Deuteronomio 28

1 Ug mahitabo nga kong magapatalinghug ka sa masingkamuton gayud sa tingog ni Jehova nga imong Dios, sa pagbantay sa pagbuhat sa tanan nga mga sugo niya nga ginasugo ko kanimo niining adlawa, nga si Jehova nga imong Dios magabayaw kanimo ibabaw sa tanan nga mga nasud sa yuta:

“And it has been, if you listen diligently to the voice of your God YHWH, to observe to do all His commands which I am commanding you today, that your God YHWH has made you highest above all the nations of the earth,

2 Ug kining tanang mga panalangin moabut kanimo ug modangat kanimo kong patalinghugan mo ang tingog ni Jehova nga imong Dios.

and all these blessings have come on you and overtaken you, because you listen to the voice of your God YHWH:

3 Mabulahan ikaw dinhi sa lungsod, ug mabulahan ikaw sa kaumahan.

Blessed [are] you in the city, and blessed [are] you in the field.

4 Mabulahan ang bunga sa imong lawas, ug ang bunga sa imong yuta, ug ang bunga sa imong mga mananap, ang abut sa imong mga vaca, ug ang mga nati sa imong panon sa mga carnero.

Blessed [is] the fruit of your womb, and the fruit of your ground, and the fruit of your livestock, the increase of your oxen, and the wealth of your flock.

5 Mabulahan ang imong alat ug ang imong dolang nga masahan.

Blessed [is] your basket and your kneading-trough.

6 Mabulahan ka sa imong pagsulod, ug mabulahan ka sa imong paggula.

Blessed [are] you in your coming in, and blessed [are] you in your going out.

7 Igapalaglag ni Jehova sa imong atubangan ang imong mga kaaway nga magatindog batok kanimo: manggula sila batok kanimo sa usa ka dalan, sa pito ka dalan mokalagiw sila gikan kanimo.

YHWH makes your enemies, who are rising up against you, to be struck before your face; in one way they come out to you, and in seven ways they flee before you.

8 Igapadala ni Jehova ang panalangin kanimo sa imong mga dapa, ug sa tanan nga pagabutangan mo sa imong kamot; ug siya magapanalangin kanimo sa yuta nga ginahatag kanimo ni Jehova nga imong Dios.

YHWH commands the blessing with you in your storehouses, and in every putting forth of your hand, and has blessed you in the land which your God YHWH is giving to you.

9 Magapalig-on kanimo si Jehova aron mahimo ka nga katawohan nga balaan alang kaniya, ingon sa gipanumpa niya kanimo, kong pagabantayan mo ang mga sugo ni Jehova nga imong Dios, ug magalakaw ka sa iyang mga dalan.

YHWH establishes you to Himself for a holy people, as He has sworn to you, when you keep the commands of your God YHWH and have walked in His ways;

10 Ug ang tanan nga mga katawohan sa yuta makakita nga ikaw ginatawag tungod sa ngalan ni Jehova; ug sila mangahadlok kanimo.

and all the peoples of the land have seen that the Name of YHWH is called by you, and they have been afraid of you.

11 Ug si Jehova magapadaghan uyamut kanimo sa mga butang nga maayo, sa bunga sa imong lawas, ug sa bunga sa imong kahayupan, ug sa mga bunga sa imong yuta, sa kayutaan nga gipanumpa ni Jehova sa imong mga amahan nga igahatag niya kanimo.

And YHWH has made you abundant in good, in the fruit of the womb, and in the fruit of your livestock, and in the fruit of your ground, on the ground which YHWH has sworn to your fathers to give to you.

12 Pagabuksan ni Jehova alang kanimo ang iyang bililhong tipiganan ang mga langit, aron sa paghatag ug ulan alang sa imong yuta sa panahon niini, ug aron sa pagpanalangin sa tanan nga buhat sa imong kamot; ug magapahulam ka sa daghan nga mga nasud, ug dili ka manghulam.

YHWH opens his good treasure to you—the heavens—to give the rain of your land in its season, and to bless all the work of your hand, and you have lent to many nations, and you do not borrow.

13 Ug si Jehova magahimo kanimo nga ulo, ug dili ang ikog; ug ikaw maibabaw lamang, ug ikaw dili mailalum; kong ikaw magapatalinghug sa mga sugo ni Jehova nga imong Dios, nga ginasugo ko kanimo niining adlawa, aron pagabantayan ug pagatumanon sila,

And YHWH has set you for head and not for tail; and you have been only above, and are not beneath, for you listen to the commands of your God YHWH, which I am commanding you today, to keep and to do,

14 Ug dili ka motipas gikan sa tanan nga mga pulong nga ginasugo ko kaninyo niining adlawa, ngadto sa too ni sa wala, aron sa pagsunod sa ulahi sa lain nga mga dios aron sa pag-alagad kanila.

and you do not turn aside from all the words which I am commanding you today [to] the right or left, to go after other gods, to serve them.

15 Apan mahitabo nga kong ikaw dili magapatalinghug sa tingog ni Jehova nga imong Dios, sa pagbantay sa pagbuhat sa tanan niyang mga sugo ug sa iyang kabalaoran, nga akong ginasugo kaninyo niining adlawa, nga kining tanan nga mga panunglo moabut kanimo ug modangat kanimo.

And it has been, if you do not listen to the voice of your God YHWH, to observe to do all His commands and His statutes which I am commanding you today, that all these revilings have come on you and overtaken you:

16 Matinunglo ikaw didto sa lungsod, ug matinunglo ikaw didto sa kaumahan:

Cursed [are] you in the city, and cursed [are] you in the field.

17 Matinunglo ang imong alat ug ang imong dolang nga masahan.

Cursed [is] your basket and your kneading-trough.

18 Matinunglo ang bunga sa imong lawas, ug ang bunga sa imong yuta, ug ang nati sa imong mga vaca, ug ang mga nati sa panon sa imong mga carnero;

Cursed [is] the fruit of your body, and the fruit of your land, the increase of your oxen, and the wealth of your flock.

19 Matinunglo ikaw sa imong pagsulod, ug matinunglo ikaw sa imong paggula.

Cursed [are] you in your coming in, and cursed [are] you in your going out.

20 Ug igapadala ni Jehova batok kanimo ang panunglo, ang kalisud ug ang pagbadlong, sa tanan nga pagabuhaton sa imong kamot, hangtud nga malaglag ikaw, ug hangtud nga mawala ka sa madali; tungod sa pagkadautan sa imong mga buhat, nga tungod niana ako gibiyaan mo.

YHWH sends the curse, the trouble, and the rebuke on you, in every putting forth of your hand which you do, until you are destroyed, and until you perish quickly, because of the evil of your doings [by] which you have forsaken Me.

21 Si Jehova magahimo nga magapabilin kanimo ang kamatay hangtud nga malaglag ka sa yuta nga imong pagaadtoan aron sa pagpanag-iya niini.

YHWH causes the pestilence to cleave to you until He consumes you from off the ground to where you are going in to possess it.

22 Si Jehova magahampak kanimo sa tisis, ug sa hilanat, ug sa hubag, ug sa kainit nga daw kalayo, ug sa espada, ug sa kaguol nga hinanali, ug sakit sa mga tanum, ug magalutos sila kanimo, hangtud nga mawala ka.

YHWH strikes you with consumption, and with fever, and with inflammation, and with extreme burning, and with sword, and with blasting, and with mildew, and they have pursued you until you perish

23 Ug ang imong langit nga anaa sa ibabaw sa imong ulo, mahimo nga tumbaga, ug ang yuta nga anaa sa ilalum mo mahimo nga puthaw.

And your heavens which [are] over your head have been bronze, and the earth which [is] under you iron;

24 Pagahimoon ni Jehova ang ulan sa imong yuta nga abug ug abo: gikan sa langit moulan kini sa ibabaw mo hangtud nga malaglag ka.

YHWH gives dust and ashes [for] the rain of your land; it comes down on you from the heavens until you are destroyed.

25 Igapahampak ka ni Jehova sa atubangan sa imong mga kaaway; batok kanila mogula ka sa usa ka dalan, ug gikan kanila mokalagiw ikaw sa pito ka dalan; ug igatugpo-tugpo ka sa taliwala sa tanan nga mga gingharian sa yuta.

YHWH makes you struck before your enemies; in one way you go out to them, and in seven ways you flee before them, and you have been for a trembling to all kingdoms of the earth;

26 Ug ang imong minatay mahimong kalan-on sa tanang mga langgam sa mga langit, ug sa mga mananap sa yuta; ug walay bisan kinsa nga magahadlok kanila.

and your carcass has been for food for every bird of the heavens and for the beast of the earth, and there is none causing [them] to tremble.

27 Si Jehova magahampak kanimo sa mga sakit sa Egipto, ug sa mga hubag ug sa mga nuka, ug sa makatol, nga dili ka gayud maayo.

YHWH strikes you with the ulcer of Egypt, and with lumps, and with scurvy, and with itch, of which you are not able to be healed.

28 Si Jehova magahampak kanimo sa pagkabuang, ug sa pagkabuta, ug sa pagkakugang sa kasingkasing;

YHWH strikes you with madness, and with blindness, and with astonishment of heart;

29 Ug mahisukarap ikaw sa udtong tutuk, ingon sa buta nga mahisukarap sa mangitngit, ug dili ka magauswag sa imong mga dalan: ug pagadaugdaugon ug pagakawatan ka lamang sa kanunay, ug walay bisan kinsa nga magaluwas kanimo.

and you have been groping at noon, as the blind gropes in darkness; and you do not cause your ways to prosper; and you have been only oppressed and plundered [for] all the days, and there is no savior.

30 Magapangasawa ka, ug lain nga lalake ang motipon sa paghigda kaniya: Magabuhat ka ug balay, ug dili ka makapuyo niini: magatanum ka, ug parrasan ug dili ka makapahimulos sa iyang bunga.

You betroth a woman, and another man lies with her; you build a house, and do not dwell in it; you plant a vineyard, and do not make it common;

31 Ang imong vaca pagapatyon sa atubangan sa imong mga mata, ug ikaw dili makakaon niini: ang imong asno pagailogon sa atubangan mo, ug kini dili igauli kanimo: ang imong mga carnero igahatag ngadto sa imong mga carnero igahatag ngadto sa imong mga kaaway, ug ikaw walay bisan kinsa nga magaluwas kanimo.

your ox [is] slaughtered before your eyes, and you do not eat of it; your donkey [is] violently taken away from before you, and it is not given back to you; your sheep [are] given to your enemies, and there is no savior for you.

32 Ang imong mga anak nga lalake ug ang imong mga anak nga babaye igatugyan ngadto sa usa ka lain nga katawohan; ug ang imong mga mata magatan-aw, ug mangaluya tungod sa paghandum kanila sa tibook nga adlaw: ug mawalay bisan unsa sa gahum sa imong kamot.

Your sons and your daughters [are] given to another people, and your eyes are looking and consumed for them all the day, but your hand is not to God!

33 Ang bunga sa imong yuta, ug ang tanan mong buhat pagakan-on sa nasud nga wala mo hiilhi; ug ikaw pagasakiton lamang ug pagayatakan sa kanunay;

A people whom you have not known eat the fruit of your ground and all your labor; and you have been only oppressed and bruised [for] all the days;

34 Sa ingon niana mabuang ka tungod sa talan-awon nga makita mo sa imong mga mata.

and you have been mad because of the sight of your eyes which you see.

35 Pagasamaran ikaw ni Jehova diha sa imong mga tuhod, ug sa mga paa, sa usa ka dautan nga hubag, nga dili mo arang mamaayo; sukad sa lapalapa sa imong tiil hangtud sa imong alimpolo.

YHWH strikes you with a severe ulcer on the knees and on the legs (of which you are not able to be healed), from the sole of your foot even to your crown.

36 Si Jehova magadala kanimo, ug sa imong hari nga imong igabutang sa ibabaw mo, ngadto sa nasud nga wala mo hiilhi, ikaw, bisan ang imong mga amahan; ug didto magaalagad ka sa lain nga mga dios, sa kahoy ug sa bato.

YHWH causes you and your king whom you raise up over you to go to a nation which you have not known, you and your fathers, and you have served other gods there—wood and stone;

37 Ug ikaw mahimo nga makapatingala, usa ka sanglitanan, ug usa ka pagya sa tanan nga mga katawohan, diin pagadad-on ikaw ni Jehova.

and you have been for an astonishment, for an allegory, and for a byword among all the peoples to where YHWH leads you.

38 Magadala ka ug daghan nga binhi ngadto sa uma, ug magatigum ka ug diyutay; kay ang dulon magaut-ut niini.

You take much seed out into the field, and you gather little in, for the locust consumes it;

39 Magatanum ka sa mga parrasan ug magagalam ka niini, apan dili ka makainum sa vino, ni makapupo sa parras; kay ang ulod magakaon kanila.

you plant vineyards and have labored, but you do not drink wine, nor gather [grapes], for the worm consumes it;

40 Magabaton ka ug mga kahoy nga oliva sa tanan mo nga mga utlanan, apan dili ka magadihog sa imong kaugalingon sa lana, kay ang imong oliva magatagak sa iyang bunga.

olives are yours in all your border, but you do not pour out oil, for your olive falls off.

41 Manganak ka ug mga anak nga lalake ug mga anak nga babaye, apan sila dili maimo kay mangabihag sila.

You beget sons and daughters, but they are not with you, for they go into captivity;

42 Ang tanan mo nga kakahoyan ug ang bunga sa imong yuta pagapanagiyahon sa dulon.

the locust possesses all your trees and the fruit of your ground;

43 Ang dumuloong nga anaa sa imong taliwala magauswag sa ibabaw mo nga magakataas, ug ikaw magakaanam ug us-os.

the sojourner who [is] in your midst goes up very high above you, and you go down very low;

44 Siya magapahulam kanimo, ug ikaw dili makapahulam kaniya: siya mahimong ulo, ug ikaw mahimong ikog.

he lends [to] you, and you do not lend [to] him; he is for head and you are for tail.

45 Ug kining tanang mga panunglo moabut kanimo, ug magalutos kanimo, ug modangat kanimo, hangtud nga ikaw malaglag; tungod kay wala ka magpatalinghug sa tingog ni Jehova nga imong Dios, sa pagbantay sa iyang mga sugo, ug sa iyang kabalaoran, nga iyang gisugo kanimo:

And all these curses have come on you, and pursued you, and overtaken you, until you are destroyed, because you have not listened to the voice of your God YHWH, to keep His commands and His statutes which he has commanded you;

46 Ug alang kanimo mahimo sila nga timaan ug kahibulongan, ug sa imong kaliwatan nga walay katapusan.

and they have been on you for a sign and for a wonder, also on your seed—for all time.

47 Tungod kay wala ka mag-alagad kang Jehova nga imong Dios uban sa kalipay, ug uban sa kahinangup sa kasingkasing, tungod sa kadagaya sa tanan nga mga butang;

Because that you have not served your God YHWH with joy and with gladness of heart, because of the abundance of all things—

48 Busa magaalagad ka sa imong mga kaaway nga ipadala ni Jehova batok kanimo, sa kagutom, ug sa kauhaw, ug sa kahubo, ug sa pagkakulang sa tanan nga mga butang: ug siya magabutang ug yugo nga puthaw sa imong liog, hangtud nga ikaw malaglag niya.

you have served your enemies, whom YHWH sends against you, in hunger, and in thirst, and in nakedness, and in lack of all things; and He has put a yoke of iron on your neck until He has destroyed you.

49 Magadala si Jehova batok kanimo ug nasud gikan sa halayo, gikan sa kinatumyan sa yuta, nga magalupad ingon sa agila, usa ka nasud kansang sinultihan dili mo masabut;

YHWH lifts up a nation against you from afar, from the end of the earth—it flies as the eagle—a nation whose tongue you have not heard,

50 Usa ka nasud nga mapintas ug nawong, nga walay tahud sa tigulang, dili usab magapakita ug kalooy sa batan-on.

a nation of fierce countenance, which does not accept the face of the aged and does not favor the young;

51 Ug magakaon sa bunga sa imong kahayupan, ug sa bunga sa imong yuta, hangtud nga malaglag ka; ug dili ka pagabinlan niya ug trigo, bag-ong vino, kun lana, bisan sa abut sa imong mga vaca, bisan sa nati sa mga panon sa imong mga carnero, hangtud nga ikaw malaglag nila.

and it has eaten the fruit of your livestock and the fruit of your ground, until you are destroyed; which does not leave to you grain, new wine, and oil, the increase of your oxen, and the wealth of your flock, until it has destroyed you.

52 Ug sila magalikos kanimo sa tanan mong mga ganghaan, hangtud nga mapukan ang imong mga hatag-as ug ginapalig-on nga mga kuta nga imong ginasaligan sa tibook mo nga yuta: ug sila magalikos kanimo sa tanan mong mga ganghaan sa tibook mong yuta, nga gihatag kanimo ni Jehova nga imong Dios.

And it has laid siege to you in all your gates until your walls come down—the high and the fortified ones in which you are trusting, in all your land; indeed, it has laid siege to you in all your gates, in all your land which your God YHWH has given to you.

53 Ug magakaon ka sa bunga sa imong kaugalingong lawas, sa unod sa imong mga anak nga lalake, ug sa imong mga anak nga babaye, nga gihatag kanimo ni Jehova nga imong Dios, sa panahon sa paglikos kanimo ug sa kalisud nga igapaguol kanimo sa imong mga kaaway.

And you have eaten the fruit of your body, [the] flesh of your sons and your daughters (whom your God YHWH has given to you), in the siege and in the constriction with which your enemies constrict you.

54 Ang tawo nga malomo kaninyo, ug ang labing mahuyang, ang iyang mata magamangil-ad alang sa iyang igsoon, ug alang sa asawa sa iyang dughan, ug alang sa mahabilin sa iyang mga anak nga mahabilin kaniya;

The man who is tender in you, and who [is] very delicate—his eye is evil against his brother, and against the wife of his bosom, and against the remnant of his sons whom he leaves,

55 Aron siya dili magahatag sa usa kanila sa unod sa iyang mga anak nga iyang pagakan-on, kay walay nahabilin kaniya, sa panahon sa pag-atang, ug sa kaguol nga igaguol kanimo sa imong kaaway sa tanan mo nga mga ganghaan.

against giving to one of them of the flesh of his sons whom he eats, because he has nothing left for himself in the siege and in the constriction with which your enemy constricts you in all your gates.

56 Ang malomo ug ang maluya nga babaye sa taliwala ninyo, nga dili gayud motunob sa lapalapa sa iyang tiil sa ibabaw sa yuta tungod sa pagkalomo ug pagkaluya, ang iyang mata magamangil-ad alang sa bana sa iyang dughan, ug alang sa iyang anak nga lalake, ug alang sa iyang anak nga babaye,

The tender woman in you, and the delicate, who has not tried the sole of her foot to place on the ground because of delicateness and because of tenderness—her eye is evil against the husband of her bosom, and against her son, and against her daughter,

57 Ug alang sa iyang bata nga nagagula sa taliwala sa iyang mga tiil, ug alang sa iyang mga anak nga igaanak niya; kay sila pagakan-on niya sa tago tungod sa pagkakulang sa tanang mga butang, sa paglikos kanimo ug sa kaguol nga ipaguol kanimo sa imong kaaway sa imong mga ganghaan.

and against her seed which comes out from between her feet, even against her sons whom she bears, for she eats them in secret, in the lacking of everything, in the siege and in the constriction with which your enemy constricts you within your gates.

58 Kong ikaw dili magbantay sa pagbuhat sa tanan nga mga pulong niini nga Kasugoan nga nahasulat niini nga basahon, nga pagakahadlokan mo kining ngalan nga mahimayaon ug makalilisang nga ngalan, SI JEHOVA NGA IMONG DIOS;

If you do not observe to do all the words of this law which are written in this scroll, to fear this honored and fearful Name—your God YHWH—

59 Unya pagahimoon ni Jehova nga makapatingala gayud ang imong mga kamatay, ug ang mga kamatay sa imong kaliwatan, bisan pa ang mga kamatay nga dagku, ug mga tagdugay nga molungtad, ug mga sakit nga dautan ug mga tagdugay.

then YHWH has made your strokes extraordinary, and the strokes [against] your seed [are] great strokes that are persisting and severe sicknesses that are persisting.

60 Ug iyang pagapabalikon kanimo ang tanan nga mga sakit sa Egipto, nga imong gikahadlokan; ug sila motakboy kanimo.

And He has brought back all the diseases of Egypt on you, from the presence of which you have been afraid, and they have cleaved to you.

61 Ingon man usab ang tanan nga sakit, ug ang tanan nga kaguol, nga wala mahasulat sa basahon niini nga Kasugoan, igapadala sila ni Jehova kanimo, hangtud nga malaglag ikaw.

Also every sickness and every stroke which is not written in the scroll of this law—YHWH causes them to go up on you until you are destroyed,

62 Ug magapabilin kamo nga diyutay ang gidaghanon, samtang kaniadto sama kamo sa mga bitoon sa langit sa gidaghanon; tungod kay wala ka magtuman sa tingog ni Jehova nga imong Dios.

and you have been left with few men, whereas that you would have been as stars of the heavens for multitude, for you have not listened to the voice of your God YHWH.

63 Ug mahitabo nga ingon nga si Jehova nalipay tungod kaninyo sa pagbuhat kaninyo ug kaayohan, ug sa pagpadaghan kaninyo, mao usab nga malipay si Jehova kaninyo sa pagpalumpag kaninyo, ug sa paglaglag kaninyo: ug pagalukahon kamo gikan sa ibabaw sa yuta, nga inyong pagaadtoan sa pagpanag-iya niini.

And it has been, as YHWH has rejoiced over you to do you good and to multiply you, so YHWH rejoices over you to destroy you and to lay you waste; and you have been pulled away from off the ground to where you are going in to possess it;

64 Ug si Jehova magapatlaag kanimo sa taliwala sa tanang mga katawohan, gikan sa usa ka tumoy sa yuta ngadto sa usa usab ka tumoy sa yuta: ug didto magaalagad ka sa lain nga mga dios nga wala mo hiilhi, ikaw, bisan ang imong mga amahan, bisan kahoy ug bato.

and YHWH has scattered you among all the peoples, from the end of the earth even to the [other] end of the earth; and you have served other gods there which you have not known, you and your fathers—wood and stone.

65 Ug sa taliwala niining maong mga nasud dili ka makakaplag ug kasayon, ug didto dili makakaplagan, ang kapahulayan sa lapalapa sa imong tiil: apan didto pagahatagan ka ni Jehova ug kasingkasing nga mahadlokon, ug pagluya sa mga mata, ug pagkahunos sa kalag:

And you do not rest among those nations, indeed, there is no resting place for the sole of your foot, and YHWH has given to you a trembling heart, and failing of eyes, and grief of soul there;

66 Ug ang imong kinabuhi magabitay sa pagduhaduha sa atubangan mo; ug mahadlok ikaw sa gabii ug sa adlaw, ug ikaw walay katinoan sa imong kinabuhi.

and your life has been hanging in suspense before you, and you have been afraid by night and by day, and you do not have assurance in your life;

67 Sa pagkabuntag magaingon ka: Maayo unta kong mahapon na! Ug sa hapon magaingon ka: Maayo unta kong mabuntag na! tungod sa kalisang sa imong kasingkasing nga imong kahadlokan, ug tungod sa talan-awon nga makita mo sa imong mga mata.

in the morning you say, O that it were evening! And in the evening you say, O that it were morning! (From the fear of your heart, with which you are afraid, and from the sight of your eyes which you see.)

68 Ug pagapabalikon ka ni Jehova ngadto sa Egipto sa sakayan, pinaagi sa dalan nga giingon ko kanimo: Dili na gayud nimo kini makita pag-usab; ug didto magabaligya kamo sa inyong kaugalingon ngadto sa inyong mga kaaway ingon nga mga ulipon nga lalake ug mga ulipon nga babaye, ug walay tawo nga magapalit kaninyo.

And YHWH has brought you back to Egypt in ships, by the way of which I said to you, You do not add to see it anymore; and you have sold yourselves to your enemies there, for menservants and for maidservants, and there is no buyer.”