Daniel 3
1 Si Nabucodonosor ang hari nagbuhat usa ka larawan nga bulawan, nga may gitas-on nga kan-uman ka maniko, ug ang gilapdon niana unom ka maniko: kini iyang gipahaluna sa kapatagan sa Dura, sa lalawigan sa Babilonia.
Nebuchadnezzar the king has made an image of gold, its height sixty cubits, its breadth six cubits; he has raised it up in the Valley of Dura, in the province of Babylon;
2 Unya si Nabucodonosor ang hari nagsugo sa pagpatigum sa mga kadagkuan, sa mga tinugyanan, ug sa mga gobernador, sa mga maghuhukom, sa mga mamahandi, sa mga magtatambag, sa mga presidente ug sa tanang mga punoan sa mga lalawigan, aron motambong sa dedicacion sa larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor nga hari.
and Nebuchadnezzar the king has sent to gather the satraps, the prefects, and the governors, the counselors, the treasurers, the judges, the magistrates, and all the rulers of the province, to come to the dedication of the image that Nebuchadnezzar the king has raised up.
3 Unya ang mga kadagkuan, ang mga tinugyanan, ug ang mga gobernador, ang mga maghuhukom, ang mga mamahandi, ang mga magtatambag, ang mga presidente, ug ang tanang mga punoan sa mga lalawigan, nanagkatigum didto sa dedicacion sa larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor nga hari; ug sila mingtindog sa atubangan sa larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor.
Then are gathered the satraps, the prefects, and the governors, the counselors, the treasurers, the judges, the magistrates, and all the rulers of the province, to the dedication of the image that Nebuchadnezzar the king has raised up: and they are standing before the image that Nebuchadnezzar has raised up.
4 Unya ang magpapahibalo misinggit sa makusog: Kaninyo ginasugo, Oh mga katawohan, mga nasud ug mga pinulongan,
And a crier is calling mightily: “They are saying to you: O peoples, nations, and languages!
5 Nga sa takna kamo makadungog sa tingog sa trompeta, flauta, alpa, sacabuche, salterio, dulcemele, ug sa tanang matang sa tulonggon, humapa kamo ug simbaha ang larawan nga bulawan nga gipatindog ni Nabucodonosor nga hari;
At the time that you hear the voice of the horn, the flute, the harp, the lyre, the stringed instrument, the symphony, and all kinds of music, you fall down and pay respect to the golden image that Nebuchadnezzar the king has raised up:
6 Ug bisan kinsa kadto nga dili mohapa ug dili mosimba igatambog sa mao nga takna sa taliwala sa usa ka hudno nga nagadilaab sa kalayo.
and whoever does not fall down and pay respect, in that hour he is cast into the midst of a burning fiery furnace.”
7 Busa niadtong taknaa sa pagkabati sa tanang mga katawohan sa tingog sa trompeta, sa flauta, sa alpa, sa sacabuche, sa salterio, sa dulcemele, ug sa tanang matang sa tulonggon, ang tanang mga katawohan, mga nasud, ug mga pinulongan, minghapa ug mingsimba sa larawan nga bulawan nga gipatindog ni Nabucodonosor nga hari.
Therefore at that time, when all the peoples are hearing the voice of the horn, the flute, the harp, the lyre, the stringed instrument, and all kinds of music, falling down are all the peoples, nations and languages, worshiping the golden image that Nebuchadnezzar the king has raised up.
8 Tungod niini niadtong panahona may pipila ka mga Caldeahanon nga mingduol, ug mingpasaka sa sumbong batok sa mga Judio.
Therefore at that time certain Chaldeans have drawn near, and accused the Jews;
9 Sila mingtubag ug ming-ingon kang Nabucodonosor nga hari: Oh hari, mabuhi ka sa walay katapusan.
they have answered, indeed, they are saying to Nebuchadnezzar the king, “O king, live for all ages!
10 Ikaw, Oh hari, naghimo usa ka sugo, nga ang tagsatagsa ka tawo nga makabati sa tingog sa trompeta, sa flauta, sa alpa, sa sacabuche, sa salterio, sa dulcemele, ug sa tanang matang sa tulonggon, mohapa ug mosimba sa larawan nga bulawan;
You, O king, have made a decree that every man who hears the voice of the horn, the flute, the harp, the lyre, the stringed instrument, and the symphony, and all kinds of music, falls down and pays respect to the golden image;
11 Ug bisan kinsa kadto nga dili mohapa ug dili mosimba, igatambog sa taliwala sa usa ka hudno nga nagadilaab sa kalayo.
and whoever does not fall down and pay respect, is cast into the midst of a burning fiery furnace.
12 Adunay pipila ka mga Judio nga imong gitudlo ibabaw sa mga bulohaton sa lalawigan sa Babilonia: si Sadrach, Mesach, ug Abed-nego; kining mga tawohana, Oh hari, wala magtagad kanimo: sila wala moalagad sa imong mga dios, ni mosimba sila sa larawan nga bulawan nga imong gipatindog.
There are certain Jews whom you have appointed over the work of the province of Babylon—Shadrach, Meshach, and Abed-Nego, these men have not made of you, O king, [any] regard; your gods they are not serving, and to the golden image you have raised up—are not making worship.”
13 Unya si Nabucodonosor, sa iyang kapungot ug kasuko, nagsugo sa pagpakuha kang Sadrach, Mesach, ug Abed-nego. Nan ilang gidala kining mga tawohana sa atubangan sa hari.
Then Nebuchadnezzar, in anger and fury, has said to bring in Shadrach, Meshach, and Abed-Nego. Then these men have been brought in before the king.
14 Si Nabucodonosor mitubag ug miingon kanila: Tinuyo ba sa kabubut-on nga kamo, Oh Sadrach, Mesach, ug Abed-nego, nga kamo dili moalagad sa akong dios, ni mosimba sa larawan nga bulawan nga akong gipatindog?
Nebuchadnezzar has answered and said to them, “Is [it] a laid plan, O Shadrach, Meshach, and Abed-Nego—my gods you are not serving, and to the golden image that I have raised up you are not worshiping?
15 Karon, kong kamo andam, nga sa bisan unsang taknaa nga kamo makabati sa tingog sa trompeta, sa flauta, sa alpa, sa sacabuche, sa salterio, sa dulcemele ug sa tanang matang sa tulonggon, manghapa ug manimba sa larawan nga akong gibuhat: apan kong kamo dili mosimba, sa maong takna igatambog kamo sa taliwala sa hudno nga nagadilaab sa kalayo: ug kinsa ba kana nga dios nga makaluwas kaninyo gikan sa akong mga kamot?
Now behold, you are ready, so that at the time that you hear the voice of the horn, the flute, the harp, the lyre, the stringed instrument, and the symphony, and all kinds of music, you fall down and pay respect to the image that I have made! But if you do not worship—in that hour you are cast into the midst of a burning fiery furnace; who is that God who delivers you out of my hands?”
16 Si Sadrach, si Mesach, ug si Abed-nego mingtubag ug ming-ingon sa hari: Oh Nabucodonosor, kami dili kinahanglan nga motubag kanimo niining butanga.
Shadrach, Meshach, and Abed-Nego have answered, indeed, they are saying to King Nebuchadnezzar, “We have no need concerning this matter to answer you.
17 Kong mao kana, ang among Dios nga among ginaalagaran makahimo sa pagluwas kanamo gikan sa hudno nga nagadilaab sa kalayo; ug siya magaluwas kanamo gikan sa imong kamot, Oh hari.
Behold, it is; our God whom we are serving, is able to deliver us from a burning fiery furnace; and from your hand, O king, He delivers.
18 Apan kong dili ugaling, angay mo nga hisayran, Oh hari, nga kami dili gayud moalagad sa imong mga dios, ni mosimba kami sa larawan nga bulawan nga imong gipatindog.
And behold—not! Be it known to you, O king, that we are not serving your gods, and we do not worship the golden image you have raised up.”
19 Unya si Nabucodonosor napuno sa mapintas nga kasuko, ug ang dagway sa iyang nawong nausab batok kang Sadrach, kang Mesach, ug kang Abed-nego: busa misulti siya ug nagsugo nga ilang initon ang hudno sa pito ka pilo labaw sa naandan nga kainit.
Then Nebuchadnezzar has been full of fury, and the expression of his face has been changed concerning Shadrach, Meshach, and Abed-Nego; he answered and said to heat the furnace seven times above that which it is seen to be heated;
20 Ug nagsugo pa siya sa pipila ka mga tawo nga kusganon nga diha sa iyang kasundalohan sa pagpagapus kang Sadrach, kang Mesach, ug kang Abed-nego, ug sa paghulog kanila ngadto sa hudno sa kalayo nga nagadilaab.
and to certain mighty men who [are] in his force he has said to bind Shadrach, Meshach, and Abed-Nego, to cast into the burning fiery furnace.
21 Nan kining mga tawohana gipanaggapus nga sinul-oban sa ilang mga kalsones, sa ilang mga sinina, sa ilang mga kupo, ug sa uban pa nilang mga bisti, ug gipanaghulog ngadto sa taliwala sa hudno sa kalayo nga nagadilaab.
Then these men have been bound in their coats, their tunics, and their turbans, and their clothing, and have been cast into the midst of the burning fiery furnace.
22 Busa tungod sa pagkadinalian sa sugo sa hari, ug ang hudno mainit uyamut, ang siga sa kalayo nakamatay niadtong mga tawo nga nagsakwat kang Sadrach, kang Mesach, ug kang Abed-nego.
Therefore, because that the word of the king is urgent, and the furnace heated exceedingly, those men who have taken up Shadrach, Meshach, and Abed-Nego—the spark of the fire has killed them.
23 Ug kining totolo ka mga tawo, si Sadrach, si Mesach, ug si Abed-nego nangahulog nga mga ginapus ngadto sa sulod sa hudno sa kalayo nga nagadilaab.
And these three men, Shadrach, Meshach, and Abed-Nego, have fallen down in the midst of the burning fiery furnace—bound.
24 Unya si Nabucodonosor ang hari, nahibulong ug midali sa pagbangon: siya misulti ug miingon sa iyang mga magtatambag: Dili ba totolo ka mga tawo nga ginapus ang atong gipanghulog sa taliwala sa kalayo? Sila mingtubag ug ming-ingon sa hari: Matuod, Oh hari.
Then Nebuchadnezzar the king has been astonished, and has risen in haste; he has answered and said to his counselors, “Have we not cast three men into the midst of the fire—bound?” They have answered and are saying to the king, “Certainly, O king.”
25 Siya mitubag ug miingon: Ania karon, nakita ko nga upat na ka tawo nga dili ginapus, nga nanlakaw sa taliwala sa kalayo, ug sila wala maunsa; ug ang dagway sa ikaupat sama sa usa ka anak nga lalake sa mga dios.
He answered and has said, “Behold, I am seeing four men loose, walking in the midst of the fire, and they have no hurt; and the appearance of the fourth [is] like to a son of the gods.”
26 Unya si Nabucodonosor miduol sa baba sa hudno sa kalayo nga nagadilaab: misulti siya ug miingon: Sadrach, Mesach ug Abed-nego, kamo nga mga alagad sa Halangdon Uyamut nga Dios, gumula kamo ug umari. Unya si Sadrach, si Mesach, ug si Abed-nego nanggula gikan sa kinataliwad-an sa kalayo.
Then Nebuchadnezzar has drawn near to the gate of the burning fiery furnace; he has answered and said, “Shadrach, Meshach, and Abed-Nego, servants of God Most High come forth, indeed, come”; then Shadrach, Meshach, and Abed-Nego come forth, from the midst of the fire;
27 Ug ang mga kadagkuan, ang mga tinugyanan, ug ang mga gobernador, ug ang mga magtatambag sa hari, nga nanagkatapok didto, nanagpakakita niining mga tawohana, nga ang kalayo walay gahum sa ilang mga lawas, ni masilaub ang buhok sa ilang ulo, ni mausab ang ilang saput, ni mahatapot kanila ang baho sa kalayo.
and gathered together, the satraps, the prefects, and the governors, and the counselors of the king, are seeing these men, that the fire has no power over their bodies, and the hair of their head has not been singed, and their coats have not changed, and the smell of fire has not passed on them.
28 Si Nabucodonosor misulti ug miingon: Bulahan ang Dios ni Sadrach, ni Mesach ug ni Abed-nego, nga nagpadala sa iyang manulonda, ug nagluwas sa iyang mga alagad nga mingsalig diha kaniya, ug ming-usab sa pulong sa hari, ug mingtugyan sa ilang mga lawas, aron sila dili makaalagad ug dili makasimba sa lain nga dios, gawas lamang sa ilang kaugalingon nga Dios.
Nebuchadnezzar has answered and has said, “Blessed [is] the God of Shadrach, Meshach, and Abed-Nego, who has sent His messenger, and has delivered His servants who trusted on Him.” And the word of the king changed, and gave up their bodies that they might not serve nor pay respect to any god except to their own God.
29 Busa ako nagabuhat usa ka sugo nga ang tanang katawohan, nasud ug pinulongan nga makasulti sa dautan batok sa Dios ni Sadrach, ni Mesach, ug ni Abed-nego, pagawatas-watason, ug ang ilang mga balay pagahimoon nga tinapok sa kinalibang; tungod kay walay laing dios nga makahimo sa pagluwas sa ingon niining paagiha.
“And by me a decree is made, that any people, nation, and language, that speaks erroneously concerning the God of Shadrach, Meshach, and Abed-Nego, he is made pieces, and its house is made a dunghill, because that there is no other god who is able thus to deliver.”
30 Unya si Sadrach, si Mesach ug si Abed-nego gituboy sa hari sa lalawigan sa Babilonia.
Then the king has caused Shadrach, Meshach, and Abed-Nego, to prosper in the province of Babylon.
