Mga Buhat 13

1 Ug sa iglesia sa Antioquia didtoy mga profeta ug mga magtutudlo nga mao sila si Bernabe, si Simeon nga ginganlan ug Niger, si Lucio nga taga-Cirene, si Manaen nga kanhi sakop sa panimalay ni Herodes nga gobernador, ug si Saulo.

Now in the church that was at Antioch there were some prophets and teachers: Bar-Naba, Shimon who was called Niger, Luqius of Qurini, Manayeil the foster brother of Herod the tetrarch, and Shaul.

2 Ug samtang nanagsimba sila sa Ginoo ug nanagpuasa, ang Espiritu Santo miingon, "Igahin kanako si Bernabe ug si Saulo alang sa bulohaton nga niini gitawag ko sila."

As they served the Lord and fasted, the Rukha d'Qudsha said, "Separate Bar-Naba and Shaul for me, for the work to which I have called them."

3 Ug unya tapus sila managpuasa ug manag-ampo, sila mipandong sa ilang mga kamot sa ibabaw nila ug mipagikan kanila.

Then, when they had fasted and prayed and laid their hands on them, they sent them away.

4 Busa, pinagikan sa Espiritu Santo, sila nanglugsong ngadto sa Seleucia; ug gikan didto misakay silag sakayan padulong sa Cipro.

So, being sent out by the Rukha d'Qudsha, they went down to Seleucia. From there they sailed to Cyprus.

5 Ug sa paghiabut nila sa Salamina, ilang gimantala ang pulong sa Dios sulod sa mga sinagoga sa mga Judio. Ug si Juan didto uban kanila ingon nga katabang.

When they were at Salamis, they proclaimed the word of God in the Jewish synagogues. They had also Yukhanan as their attendant.

6 Ug sa nalibut na nila ang tibuok pulo hangtud sa Pafos, ilang gikahibalag ang usa ka Judiyong salamangkiro ug profeta nga mini, nga ginganlan si Bar-Jesus.

When they had gone through the whole island as far as Paphos, they found a certain man, a magician, a Jewish false prophet whose name was Bar-Yeshua,

7 Siya uban sa gobernador nga si Sergio Paulo, nga maoy usa ka tawong masinabuton. Ug si Bernabe ug si Saulo gipakuha sa gobernador, ug gikan kanila iyang gitinguha ang pagpamati sa pulong sa Dios.

who was with the proconsul, Sergius Paulus, a man of understanding. This man summoned Bar-Naba and Shaul, and sought to hear the word of God.

8 Apan gisupak sila ni Elimas nga salamangkiro (kay mao man kana ang kahulogan sa iyang ngalan, ) nga naninguha sa pagpatipas sa gobernador gikan sa pagkamatinoohon.

But Elymas the sorcerer (for so is his name by interpretation) withstood them, seeking to turn aside the proconsul from the faith.

9 Apan si Saulo, nga ginganlan usab si Pablo, nga puno sa Epiritu Santo, mitutok kaniya

But Shaul, who is also called Paul, filled with the Rukha d'Qudsha, fastened his eyes on him,

10 ug miingon, "Ikaw nga anak sa yawa, ikaw nga kaaway sa tanang pagkamatarung, puno sa tanang limbong ug lansis, dili ka ba mohunong sa pagtuis sa mga matul-id nga dalan sa Ginoo?

and said, "Full of all deceit and all fraud, you son of the devil, you enemy of all righteousness, will you not cease to pervert the right ways of the Lord?

11 Ug karon, tan-awa, nahisakpan ka sa kamot sa Ginoo, ug ikaw mabuta ug dili na makakita sa Adlaw sulod sa usa ka panahon." Ug dihadiha mitakyap kaniya ang kangiob ug kangitngit, ug nagsukarap siya nga nangitag tawong makaagak kaniya sa kamot.

Now, look, the hand of the Lord is on you, and you will be blind, unable to see the sun for a time." Immediately a mist and darkness fell on him. He went around seeking someone to lead him by the hand.

12 Ug ang gobernador mitoo, sa pagkakita niya sa nahitabo, kay siya natingala sa tuloohan mahitungod sa Ginoo.

Then the proconsul, when he saw what was done, believed, being astonished at the teaching of the Lord.

13 Ug unya si Pablo ug ang iyang mga kauban migikan sa Pafos sakay sa sakayan, ug midunggo sila sa Perge sa kayutaan sa Panfilia. Ug didto si Juan mibiya kanila ug mipauli sa Jerusalem;

Now Paul and his company set sail from Paphos, and came to Perga in Pamphylia, and Yukhanan departed from them and returned to Urishlim.

14 apan sila mibaktas gikan sa Perge ug miabut sa Antioquia sa kayutaan sa Pisidia. Ug sa pagkaadlaw nga igpapahulay sila misulod sa sinagoga ug nanglingkod.

But they, passing on from Perga, came to Antioch of Pisidia. They went into the synagogue on the Sabbath day, and sat down.

15 Ug tapus sa pagbasa sa kasugoan ug sa mga profeta, sila gipasugoan sa mga punoan sa sinagoga, gipaingnan, "Mga igsoon, kon aduna kamoy pulong pagmaymay alang sa katawhan, isulti kana."

After the reading of the Law and the Prophets, the rulers of the synagogue sent to them, saying, "Brothers, if you have any word of exhortation for the people, speak."

16 Ug si Pablo mitindog, ug sa nakasinyas siya sa kamot sa pagpahilum, miingon,

Paul stood up, and beckoning with his hand said, "Men of Israyel, and you who fear God, listen.

17 Ang Dios niining katawhan sa Israel nagpili sa atong mga ginikanan; ug ang katawhan iyang gituboy sa panahon sa ilang pagpuyo didto sa yuta sa Egipto, ug sa bukton nga binakyaw iyang gipagula sila gikan didto.

The God of this people Israyel chose our fathers, and exalted the people when they stayed as foreigners in the land of Egypt, and with an uplifted arm, he led them out of it.

18 Ug sulod sa mga kap-atan ka tuig, giantus niya ang ilang mga batasan didto sa kamingawan.

For a period of about forty years he put up with them in the wilderness.

19 Ug sa iya nang nalaglag ang pito ka mga nasud sa yuta sa Canaan, ang kayutaan niini iyang gihatag kanila ingon nga kabilin sulod sa mga upat ka gatus ug kalim-an ka tuig.

When he had destroyed seven nations in the land of Canaan, he gave them their land as an inheritance.

20 Ug tapus niana, iyang gihatagan silag mga maghuhukom hangtud kang Samuel nga profeta.

All this took about four hundred and fifty years. And after these things he gave them judges, until Shemuyel the prophet.

21 Unya nangayo silag hari, ug kanila gihatag sa Dios si Saul nga anak ni Cis, usa ka tawo sa kabanayan ni Benjamin, nga naghari sulod sa kap-atan ka tuig.

Afterward they asked for a king, and God gave to them Shaul the son of Kish, a man of the tribe of Benyamin, for forty years.

22 Ug sa gikapalagpot na siya sa Dios, gituboy niya si David aron mahimong ilang hari, nga mahitungod kaniya ang Dios nanghimatuod ug nag-ingon, `Diha kang David nga anak ni Jese, nakakaplag akog tawo nga tukma sa akong kasingkasing; siya magatuman sa tanan kong mga pagbuot.'

When he had removed him, he raised up Dawid to be their king, to whom he also testified, 'I have found Dawid the son of Ishai, a man after my heart, who will do all my will.'

23 Gikan sa mga kaliwat niining tawhana, sa Dios ang Israel gidad-an ug Manluluwas nga mao si Jesus, sumala sa iyang gisaad.

From this man's offspring, according to his promise, God has brought to Israyel a Savior, Yeshua,

24 Sa wala pa kini siya moabut, si Juan nagwali mahitungod sa bautismo sa paghinulsol ngadto sa tanang katawhan sa Israel.

before his coming, when Yukhanan had first preached the baptism of repentance to all the people of Israyel.

25 Ug sa naghinapos na si Juan sa iyang paningkamot, siya miingon, `Unsa may inyong pagdahum kanako? Ako dili mao siya, hinonoa, sa akong ulahi adunay umaabut, nga sa mga sapin sa iyang mga tiil dili gani ako takus sa pagbadbad.'

As Yukhanan was fulfilling his course, he said, 'What do you suppose that I am? I am not he. But look, one comes after me the sandals of whose feet I am not worthy to untie.'

26 "Mga igsoon, mga anak sa kaliwatan ni Abraham, ug tanan kaninyo nga mga mahadlokon sa Dios, kita mao ang gipadad-an sa pulong mahitungod niining maong kaluwasan.

Brothers, children of the stock of Avraham, and those among you who fear God, the word of this salvation is sent out to us.

27 Kay ang mga nagapuyo sa Jerusalem ug ang ilang mga punoan, tungod sa ilang wala pagpakaila kaniya ug sa ilang wala pagpakasabut sa mga sulti sa mga profeta nga ginabasa sa matag-adlaw nga igpapahulay, nanagpakatuman niini pinaagi sa ilang pagsilot kaniya sa kamatayon.

For those who dwell in Urishlim, and their rulers, because they did not know him, nor the voices of the prophets which are read every Sabbath, fulfilled them by condemning him.

28 Ug bisan pa nga wala silay hingkaplagan nga bisan unsa batok kaniya nga takus sa kamatayon, ila gayud nga gipangayo kang Pilato nga ipapatay siya.

Though they found no cause for death, they still asked Pilate to have him killed.

29 Ug sa ila nang natuman ang tanang nahisulat mahitungod kaniya, siya gihugos nila gikan sa kahoy, ug ilang gibutang sa usa ka lubnganan.

When they had fulfilled all things that were written about him, they took him down from the tree, and placed him in a tomb.

30 Apan gibanhaw siya sa Dios gikan sa mga patay;

But God raised him from the dead,

31 ug sulod sa daghang mga adlaw siya nagpakita kanila nga mga nanagpanungas uban kaniya gikan sa Galilea ngadto sa Jerusalem, nga mao karon ang iyang mga saksi ngadto sa katawhan.

and he was seen for many days by those who came up with him from Galila to Urishlim, who are his witnesses to the people.

32 Ug kaninyo among ginamantala ang Maayong Balita nga ang gisaad sa Dios ngadto sa atong mga ginikanan,

We bring you good news of the promise made to the fathers,

33 kini iya nang natuman nganhi kanato nga ilang mga kaanakan pinaagi sa pagpatindog kang Jesus; maingon nga nahisulat usab kini sa ikaduhang salmo, nga nag-ingon: `Ikaw akong Anak, karong adlawa ako nahimong imong Amahan.'

that God has fulfilled for us, their children, in that he raised up Yeshua. As it is also written in the second psalm, 'You are my Son. Today I have become your Father.'

34 Ug mahitungod sa iyang pagbanhaw kaniya gikan sa mga patay, sa wala nay pagbalik ngadto sa kadunotan, siya misulti sa ingon niini: `Ihatag ko kaninyo ang balaan ug kasaligan nga mga panalangin nga gisaad ngadto kang David.'

"Concerning that he raised him up from the dead, now no more to return to corruption, he has spoken thus: 'I will give to you the faithful sacred things of Dawid.'

35 Tungod niini siya nagaingon usab sa laing salmo: `Dili mo man itugot nga ang imong Balaan moagig pagkadunot.'

Therefore he says also in another psalm, 'You will not allow your Holy One to see decay.'

36 Kay si David, tapus makaalagad sa katuyoan sa Dios diha sa iyang kaugalingong kaliwatan, namatay ug gilubong ipon sa iyang mga ginikanan, ug miagig pagkadunot.

For Dawid, after he had in his own generation served the counsel of God, fell asleep, and was placed with his fathers, and saw decay.

37 Apan siya nga gibanhaw sa Dios wala moagig pagkadunot.

But he whom God raised up saw no decay.

38 Busa, mga igsoon, kinahanglan inyong mahibaloan nga pinaagi niining tawhana ginamantala karon kaninyo ang kapasayloan sa mga sala,

Be it known to you therefore, brothers, that through this man is proclaimed to you forgiveness of sins,

39 ug nga pinaagi kaniya ang tanan nga nagatoo gipahigawas na gikan sa tanang butang, nga gikan niini ang kasugoan ni Moises wala makahimo sa pagpahigawas kaninyo.

and by him everyone who believes is justified from all things, from which you could not be justified by the Law of Mushe.

40 Busa, magmatngon kamo nga dili mahitabo kaninyo ang ginaingon diha sa basahon sa mga profeta:

So beware, lest what is said in the Prophets should come about:

41 `Tan-awa, kamong mga mayubiton, panghitingala ug pangawagtang kamo; kay sa inyong mga adlaw pagabu-haton ko ang usa ka buhat, usa ka buhat nga dili gayud ninyo pagatoohan, bisan pa kon adunay magasugilon kaninyo niini.'"

'Look, you scoffers, and be amazed, and perish; for I am working a work in your days, a work which you will not believe, if one tells it to you.'"

42 Ug sa pagpanggula nila ni Pablo ug ni Bernabe, ang mga tawo mihangyo kanila nga kining mga butanga ikausab unta pagsugilon kanila sa sunod nga adlaw nga igpapahulay.

So when they went out they urged them to speak about these things on the next Sabbath.

43 Ug pagkatapus na sa tigum sa sinagoga, daghang mga Judio ug mga masimbahong kinabig ngadto sa tinoohan sa mga Judio mikuyog kang Pablo ug Bernabe, nga misulti kanila ug miagda kanila sa pagpadayon diha sa grasya sa Dios.

Now when the synagogue broke up, many of the Jews and of the devout proselytes followed Paul and Bar-Naba; who, speaking to them, urged them to continue in the grace of God.

44 Ug sa pagkasunod nga adlaw nga igpapahulay, hapit ang tanang nanag-puyo sa siyudad nagkatigum sa pagpatalinghug sa pulong sa Dios.

The next Sabbath almost the whole city was gathered together to hear the word of the Lord.

45 Apan sa pagkakita sa mga Judio sa panon sa katawhan, sila napuno sa kasina, ug ilang gisupak ang mga gipanulti ni Pablo, ug ilang gipasipalahan siya.

But when the Jews saw the crowds, they were filled with jealousy, and contradicted the things which were spoken by Paul, and reviled him.

46 Ug si Pablo ug si Bernabe, sa walay kokahadlok, miingon, "Kinahanglan gayud nga ang pulong sa Dios anha igauna sa pagmantala kaninyo. Apan kay inyo man kining gisalikway ug inyong gihukman ang inyong kaugalingon nga dili takus sa kinabuhing dayon, tan-awa, kami mangadto sa mga Gentil. (aiōnios g166)

Paul and Bar-Naba spoke out boldly, and said, "It was necessary that God's word should be spoken to you first. Since indeed you thrust it from you, and judge yourselves unworthy of everlasting life, look, we turn to the non-Jewish people. (aiōnios g166)

47 Kay sa ingon niini gisugo kami sa Ginoo nga nag-ingon: `Gipahimutang ko ikaw nga kahayag sa mga Gentil, aron pagadad-on mo ang kaluwasan hangtud sa kinatumyan sa yuta.'"

For so has the Lord commanded us, saying, 'I have set you as a light to the nations, that you may bring salvation to the farthest part of the earth.'"

48 Ug sa pagkadungog niini sa mga Gentil, sila nangalipay ug ilang gidalayeg ang pulong sa Dios; ug nanagpanoo ang tanan nga gikatagana nang daan alang sa kinabuhing dayon. (aiōnios g166)

As the non-Jewish people heard this, they were glad, and glorified the word of the Lord. As many as were appointed to everlasting life believed. (aiōnios g166)

49 Ug ang pulong sa Ginoo mikaylap sa tibuok kayutaan.

The Lord's word was spread abroad throughout all the region.

50 Apan ang mga Judio mihulhog sa mga inilang kababayen-an nga mga masimbahon ug sa mga kadag-kuan sa siyudad, ug ilang gipalihok ang pagpanglutos batok kang Pablo ug kang Bernabe, ug ilang kayutaan.

But the Jews stirred up the devout women of prominence and the leading men of the city, and stirred up a persecution against Paul and Bar-Naba, and threw them out of their borders.

51 Apan sila nanaktak sa mga abog gikan sa ilang mga tiil batok kanila, ug nangadto sa Iconio.

But they shook off the dust of their feet against them, and came to Iconium.

52 Ug ang mga tinun-an napuno sa kalipay ug sa Espiritu Santo.

The disciples were filled with joy with the Rukha d'Qudsha.