga anak nga lalake ni Nun, ug miingon: Magmakusganon ka, ug magmadasigon, kay ikaw magadala sa mga anak sa Israel sa yuta nga gipanumpa ko kanila, ug ako magauban kanimo.

Then the Lord appointed Joshua son of Nun as leader, and told him, “Be strong! Be brave! For you are going to lead the Israelites into the country that I promised to give them, and I will be with you.”

24 Ug nahitabo sa pagkahuman ni Moises pagsulat sa mga pulong niini nga Kasugoan sa usa ka basahon, hangtud kini nahuman,

After Moses had finished writing down this Law in a book from start to finish,

25 Nga misugo si Moises sa mga Levihanon nga nanagdala sa arca sa tugon ni Jehova, nga nagaingon:

he ordered the Levites who carried the Ark of the Lord's Agreement:

26 Kuhaa ninyo kini nga basahon sa Kasugoan, ug kini ibutang ninyo sa kiliran sa arca sa tugon ni Jehova nga inyong Dios, aron kini adto didto alang sa pagkasaksi batok kanimo;

“Place this book of the Law beside the Ark of the Lord your God's Agreement, so that it will be kept there as a evidence against you.

27 Kay naila ko ang imong pagsuki, ug ang imong kagahi ug liog: ania karon, samtang nga ako buhi pa uban kaninyo karong adlawa, nagamasukihon kamo batok kang Jehova; ug unsa ka labi pa gayud niini sa human sa akong kamatayon?

I know how stubborn and rebellious you are. If you've already started rebelling against the Lord while I'm still alive, how much worse will you get after I die?

28 Tiguma alang kanako ang tanan nga mga anciano sa inyong mga punoan, aron igasulti ko sa ilang mga igdulungog kining mga pulonga, ug sangpiton ang langit ug yuta sa pagsaksi batok kanila.

Summon all the elders of your tribes and all your officers to gather here before me so that I can tell them this directly and call on heaven and earth as witnesses against them.

29 Kay nahibalo ako nga sa human sa akong kamatayon magahugaw kamo sa hilabihan gayud sa inyong kaugalingon, ug magapahalayo kamo sa dalan nga akong gisugo kaninyo; ug moabut kaninyo ang dautan sa ulahi nga mga adlaw, tungod kay magabuhat kamo ug dautan sa mga mata ni Jehova, sa pagpasuko kaniya tungod sa buhat sa inyong mga kamot.

I know that after my death you will become completely immoral, leaving the path I have ordered you to follow. In the future, evil things will happen to you because of the evil sins you commit in the sight of the Lord, making him angry by what you do.”

30 Ug gisulti ni Moises sa mga igdulungog sa tanan nga katilingban sa Israel ang mga pulong niini nga alawiton, hangtud nga nahuman sila.

Then Moses recited all the words of this song as the Israelites listened.