2 Samuel 13

1 Ug nahitabo sa tapus niini, nga si Absalom, ang anak nga lalake ni David may usa ka maanyag nga igsoong babaye, kansang ngalan mao si Thamar; ug si Amnon, ang anak nga lalake ni David nahagugma kaniya.

David’s son Absalom had a beautiful sister named Tamar. Another of David’s sons, Amnon, was attracted to Tamar.

2 Ug si Amnon nalibog kaayo, hangtud nga siya nasakit tungod sa iyang igsoon nga babaye nga si Thamar; kay siya usa ka ulay; ug daw malisud kang Amnon sa paghimo bisan unsa kaniya.

He wanted [to have sex with] [EUP] his half-sister very much, with the result that he made himself sick [thinking about her all the time]. But it was not possible for Amnon to get her, because she was a virgin, [so they kept men away from her].

3 Apan si Amnon may usa ka higala, kinsang ngalan mao si Jonadab, ang anak nga lalake ni Simea, ang igsoong lalake ni David ug si Jonadab maoy usa ka malalangon nga tawo.

But Amnon had a friend named Jonadab, who was the son of David’s brother Shimeah. Jonadab was a very crafty/shrewd man.

4 Ug siya miingon kaniya: Ngano ba, Oh anak nga lalake sa hari, nga sa ingon niini naganiwang ka adlaw-adlaw? Dili mo ba ako suginlan? Ug si Amnon miingon kaniya: Ako nahagugma kang Thamar, ang igsoon nga babaye sa akong igsoon nga lalake, nga si Absalom.

[One day] Jonadab said to Amnon, “You are the king’s son, but every day I see that [RHQ] you seem very depressed/sad. What is your problem?” Amnon replied, “I (am in love/want to sleep) [EUP] with Tamar, my half-brother Absalom’s sister.”

5 Ug si Jonadab miingon kaniya: Humigda ka sa imong higdaanan, ug magpasakit-sakit ka: ug kong ang imong amahan umanhi sa pagtan-aw kanimo, ingna siya: Paanhia ang akong igsoon nga babaye nga si Thamar, ako nagahangyo kanimo, aron maghatag kanako ug kalan-on nga tinapay, ug mag-andam sa kalan-on sa akong atubangan, aron makita ko kini ug kan-on ko gikan sa iyang kamot.

Jonadab said to him, “Lie down on your bed, and pretend that you are sick. When your father comes to see you, say to him, ‘Allow my half-sister Tamar to come and give me some food to eat. She can prepare the food while I am watching her. Then she can serve it to me herself.’”

6 Busa si Amnon mihigda ug nagpasakit-sakit: ug sa diha nga mianha ang hari aron sa pagtan-aw kaniya, si Amnon miingon sa hari: Paanhia si Thamar, ang akong igsoon nga babaye, ako naghangyo kanimo, aron buhatan ako ug duruha ka book nga mamon sa akong atubangan, aron ako mokaon gikan sa iyang kamot.

So Amnon lay down, and pretended that he was sick. When the king came to see him, Amnon said to him, “[I am sick; ] please allow my half-sister Tamar to come and make a couple scones/dumplings for me while I am watching, and then she can serve them to me.”

7 Unya si David nagpasugo sa iyang balay kang Thamar, nga nagaingon: Lakaw karon sa balay sa igsoon mong lalake nga si Amnon ug andami siya ug makaon.

So David sent a message to Tamar in the palace, saying “Amnon [is sick and he wants you to] go to his house and prepare some food for him.”

8 Busa si Thamar miadto sa balay sa iyang igsoon nga lalake nga si Amnon; ug siya naghigda. Ug mikuha siya ug minasa, ug gimasa kini, ug nagbuhat ug mga mamon sa iyang atubangan, ug giluto ang mga mamon.

So Tamar went to Amnon’s house, where he was lying in bed. She took some dough and kneaded it, and formed it into some scones/dumplings while he was watching her. Then she baked them.

9 Ug iyang gikuha ang kalaha, ug gibubo kadto sa iyang atubangan; apan siya nagdumili sa pagkaon. Ug si Amnon miingon: Pagul-a ang tanang mga tawo gikan kanako. Ug ang tagsa-tagsa kanila migula.

She took them out of the pan and put them [on a plate] in front of him, but he refused to eat them. Then he said to everyone else in the room, “All the rest of you, leave me now!” So all the others left his [room].

10 Ug si Amnon miingon kang Thamar: Dad-a ang makaon sa sulod, aron ako mokaon gikan sa imong kamot. Ug gikuha ni Thamar ang tanang mga mamon nga iyang gibuhat, ug gidala niya didto sa sulod ngadto sa iyang igsoon nga lalake nga si Amnon.

Then Amnon said to Tamar, “Bring the food into my room and serve it to me.” So Tamar took into his room the scones/dumplings that she had made.

11 Ug sa gidala na niya kini duol kaniya sa pagkaon, iyang gikuptan siya ug miingon kaniya: Umari ka, higda ipon kanako, igsoon ko nga babaye.

But when she brought them close for him to eat them, he grabbed her and said to her, “Come to bed with me!”

12 Ug siya mitubag kaniya, nga nagaingon: Dili, igsoon ko nga lalake, ayaw ako paglugosa; kay walay ingon nga butang nga angay pagabuhaton sa Israel: ayaw pagbuhata kining binuanga.

She replied, “No, do not force me to do such a disgraceful thing! We never do things like that in Israel! That would be awful/terrible!

13 Ug ako, asa man nako dad-a ang akong kaulaw? Ug mahitungod kanimo, ikaw mahimong ingon sa usa sa mga buang sa Israel. Busa karon, ako nagahangyo kanimo, sumulti ka sa hari; kay siya dili magahawid kanako gikan kanimo.

As for me, if I did that, I would not be able to [RHQ] endure being disgraced by having done that. And as for you, everyone in Israel would condemn you for having done such a disgraceful deed. So I plead with you, talk to the king. I am sure that he will allow me to marry you.”

14 Bisan pa niini, wala siya mamati sa iyang tingog; apan sanglit siya labi pang kusgan kay kaniya, iyang gilugos siya, ug mihigda ipon kaniya.

But he would not listen to her. He was stronger than she was, so he forced her to have sex with him.

15 Unya si Amnon nagdumot kaniya sa daku uyamut nga pagdumot; kay ang pagdumot nga iyang gibati batok kaniya, labing daku kay sa gugma nga iyang gihigugma kaniya. Ug si Amnon miingon kaniya: Bangon, ug lumakaw.

Then Amnon hated her very much. He hated her much more than he had desired her. He said to her, “Get up and get out of here!”

16 Ug si Thamar miingon kaniya: Dili mahimo, kay kining kadautan nga daku nga mao ang paghingilin mo kanako labi pang dautan kay sa lain nga imong gibuhat kanako. Apan siya wala mamati kaniya.

But she said to him, “No! It would be very wrong for you to send me away. It would be worse than what you just did to me!” But he would not listen to her.

17 Unya gitawag ni Amnon ang sulogoon nga nagaalagad kaniya, ug miingon: Papahawaa karon kining babayehana gikan kanako, ug trangkahi ang pultahan sa iyang luyo.

He summoned his personal servant and said to him, “Take this woman outside, away from me, and lock the door [so that she cannot come in again]!”

18 Ug siya may usa ka saput nga nagkalainlaing bulok nga iyang gisul-ob: kay kining mga bistiha gisul-ob sa mga ulayng anak nga babaye sa hari. Unya ang sulogoon ni Amnon nagdala kang Thamar sa gawas, ug gitrangkahan ang pultahan sa iyang likod.

So the servant put her outside and locked the door. Tamar was wearing a long robe with long sleeves, which was the clothing that was usually worn by the unmarried daughters of the king at that time.

19 Ug si Thamar nagbutang ug abo sa iyang ulo, ug gigisi niya ang iyang saput nga may daghang bulok nga iyang gisul-ob; ug iyang gibutang ang iyang kamot sa ibabaw sa iyang ulo ug milakaw nga nagtiyabaw sa makusog samtang siya nagalakaw.

But Tamar tore the long robe that she was wearing, and put ashes on her head [to show that she was very sad]. Then she put her hands on her head [to show that she was grieving], and she went away, crying.

20 Ug si Absalom ang iyang igsoon nga lalake miingon kaniya: Si Amnon ang imong igsoon nga lalake nakauban ba kanimo? Apan karon hilum, igsoon ko nga babaye: siya imong igsoon nga lalake; ayaw pag-ibutang kining butanga sa kasingkasing. Busa si Thamar napabilin nga masulob-on didto sa balay sa iyang igsoon nga lalake nga si Absalom.

Her brother Absalom [saw her and] said to her, “Has your half-brother Amnon [DOU] forced you to have sex with him [EUP]? Please, my sister, do not tell anyone, and do not become depressed/sad.” So Tamar went to live in Absalom’s house, and she was very sad and lonely.

21 Apan sa diha nga ang hari nga si David nakadungog niining tanang mga butanga, siya nasuko sa hilabihan.

When King David heard about all that, he became very angry.

22 Ug si Absalom wala makasulti kang Amnon bisan sa maayo ni sa dautan: kay si Absalom nagdumot kang Amnon tungod kay iyang gilugos ang iyang igsoon nga babaye nga si Thamar.

And Absalom hated Amnon, because he had raped his sister, so he would not speak to Amnon about anything.

23 Ug nahitabo sa tapus ang tibook duruha ka tuig, nga si Absalom may mga mag-aalot sa mga carnero sa Balahasor, haduol sa Ephraim: ug gidapit ni Absalom ang tanang mga anak nga lalake sa hari.

Two years later, Absalom’s servants were shearing sheep at Baal-Hazor, which is near [a town named] Ephraim. [When they finished shearing the sheep, they celebrated], and Absalom invited all the king’s sons [to come and celebrate].

24 Ug si Absalom miadto sa hari, ug miingon: Ania karon, ang imong ulipon may mga mag-aalot sa mga carnero; paubana ang hari, ako nagahangyo kanimo, ug ang iyang mga ulipon uban sa imong ulipon.

Absalom went to the king and said to him, “Sir, my servants have been shearing my sheep. Please come with your officials [to celebrate] with us!”

25 Ug ang hari miingon kang Absalom: Dili, anak ko nga lalake, ayaw kaming tanan paadtoa, tingali unya nga makapuol kami kanimo. Ug iyang gipilit siya: apan bisan pa niana siya wala moadto, apan nanalangin kaniya.

But the king replied, “No, my son, it would not be good for all of us to go, because it would cause you to do a lot of work and spend a lot of money for food.” Absalom continued urging him, but the king would not go. Instead, he said that he hoped/desired that God would bless them [while they celebrated].

26 Unya miingon si Absalom: Kong dili, ako nagahangyo kanimo, paubana kanamo si Amnon, ang akong igsoong lalake. Ug ang hari miingon kaniya: Nganong paubanon siya nimo?

Then Absalom said, “If you will not go, please allow my half-brother Amnon to go with us.” But the king replied, “Why [do you want] him to go with you?”

27 Apan si Absalom mipilit kaniya, ug iyang gipaadto si Amnon ug ang tanang mga anak nga lalake sa hari uban kaniya.

But Absalom continued to insist, so finally the king permitted Amnon and all David’s other sons to go with Absalom.

28 Ug si Absalom misugo sa iyang mga sulogoon, nga nagaingon: Timan-i ninyo karon, sa diha nga ang kasing-kasing ni Amnon magmalipayon tungod sa vino: ug sa diha nga ako moingon kaninyo: Tigbasa si Amnon, unya patyon ninyo siya; ayaw kahadlok; wala ko ba kamo sugoa? Magmalig-on kamo ug magmaisugon.

[So they all went. And at the celebration], Absalom commanded his servants, “Notice when Amnon has become a bit drunk from the wine. Then when I signal to you, kill him. Do not be afraid; you will be doing this [only] because I told you [RHQ] to do it. So be courageous and do it!”

29 Ug ang mga sulogoon ni Absalom mingbuhat kang Amnon sumala sa gisugo ni Absalom. Unya ang tanang mga anak nga lalake sa hari mingtindog, ug ang tagsatagsa ka tawo mikabayo sa iyang mula, ug mikalagiw.

So Absalom’s servants did what Absalom told them to do. [They killed Amnon]. All the rest of David’s sons [saw what happened and] fled, riding on their mules.

30 Ug nahitabo, nga samtang diha, pa sila sa dalan, ang mga balita mingdangat kang David, nga nagaingon: Gipatay ni Absalom ang tanang mga anak nga lalake sa hari, ug walay usa kanila nga nahabilin.

While they were on their way home, someone [went quickly and] reported to David, “Absalom has killed all of your other sons; none of them is still alive!”

31 Unya ang hari mitindog, ug gigisi ang iyang mga saput, ug mihigda sa yuta; ug ang tanan niyang mga sulogoon nga nanagtindog tupad kaniya, gipanggisi ang ilang mga saput usab.

The king stood up, tore his clothes [because he was extremely sad], and then he threw himself down on the ground. All the servants who were there also tore their clothes.

32 Ug si Jonadab, ang anak nga lalake ni Simea, igsoon nga lalake ni David, mitubag ug miingon: Dili unta maghunahuna ang akong ginoo nga ilang napatay ang tanang mga batan-on ang mga anak nga lalake sa hari; kay si Amnon mao lamang ang namatay; kay pinaagi sa pagtagal ni Absalom kini daan nang gitinguha, sukad sa adlaw nga iyang gilugos ang iyang igsoon nga babaye nga si Thamar.

But Jonadab, the son of David’s brother Shimeah, said, “Your Majesty, [I am sure that] they have not killed all your sons. [I am sure that] only Amnon is dead, because Absalom has determined to do this ever since the day that Amnon raped [EUP] his half-sister Tamar.

33 Busa karon dili unta ang akong ginoong hari magpahiluna sa maong butang sa iyang kasingkasing, aron sa paghunahuna nga ang tanang mga anak nga lalake sa hari nangamatay; kay si Amnon mao lamang ang namatay.

So, your majesty, do not believe the report that all your sons are dead. [I am sure that] only Amnon is dead.”

34 Apan si Absalom mikalagiw, Ug ang batan-ong lalake nga nagbantay, miyahat sa iyang mga mata ug mitan-aw, ug, ania karon, may nangabut nga daghang mga tawo nga nangagi sa luyo niya dapit sa kiliran sa bungtod,

In the meantime, Absalom ran away. Just then, the soldier/sentry [who was standing on the city wall] saw a large crowd of people coming down the hill along the road from Horonaim. [He ran and told the king what he had seen].

35 Ug si Jonadab miingon sa hari: Ania karon, ang mga anak nga lalake sa hari nangabut: sumala sa giingon sa imong sulogoon mao man usab kini.

Jonadab said to the king, “Aha! What I told you is true. Your other sons [are alive and] have come!”

36 Ug nahitabo, diha dayon sa gitapus na niya ang pagpakigsulti, nga, ania karon, ang mga anak nga lalake sa hari nanghiabut, ug gipatugbaw ang ilang tingog, ug nanaghilak: ug ang hari usab ug ang tanan niyang mga sulogoon nanghilak sa hilabihan gayud.

And as soon as he said that, David’s sons came in. They all started crying, and David and all his officials also cried very much.

37 Apan si Absalom mikalagiw, ug miadto kang Talmai, ang anak nga lalake ni Amiud, ang hari sa Gessur. Ug si David nagbalata tungod sa iyang anak sa adlaw-adlaw.

But Absalom had fled. He went to stay with the king of [the] Geshur [region], who was Talmai the son of Ammihud. Absalom stayed there for three years. David mourned for his son Amnon for a long time,

38 Busa si Absalom mikalagiw ug miadto sa Gessur, ug didto siya magpuyo sulod sa totolo ka tuig.

39 Ug ang kalag ni David gihidlaw sa pag-adto ngadto kang Absalom: kay siya nahupay na mahitungod kang Amnon sa pagtan-aw nga patay na siya.

but after that, he desired very much to see Absalom, because he was no longer grieving about Amnon being dead.