Daniel 3
1 Si Nabucodonosor ang hari nagbuhat usa ka larawan nga bulawan, nga may gitas-on nga kan-uman ka maniko, ug ang gilapdon niana unom ka maniko: kini iyang gipahaluna sa kapatagan sa Dura, sa lalawigan sa Babilonia.
King Nebuchadnezzar made an image of gold, the height of which was sixty cubits, and the breadth of which was six cubits: he set it up in the valley of Dura, in the province of Babylon.
2 Unya si Nabucodonosor ang hari nagsugo sa pagpatigum sa mga kadagkuan, sa mga tinugyanan, ug sa mga gobernador, sa mga maghuhukom, sa mga mamahandi, sa mga magtatambag, sa mga presidente ug sa tanang mga punoan sa mga lalawigan, aron motambong sa dedicacion sa larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor nga hari.
And king Nebuchadnezzar sent to assemble [his] lieutenants, the superintendents, and the governors, the judges, the treasurers, the counsellors, those learned in the law, and all the rulers of the provinces, to come to the dedication of the image which king Nebuchadnezzar had set up.
3 Unya ang mga kadagkuan, ang mga tinugyanan, ug ang mga gobernador, ang mga maghuhukom, ang mga mamahandi, ang mga magtatambag, ang mga presidente, ug ang tanang mga punoan sa mga lalawigan, nanagkatigum didto sa dedicacion sa larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor nga hari; ug sila mingtindog sa atubangan sa larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor.
Thereupon were assembled the lieutenants, the superintendents, and the governors, the judges, the treasurers, the counsellors, those learned in the law, and all the rulers of the provinces unto the dedication of the image that king Nebuchadnezzar had set up; and they stood opposite to the image that Nebuchadnezzar had set up.
4 Unya ang magpapahibalo misinggit sa makusog: Kaninyo ginasugo, Oh mga katawohan, mga nasud ug mga pinulongan,
Then a herald called out with a loud voice, To you it is commanded, O people, nations, and languages,
5 Nga sa takna kamo makadungog sa tingog sa trompeta, flauta, alpa, sacabuche, salterio, dulcemele, ug sa tanang matang sa tulonggon, humapa kamo ug simbaha ang larawan nga bulawan nga gipatindog ni Nabucodonosor nga hari;
That at the time when ye do hear the sound of the cornet, flute, guitar, harp, psaltery, bagpipe, and all kinds of music, ye shall fall down and bow yourselves to the golden image which king Nebuchadnezzar hath set up:
6 Ug bisan kinsa kadto nga dili mohapa ug dili mosimba igatambog sa mao nga takna sa taliwala sa usa ka hudno nga nagadilaab sa kalayo.
And whoso doth not fall down and bow himself shall in the same hour be cast into the midst of a burning fiery furnace.
7 Busa niadtong taknaa sa pagkabati sa tanang mga katawohan sa tingog sa trompeta, sa flauta, sa alpa, sa sacabuche, sa salterio, sa dulcemele, ug sa tanang matang sa tulonggon, ang tanang mga katawohan, mga nasud, ug mga pinulongan, minghapa ug mingsimba sa larawan nga bulawan nga gipatindog ni Nabucodonosor nga hari.
Therefore at the same time, when all the people heard the sound of the cornet, flute, guitar, harp, psaltery, and all kinds of music, all the people, the nations, and the languages fell down bowing themselves to the golden image which king Nebuchadnezzar had set up.
8 Tungod niini niadtong panahona may pipila ka mga Caldeahanon nga mingduol, ug mingpasaka sa sumbong batok sa mga Judio.
Therefore at the same time certain Chaldean men came near, and accused the Jews treacherously.
9 Sila mingtubag ug ming-ingon kang Nabucodonosor nga hari: Oh hari, mabuhi ka sa walay katapusan.
They commenced and said to king Nebuchadnezzar, O king, live for ever.
10 Ikaw, Oh hari, naghimo usa ka sugo, nga ang tagsatagsa ka tawo nga makabati sa tingog sa trompeta, sa flauta, sa alpa, sa sacabuche, sa salterio, sa dulcemele, ug sa tanang matang sa tulonggon, mohapa ug mosimba sa larawan nga bulawan;
Thou, O king, hadst made a decree, that every man that should hear the sound of the cornet, flute, guitar, harp, psaltery, and bagpipe, and all kinds of music, should fall down and bow himself to the golden image;
11 Ug bisan kinsa kadto nga dili mohapa ug dili mosimba, igatambog sa taliwala sa usa ka hudno nga nagadilaab sa kalayo.
And that whoso should not fall down and bow himself should be cast into the midst of a burning fiery furnace.
12 Adunay pipila ka mga Judio nga imong gitudlo ibabaw sa mga bulohaton sa lalawigan sa Babilonia: si Sadrach, Mesach, ug Abed-nego; kining mga tawohana, Oh hari, wala magtagad kanimo: sila wala moalagad sa imong mga dios, ni mosimba sila sa larawan nga bulawan nga imong gipatindog.
There are certain Jewish men whom thou hast appointed over the public service of the province of Babylon, Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego: these men, O king, have not paid any regard to thee; thy god they do not worship, and to the golden image which thou hast set up they do not bow themselves.
13 Unya si Nabucodonosor, sa iyang kapungot ug kasuko, nagsugo sa pagpakuha kang Sadrach, Mesach, ug Abed-nego. Nan ilang gidala kining mga tawohana sa atubangan sa hari.
Then ordered Nebuchadnezzar in rage and fury to bring Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego. Then were these men brought before the king.
14 Si Nabucodonosor mitubag ug miingon kanila: Tinuyo ba sa kabubut-on nga kamo, Oh Sadrach, Mesach, ug Abed-nego, nga kamo dili moalagad sa akong dios, ni mosimba sa larawan nga bulawan nga akong gipatindog?
Nebuchadnezzar commenced and said unto them, Is it out of disrespect, O Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego? My god ye do not worship, and to the golden image which I have set up ye do not bow yourselves?
15 Karon, kong kamo andam, nga sa bisan unsang taknaa nga kamo makabati sa tingog sa trompeta, sa flauta, sa alpa, sa sacabuche, sa salterio, sa dulcemele ug sa tanang matang sa tulonggon, manghapa ug manimba sa larawan nga akong gibuhat: apan kong kamo dili mosimba, sa maong takna igatambog kamo sa taliwala sa hudno nga nagadilaab sa kalayo: ug kinsa ba kana nga dios nga makaluwas kaninyo gikan sa akong mga kamot?
Now then if ye be ready at the time when ye hear the sound of the cornet, flute, harp, guitar, psaltery, and bagpipe, and all kinds of music, to fall down and bow yourselves to the image which I have made, [well]; but if ye bow yourselves not, ye shall be cast in the same hour into the midst of a burning fiery furnace: and who is the God that can deliver you out of my hand?
16 Si Sadrach, si Mesach, ug si Abed-nego mingtubag ug ming-ingon sa hari: Oh Nabucodonosor, kami dili kinahanglan nga motubag kanimo niining butanga.
Then answered Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego, and said to the king, O Nebuchadnezzar, we have no need to answer thee a word in this matter.
17 Kong mao kana, ang among Dios nga among ginaalagaran makahimo sa pagluwas kanamo gikan sa hudno nga nagadilaab sa kalayo; ug siya magaluwas kanamo gikan sa imong kamot, Oh hari.
Behold, there is our God whom we worship, he is able to deliver us from the burning fiery furnace: and out of thy hand, O king, will he deliver us.
18 Apan kong dili ugaling, angay mo nga hisayran, Oh hari, nga kami dili gayud moalagad sa imong mga dios, ni mosimba kami sa larawan nga bulawan nga imong gipatindog.
But if not, then be it known unto thee, O king, that thy god will we not worship, and to the golden image which; thou hast set up will we not bow ourselves.
19 Unya si Nabucodonosor napuno sa mapintas nga kasuko, ug ang dagway sa iyang nawong nausab batok kang Sadrach, kang Mesach, ug kang Abed-nego: busa misulti siya ug nagsugo nga ilang initon ang hudno sa pito ka pilo labaw sa naandan nga kainit.
Then was Nebuchadnezzar filled with fury, and the form of his countenance was changed because of Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego; [and] he commenced and ordered that they should heat the furnace thoroughly seven times more than it was wont to be heated.
20 Ug nagsugo pa siya sa pipila ka mga tawo nga kusganon nga diha sa iyang kasundalohan sa pagpagapus kang Sadrach, kang Mesach, ug kang Abed-nego, ug sa paghulog kanila ngadto sa hudno sa kalayo nga nagadilaab.
And he ordered the mightiest men in strength that were in his army, to bind Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego, [and] to cast them into the burning fiery furnace.
21 Nan kining mga tawohana gipanaggapus nga sinul-oban sa ilang mga kalsones, sa ilang mga sinina, sa ilang mga kupo, ug sa uban pa nilang mga bisti, ug gipanaghulog ngadto sa taliwala sa hudno sa kalayo nga nagadilaab.
Then were these men bound in their mantles, their under-garments, and their turbans, and their other garments, and were cast into the midst of the burning fiery furnace.
22 Busa tungod sa pagkadinalian sa sugo sa hari, ug ang hudno mainit uyamut, ang siga sa kalayo nakamatay niadtong mga tawo nga nagsakwat kang Sadrach, kang Mesach, ug kang Abed-nego.
Now, because the king's command was so urgent, and the furnace exceedingly heated, the flame of the fire slew those men that carried up Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego.
23 Ug kining totolo ka mga tawo, si Sadrach, si Mesach, ug si Abed-nego nangahulog nga mga ginapus ngadto sa sulod sa hudno sa kalayo nga nagadilaab.
And these three men, Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego, fell down bound into the midst of the burning fiery furnace.
24 Unya si Nabucodonosor ang hari, nahibulong ug midali sa pagbangon: siya misulti ug miingon sa iyang mga magtatambag: Dili ba totolo ka mga tawo nga ginapus ang atong gipanghulog sa taliwala sa kalayo? Sila mingtubag ug ming-ingon sa hari: Matuod, Oh hari.
Then was king Nebuchadnezzar astonished, and he rose up in haste, [and] commenced, and said unto his counsellors, Did we not cast three men bound into the midst of the fire? They answered and said unto the king, Certainly, O king.
25 Siya mitubag ug miingon: Ania karon, nakita ko nga upat na ka tawo nga dili ginapus, nga nanlakaw sa taliwala sa kalayo, ug sila wala maunsa; ug ang dagway sa ikaupat sama sa usa ka anak nga lalake sa mga dios.
He answered and said, Lo, I see four men unbound, walking in the midst of the fire, and there is no injury on them; and the appearance of the fourth is like a son of the gods.
26 Unya si Nabucodonosor miduol sa baba sa hudno sa kalayo nga nagadilaab: misulti siya ug miingon: Sadrach, Mesach ug Abed-nego, kamo nga mga alagad sa Halangdon Uyamut nga Dios, gumula kamo ug umari. Unya si Sadrach, si Mesach, ug si Abed-nego nanggula gikan sa kinataliwad-an sa kalayo.
Then came Nebuchadnezzar near to the door of the burning fiery furnace, commenced, and said, Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego, ye servants of the most high God, step forth, and come hither. Then stepped Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego forth out of the midst of the fire.
27 Ug ang mga kadagkuan, ang mga tinugyanan, ug ang mga gobernador, ug ang mga magtatambag sa hari, nga nanagkatapok didto, nanagpakakita niining mga tawohana, nga ang kalayo walay gahum sa ilang mga lawas, ni masilaub ang buhok sa ilang ulo, ni mausab ang ilang saput, ni mahatapot kanila ang baho sa kalayo.
And the lieutenants, superintendents, and governors, and the king's counsellors, being assembled together, saw these men, over whose bodies the fire had had no power, and the hair of whose head was not singed, whose mantles were not changed, and on whom there was not come the smell of fire.
28 Si Nabucodonosor misulti ug miingon: Bulahan ang Dios ni Sadrach, ni Mesach ug ni Abed-nego, nga nagpadala sa iyang manulonda, ug nagluwas sa iyang mga alagad nga mingsalig diha kaniya, ug ming-usab sa pulong sa hari, ug mingtugyan sa ilang mga lawas, aron sila dili makaalagad ug dili makasimba sa lain nga dios, gawas lamang sa ilang kaugalingon nga Dios.
Then commenced Nebuchadnezzar, and said, Blessed be the God of Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego, who hath sent his angel, and delivered his servants that had trusted in him, and had transgressed the king's word, and yielded up their bodies, that they might not worship no bow themselves to any god, except their own God.
29 Busa ako nagabuhat usa ka sugo nga ang tanang katawohan, nasud ug pinulongan nga makasulti sa dautan batok sa Dios ni Sadrach, ni Mesach, ug ni Abed-nego, pagawatas-watason, ug ang ilang mga balay pagahimoon nga tinapok sa kinalibang; tungod kay walay laing dios nga makahimo sa pagluwas sa ingon niining paagiha.
Therefore do I make a decree, That every people, nation, and language, that may speak any thing disrespectful against the God of Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego, shall be cut in pieces, and their houses shall be changed into a dunghill; because there is no other God that can deliver like this one.
30 Unya si Sadrach, si Mesach ug si Abed-nego gituboy sa hari sa lalawigan sa Babilonia.
Then did the king promote Shadrach, Meshach, and 'Abed-nego, in the province of Babylon.
