Mga Buhat 7
1 Ug ang labawng sacerdote nangutana kaniya, "Tinuod ba kini?"
E disse o sumo sacerdote: Porventura é isto assim?
2 Ug si Esteban mitubag:
E ele disse: Varões, irmãos, e pais, ouvi. O Deus da glória apareceu a nosso pai Abraão, estando na Mesopotâmia, antes de habitar em Haran,
3 ug miingon kaniya, `Biyai kining imong yuta ug ang imong kaparyentihan ug umadto ka sa yuta nga ipakita ko unya kanimo.'
E disse-lhe: sai da tua terra e dentre a tua parentela, e dirige-te à terra que eu te mostrarei.
4 Ug siya mipahawa sa yuta sa mga Caldeanhon ug mipuyo sa Haran. Ug siya, sa namatay na ang iyang amahan, gilalin sa Dios gikan didto paingon dinhi niining yutaa nga inyo karong ginapuy-an;
Então saiu da terra dos caldeus, e habitou em Haran. E dali, depois que seu pai faleceu, o fez passar para esta terra em que agora habitais.
5 ngani, wala niya siya hatagig panolundon dinhi, bisan sa igo na lang katumban sa tiil; hinonoa iyang gisaad nga ihatag kini ngadto kaniya ingon nga kabilin ug ngadto sa iyang kaliwatan nga managsunod kaniya, bisan pa nga niadtong panahona wala siyay anak.
E não lhe deu nela herança, nem ainda o espaço de um pé: mas prometeu que lha daria em possessão, e depois dele à sua descendência, não tendo ele ainda filho.
6 Ug ang gisulti sa Dios kaniya mao kini, nga ang iyang kaliwatan mahimong dumuloong sa yuta sa laing mga tawo nga magaulipon kanila ug magadaugdaug kanila sulod sa upat ka gatus ka tuig.
E falou Deus assim: Que a sua descendência seria peregrina em terra alheia, e a sujeitariam à escravidão, e a maltratariam por quatrocentos anos.
7 `Apan pagahukman ko ra unya ang nasud nga magaulipon kanila,' nag-ingon ang Dios, `ug human niana sila mamahawa gikan didto ug magasimba sila kanako dinhi niining dapita.'
E eu julgarei a nação a quem servirem, disse Deus. E depois disto sairão, e me servirão neste lugar.
8 Ug kaniya siya naghimog pakigsaad mahitungod sa pagsirkunsisyon. Ug si Abraham nanganak kang Isaac ug kini iyang gisirkunsidahan sa ikawalo ka adlaw; ug si Isaac nanganak kang Jacob, ug si Jacob nanganak sa napulog-duha ka patriarca.
E deu-lhe o pacto da circuncisão; e assim gerou a Isaac, e o circuncidou ao oitavo dia: e Isaac gerou a Jacob, e Jacob aos doze patriarcas.
9 "Ug ang mga patriarca, tungod sa kasina kang Jose, nagbaligya kaniya ngadto sa Egipto, apan ang Dios nag-uban kaniya,
E os patriarcas, movidos de inveja, venderam a José para o Egito; e Deus era com ele,
10 ug nagtabang kaniya gikan sa tanan niyang mga kagul-anan, ug naghatag kaniyag pagkamadanihon ug kinaadman sa atubangan ni Faraon, nga hari sa Egipto, nga maoy naghimo kaniyang gobernador sa Egipto ug sa iyang tibuok panimalay.
E livrou-o de todas as suas tribulações, e lhe deu graça e sabedoria ante faraó, rei do Egito, que o constituiu governador sobre o Egito e toda a sua casa.
11 Ug unya miabut ang gutom ug ang dakung kagul-anan sa tibuok Egipto ug Canaan, ug ang atong mga ginikanan walay hingkaplagang mga makaon.
E a todo o país do Egito e de Canaan sobreveio fome e grande tribulação; e nossos pais não achavam alimentos.
12 Apan sa pagkadungog ni Jacob nga may trigo diay didto sa Egipto, iyang gipaadto ang atong mga ginikanan sa una nilang paghiadto didto.
Porém Jacob, ouvindo que no Egito havia trigo, enviou ali nossos pais, a primeira vez.
13 Ug sa ilang ikaduhang paghiadto, si Jose nagpaila na sa iyang kaugalingon ngadto sa iyang mga igsoon, ug nasayran ni Faraon ang kagikanan ni Jose.
E na segunda foi José conhecido por seus irmãos, e a linhagem de José foi manifesta a faraó.
14 Ug gipaadtoan ug gipatawag ni Jose ang iyang amahan nga si Jacob ug ang iyang tanang kaparyentihan, nga kapitoan ug lima ka tawo;
E José mandou chamar a seu pai Jacob, e a toda a sua parentela, que era de setenta e cinco almas.
15 ug si Jacob milugsong ngadto sa Egipto. Ug didto namatay siya ug ang atong mga ginikanan,
E Jacob desceu ao Egito, e morreu, ele e nossos pais;
16 ug gipanagdala sila balik sa Siquem ug gipahiluna sa lubnganan nga pinalit ni Abraham gikan sa mga anak ni Hamor sa Siquem, nga gibayran sa bili sa salapi.
E foram transportados para Sichem, e depositados na sepultura que Abraão comprara por certa soma de dinheiro aos filhos de Hemor, pai de Sichem.
17 "Apan sa nagkahiduol na ang panahon sa gisaad sa Dios kang Abraham, ang atong katawhan misanay ug midaghan didto sa Egipto,
Aproximando-se, porém, o tempo da promessa que Deus tinha jurado a Abraão, o povo cresceu e se multiplicou no Egito;
18 hangtud nga namunoan ang laing hari sa Egipto nga wala makaila kang Jose.
Até que se levantou outro rei, que não conhecia a José.
19 Kining haria, sa iyang pagpahimulos sa atong kaliwat, mipugos sa atong mga ginikanan sa pagsalibay sa ilang mga gagmayng bata aron kini dili mabuhi.
Este, usando de astúcia contra a nossa linhagem, maltratou nossos pais, ao ponto de lhes fazer engeitar as suas crianças, para que não se multiplicassem.
20 Ug sa maong panahon natawo si Moises, ug siya matahum gayud sa atubangan sa Dios. Ug sulod sa tulo ka bulan siya didto alimahi sa balay sa iyang amahan;
Nesse tempo nasceu Moisés, e era mui formoso, e foi criado três meses em casa de seu pai.
21 ug sa gikasalibay na siya, gisagop siya sa babayeng anak ni Faraon ug gimatoto siya ingon nga iyang kaugalingong anak.
E, sendo engeitado, tomou-o a filha do faraó, e o criou como seu filho.
22 Ug si Moises gitudloan sa tanang kaalam sa mga Egiptohanon ug siya makagagahum sa iyang mga pulong ug mga buhat.
E Moisés foi instruído em toda a ciência dos egípcios; e era poderoso em suas palavras e obras.
23 "Ug unya sa nag-idad na siyag kap-atan ka tuig, misantop sa iyang kasingkasing ang pagduaw sa iyang kaigsoonan, nga mga kaliwat ni Israel.
E, quando completou o tempo de quarenta anos, veiu-lhe ao coração ir visitar seus irmãos, os filhos de Israel.
24 Ug sa iyang pagkakita sa usa kanila nga gidagmalan, siya milaban kaniya ug nanimalus alang kaniya nga gidaug-daug pinaagi sa pagpospos sa Egiptohanon.
E, vendo maltratado um deles, o defendeu, e vingou o ofendido, matando o egípcio.
25 Ug siya nagdahum nga ang iyang kaigsoonan nakasabut nga ang Dios naghatag kanilag kaluwasan pinaagi sa iyang kamot, apan wala diay sila makasabut.
E ele cuidava que seus irmãos entenderiam que Deus lhes havia de dar a liberdade pela sua mão; porém eles não entenderam.
26 Ug sa sunod nga adlaw hing-abtan niya sila nga nag-away ug buot unta niya nga pasig-ulion sila. `Mga tawo,' matud pa niya, `kamo mga magsoon ra. Nganong nagdinagmalay man kamo?'
E no dia seguinte, pelejando eles, foi por eles visto, e quis leva-los à paz, dizendo: Varões, sois irmãos; porque vos agravais um ao outro?
27 Apan siya giwakli sa tawo nga nagdagmal sa iyang isigkaingon, ug giingnan, `Kinsa man konoy nagtudlo kanimo nga among punoan ug maghuhukom?
E o que ofendia o seu próximo o repeliu, dizendo: Quem te constituiu príncipe e juiz sobre nós?
28 Buot mo ba akong patyon maingon sa imong pagpatay sa Egiptohanon kagahapon?'
Queres tu matar-me, como ontem mataste o egípcio?
29 Ug niining pulonga si Moises mikalagiw ug nahimong dumuloong sa yuta sa Madian diin gianak niya ang duha ka anak nga lalaki.
E a esta palavra fugiu Moisés, e esteve como estrangeiro na terra de Madian, onde gerou dois filhos.
30 "Ug unya tapus sa kap-atan ka tuig, mitungha kniya ang usa ka manolunda didto sa kamingawan sa Bukid sa Sinai, diha sa nagsilaob nga kahoyng talungon.
E, completados quarenta anos, apareceu-lhe o anjo do Senhor, no deserto do monte Sinai, numa chama de fogo de um Sarçal.
31 Ug sa pagkakita ni Moises niini nahibulong siya sa talan-awon; ug sa pagduol niya aron sa pagtan-aw, miabut kaniya ang tingog sa Ginoo nga nag-ingon,
Então Moisés, vendo-o, se maravilhou da visão; e, aproximando-se para vêr, foi-lhe dirigida a voz do Senhor,
32 `Ako mao ang Dios sa imong mga ginikanan, ang Dios ni Abraham ug ni Isaac ug ni Jacob.' Ug si Moises mikurog ug wala na mangahas sa pagtan-aw.
Dizendo: Eu sou o Deus de teus pais, o Deus de Abraão, e o Deus de Isaac e o Deus de Jacob. E Moisés, todo trêmulo, não ousava olhar.
33 Ug ang Ginoo miingon kaniya, `Huboa ang mga sapin gikan sa imong mga tiil, kay ang dapit nga imong ginatindugan maoy usa ka yuta nga balaan.
E disse-lhe o Senhor: Descalça as alparcas dos teus pés, porque o lugar em que estás é terra santa:
34 Sa pagkatinuod nakita ko ang pagdaugdaug sa akong katawhan nga atua sa Egipto ug nadungog ko ang ilang mga pag-agulo, ug ako nanaug aron sa pagtabang kanila. Ug karon umari ka, sugoon ko ikaw ngadto sa Egipto.'
Tenho visto atentamente a aflição do meu povo que está no Egito, e ouvi os seus gemidos, e desci a livra-los. Agora, pois, vem, e enviar-te-ei ao Egito.
35 "Kining maong Moises nga ilang gisalikway ug giingnan, `Kinsa man konoy nagtudlo kanimo ingon nga punoan ug maghuhukom?' kini sa Dios gisugo ingon nga pangulo ug manluluwas pinaagi sa kamot sa manolunda nga mitungha kaniya sa kahoyng talungon.
A este Moisés, ao qual haviam negado, dizendo: Quem te constituiu príncipe e juiz? a este enviou Deus como príncipe e libertador, pela mão do anjo que lhe aparecera no Sarçal.
36 Kanila ang nagpagula mao siya, nga nagbuhat ug mga kahibulongan ug mga ilhanan didto sa Egipto ug sa Dagat nga Mapula ug sa kamingawan sulod sa kap-atan ka tuig.
Este os conduziu para fora, fazendo prodígios e sinais na terra do Egito, e no Mar Vermelho, e no deserto, por quarenta anos.
37 Kini mao ang Moises nga miingon sa mga Israelinhon, `Usa ka profeta gikan sa inyong kaigsoonan igapatindog sa Dios alang kaninyo, maingon sa iyang pagpatindog kanako.'
Este é aquele Moisés que disse aos filhos de Israel: O Senhor vosso Deus vos levantará dentre vossos irmãos um profeta como eu; a ele ouvireis.
38 Mao kini siya ang didto sa katilingban sa kamingawan uban sa manolunda nga misulti kaniya sa Bukid sa Sinai, ug uban sa atong mga ginikanan; ug maoy midawat sa buhing mga pulong aron kini ihatag kanato.
Este é o que esteve entre a congregação no deserto, com o anjo que lhe falava no monte Sinai, e com nossos pais, o qual recebeu as palavras de vida para no-las dar.
39 Ang atong mga ginikanan nanagdumili sa pagsugot kaniya, hinonoa ilang gisalikway siya, ug sa ialng mga kasingkasing sila namalik ngadto sa Egipto,
Ao qual nossos pais não quizeram obedecer, antes o rejeitaram, e de coração se tornaram ao Egito,
40 nga nanag-ingon kang Aaron, `Buhati kamig mga dios nga maoy magauna sa paglakaw namo; kay bahin niining Moises nga nagpagula kanamo sa yuta sa Egipto, ambut naunsa na kaha kadto siya.'
Dizendo a Aarão: Faze-nos deuses que vão adiante de nós; porque a esse Moisés, que nos tirou da terra do Egito, não sabemos o que lhe aconteceu.
41 Ug niadtong mga adlawa nagbuhat silag nating baka, ug ang diosdios ilang gihalaran ug mga halad-inihaw, ug ilang gikalipayan ang mga hinimo sa ilang mga kamot.
E naqueles dias fizeram o bezerro, e ofereceram sacrifícios ao ídolo, e se alegraram nas obras das suas mãos.
42 Apan ang Dios mitalikod kanila ug iyang gipanugyan sila sa pagsimba sa panon sa kalangitan, sumala sa nahisulat sa basahon sa mga profeta, nga nag-ingon: `Gihalaran ba ako ninyog mga inihaw ug mga halad sulod sa kap-atan ka tuig didto sa kamingawan, O kaliwatan ni Israel?
E Deus se afastou, e os abandonou a que servissem ao exército do céu, como está escrito no livro dos profetas: Porventura me oferecestes vítimas e sacrifícios no deserto por quarenta anos, ó casa de Israel?
43 Hinonoa maoy inyong gidaladala ang tolda ni Moloc ug ang bitoon sa dios nga si Ronfan, ang mga larawan nga gipamuhat ninyo aron maoy inyong pagasim-bahon; busa, ilabay ko gayud kamo ngadto sa unahan pa sa Babilonia.'
Antes tomastes o tabernáculo de Molech, e a estrela do vosso deus Remphan, figuras que vós fizestes para as adorar. transportar-vos-ei pois para além de Babilônia.
44 "Sa kamingawan, diha sa atong mga ginikanan ang tolda sa pagpamatuod, ingon sa gitugon sa Dios nga nagsulti kang Moises, sa pagbuhat niini subay sa panig-ingnan nga iyang nakita.
Estava entre nossos pais no deserto o tabernáculo do testemunho, como ordenara aquele que disse a Moisés que o fizesse segundo o modelo que tinha visto.
45 Sa nasunod na kini sa atong mga ginikanan, kini gipanagdala nila dinhi kauban ni Josue sa diha nga ilang gipanag-iya ang kayutaan sa mga Gentil nga gipanghinginlan sa Dios atubangan sa atong mga ginikanan. Ug nagpabilin nga ingon niini hangtud sa mga adlaw ni David,
O qual nossos pais, recebendo-o também, o levaram com Josué quando entraram na possessão das nações que Deus expulsou da face de nossos pais, até aos dias de David:
46 nga nakakaplag ug grasya sa atubangan sa Dios ug nangamuyo nga tugotan unta siya sa pagpangitag puloy-anan alang sa Dios ni Jacob.
Que achou graça diante de Deus, e pediu para achar tabernáculo para o Deus de Jacob.
47 Apan si Salomon mao nay nagpatindog ug balay alang kaniya.
E Salomão lhe edificou casa;
48 Ngani ang Labing Halangdon wala magpuyo sa mga balay nga hinimog mga kamot; sumala sa ginaingon sa profeta:
Mas o altíssimo não habita em templos feitos por mãos de homens, como diz o profeta:
49 `Ang langit maoy akong trono, ug ang yuta maoy tumbanan sa akong mga tiil. Unsa pa mang balaya ang inyong tukoron alang kanako, nagaingon ang Ginoo, o unsa pa man ang dapit nga akong pahulayanan?
O céu é o meu trono, e a terra o estrado dos meus pés. Que casa me edificareis? diz o Senhor: ou qual é o lugar do meu repouso?
50 Dili ba gibuhat man sa akong kamot kining tanang mga butanga?'
Porventura não fez a minha mão todas estas coisas?
51 "Kamong mga tikig ug liog, ug mga walay sirkunsisyon sa kasingkasing ug sa mga igdulongog, kanunay gayud kamong nagapakigbatok sa Espiritu Santo. Maingon sa gibuhat sa inyong mga ginikanan, mao man usab ang inyong ginabuhat.
Duros de cerviz, e incircuncisos de coração e ouvidos: vós sempre resistis ao Espírito Santo; também vós sois como vossos pais.
52 Kinsa ba sa mga profeta ang wala lutosa sa inyong mga ginikanan? Ug ilang gipamatay ang mga nanaghimog mga profesiya mahitungod sa pag-anhi sa Matarung, kang kinsa kamo karon nahimong iyang mga magbubudhi ug mga mamumuno,
A qual dos profetas não perseguiram vossos pais? Até mataram os que anteriormente anunciaram a vinda do Justo, do qual vós agora fostes traidores e homicidas;
53 kamo nga mao ang nanagpakadawat sa kasugoan nga gihatag kaninyo pinaagig mga manolunda, apan wala ninyo pagtumana."
Vos, que recebestes a lei por disposição dos anjos, e não a guardastes.
54 Ug sa ilang pagkadungog niining mga butanga, sila nasilag ug nanagpakagot sa mga bag-ang batok kaniya.
E, ouvindo estas coisas, enfureciam-se em seus corações, e rangiam os dentes contra ele.
55 Apan si Esteban nga puno sa Espiritu Santo, mitutok sa langit ug nakita niya ang himaya sa Dios ug si Jesus nga nagtindog sa too sa Dios.
Mas ele, estando cheio do Espírito Santo, fixando os olhos no céu, viu a glória de Deus, e Jesus, que estava à direita de Deus;
56 Ug siya miingon, "Tan-awa, nakita ko ang mga langit nga naabli, ug ang Anak sa Tawo nga nagatindog sa too sa Dios."
E disse: Eis que vejo os céus abertos, e o Filho do homem, que está em pé à mão direita de Deus
57 Apan sila naniyagit sa makusog nga tingog ug gisap-ongan nila ang ilang mga dalunggan ug nanagdungan sa paghasmag kaniya.
Eles, porém, clamando com grande voz, taparam os seus ouvidos, e arremeteram unânimes contra ele.
58 Ug ilang giabog siya sa gawas sa siyudad ug ilang gipanagbato siya; ug ang mga saksi nangitsa sa ilang mga kupo ngadto sa tiilan sa usa ka lalaking batan-on nga ginganlan si Saulo.
E, expulsando-o da cidade, o apedrejavam. E as testemunhas depuzeram os seus vestidos aos pés de um mancebo chamado Saulo.
59 Ug samtang gipanagbato nila si Esteban, siya nag-ampo nga nag-ingon, "Ginoong Jesus, dawata ang akong espiritu."
E apedrejaram a Estevão, invocando ele ao Senhor, e dizendo: Senhor Jesus, recebe o meu espírito.
60 Ug siya miluhod ug misinggit sa makusog nga tingog nga nag-ingon, "Ginoo, dili mo unta sila pagsang-atan niining salaa." Ug sa nakasulti na siya niini, siya namatay.
E, pondo-se de joelhos, clamou com grande voz: Senhor, não lhes imputes este pecado. E, tendo dito isto, adormeceu.
