2 Samuel 1
1 Ug nahatabo sa tapus ang kamatayon ni Saul, sa diha nga nahiuli si David gikan sa pagpamatay sa mga Amalecahanon, ug si David nakapuyo ug duha ka adlaw sa Siclag;
After Saul died, David [and the men who were with him] returned to Ziklag [town] after defeating the descendants of Amalek. They stayed in Ziklag for two days.
2 Nahitabo sa ikatolo, ka adlaw, nga, ania karon, usa ka tawo migula sa campo gikan kang Saul, uban ang iyang mga saput nga gisi, ug may yuta sa ibabaw sa iyang ulo: ug mao kadto, nga sa pagdangat niya kang David, siya mihapa sa yuta ug naghatag sa katahuran.
On the third day, unexpectedly a man arrived there who had come from where Saul’s army was camped. He had torn his clothes and put dust on his head [to show that he was grieving]. He came to David, and prostrated himself on the ground [in front of David to show respect for him].
3 Ug si David miingon kaniya: Diin ka gikan? Ug siya miingon kaniya: Nakakalagiw ako gikan sa campo sa Israel.
David asked him, “Where have you come from?” The man replied, “I escaped from where the Israeli army had been camped.”
4 Ug si David miingon kaniya: Unsa na man ang nahitabo? Ako nagahangyo kanimo, suginli ako. Ug siya mitubag: Ang katawohan nangalagiw gikan sa gubat, ug daghan sa katawohan nangapukan usab ug nangamatay; ug si Saul ug si Jonathan, nga iyang anak nga lalake nangamatay usab.
David asked him, “What happened? Tell me [about the battle]!” The man replied, “The Israeli soldiers ran away from the battle. Many of them were killed. And Saul and his son Jonathan (are dead/were also killed).”
5 Ug si David miingon sa batan-ong lalake nga nagsugilon kaniya: Giunsa nimo ang pagpanghibalo nga si Saul ug si Jonathan, nga iyang anak nga lalake nangamatay?
David said to the young man, “How do you know that Saul and his son Jonathan are dead?”
6 Ug ang batan-ong lalake nagsugilon kaniya nga miingon: Sa paghiadto ko nga wala tuyoa didto sa bukid sa Gilboa, ania karon, si Saul nagsandig sa iyang bangkaw; ug, ania karon, ang mga carro, ug ang mga nangabayo nanagluto kaniya sa hilabihan gayud.
The young man replied, “It happened that I was on Gilboa Mountain [where the battle occurred], and I saw Saul, leaning on his spear. The [enemy] chariots and their drivers had come very close to Saul.
7 Ug sa pagtan-aw niya sa iyang luyo, nakita ako niya ug nagtawag siya kanako. Ug ako mitubag: Ania ako.
Saul turned around and saw me, and he called out to me. I answered him and said, ‘What do you want me to do?’
8 Ug siya miingon kanako: Kinsa ba ikaw? Ug ako mitubag kaniya: Ako usa ka Amalecahanon.
He replied, ‘Who are you?’ I replied, ‘I am a descendant of Amalek.’
9 Ug siya miingon kanako: Tindog, nagahangyo ako kanimo, tupad kanako, ug patya ako; kay ang nagagahum kanako, kaguol, tungod kay ang akong kinabuhi tibook pa dinhi kanako.
Then he said to me, ‘Come over here and kill me. I am still alive, but I am enduring a lot of pain.’
10 Busa mitindog ako tupad kaniya, ug gipatay ko siya, kay ako nahibalo nga siya dili na mabuhi sa tapus siya mapukan: ug gikuha ko ang purong-purong nga diha sa ibabaw sa iyang ulo, ug ang bakulo nga diha sa iyang bukton, ug gidala ko kini dinhi sa akong ginoo.
So I went to him and killed him, because I knew that he was wounded very badly and would (not continue to live/soon die). I took the crown that was on his head and the band/bracelet that was on his arm, and I have brought them to you.”
11 Unya gikuptan ni David ang iyang mga saput, ug gipanggisi kini; ug ingon man ang tanang mga tawo nga diha uban kaniya:
Then David and all the men who were with him tore their clothes [to show that they were very sad].
12 Ug sila nanagbangutan, ug nanagpanghilak, ug nanagpuasa hangtud sa pagkagabii, tungod kang Saul, ug tungod kang Jonathan, nga iyang anak nga lalake, ug tungod sa katawohan ni Jehova, ug tungod sa balay sa Israel; kay sila nangapukan pinaagi sa pinuti.
They mourned for Saul and his son Jonathan, and they cried and (fasted/abstained from eating food) until it was evening. They also mourned for all the army of Yahweh, and for all the Israeli people, because many of their soldiers had been killed in the battle [MTY].
13 Ug si David miingon sa batan-ong lalake nga nagsugilon kaniya: Taga-diin ka? Ugsiya mitubag: Ako ang anak nga lalake sa usa ka lumalangyaw, ug usa ka Amalecahanon.
Then David asked the young man who had told him [about the battle], “Where are you from?” He replied, “My father is a descendant of Amalek, but we live in Israel.”
14 Ug si David miingon kaniya: Ngano nga wala ka mahadlok sa paggamit sa imong kamot sa paglaglag sa dinihog ni Jehova?
David asked him, “(Why were you not afraid [that you would be punished if you] killed Saul, whom Yahweh had appointed [MTY] [to be the king]?/You should have been afraid [that you would be punished if you] killed Saul, whom Yahweh had appointed [MTY] [to be the king].) [RHQ]
15 Ug si David mitawag sa usa ka mga batan-ong lalake, ug miingon: Dumuol ka ug tigbasa siya. Ug iyang gitigbas siya sa pagkaagi nga siya namatay.
You yourself said, ‘I killed the man whom Yahweh appointed to be the king.’ So you have caused yourself to be guilty [MTY] of causing your own death!” Then David summoned one of his soldiers and said to him, “Kill him!” So the soldier killed him by striking him [with a sword].
16 Ug si David miingon kaniya: Ang imong dugo moanha sa ibabaw sa imong ulo; kay ang imong baba nagsaksi batok kanimo, ug nagaingon: Napatay ko ang dinihog ni Jehova.
17 Ug si David nagminatay sa hilabihan gayud uban niining pagminatay tungod kang Saul ug tungod kang Jonathan nga iyang anak nga lalake;
Then David composed/wrote this sad song about Saul and Jonathan,
18 (Ug iyang gisugo sila nga tudloan ang mga anak sa Juda sa awit sa pana; Ania karon, kini nahasulat sa basahon ni Jaser):
and he commanded that it be taught to the people of Judah. [The song is called] ‘The Bow [and Arrow]’ and it has been written in the Book of Jashar:
19 Ang imong himaya, Oh Israel, gipatay sa ibabaw sa imong mga hatag-as nga dapit! Giunsa ang pagkapukan sa mga kusganon!
“You Israeli people, your glorious [MTY] leaders have been killed on the mountains! [It is very sad that] those mighty men have died!
20 Ayaw kini pag-isugilon sa Gath, Ayaw kini pag-ibalita sa mga kadalanan sa Ascalon; Tingali unya ang mga anak nga babaye sa mga Filistehanon mangalipay, Tingali unya ang anak nga babaye sa mga walay circuncicion makadaug.
“Do not tell it [to our enemies in the Philistia area]; do not tell to the people who live in Gath [city] what happened; do not proclaim it in the streets of Ashkelon [city], because if you tell them, [even] the women in that area will be happy; do not allow those (pagan women/women who do not know God) to rejoice.
21 Kamo nga mga bukid sa Gilboa, Himoa nga walay tun-og ni ulan sa ibabaw ninyo, ni ang mga kapatagan sa mga paghalad: Kay didto ang taming pinaagi sa pagkamahuwagon gisalibay, Ang taming ni Saul, dili dinihog sa lana.
I hope/desire that there will be no rain or dew on the mountains of [the] Gilboa [area] [APO], and that no grain will grow in the fields there, because there the shield of Saul, the mighty [king], fell on the ground. No one rubbed [olive] oil on Saul’s shield;
22 Gikan sa dugo sa mga gipatay, gikan sa tambok sa mga kusganon, Ang pana ni Jonathan wala tumalikod, Ug ang pinuti ni Saul wala mahiuli nga walay sulod.
instead, it was stained with the blood of those whom he had killed, and the fat of mighty enemy soldiers was smeared on it. Jonathan [PRS] did not retreat carrying his bow [and arrows], and Saul always [defeated his enemies when he fought them] with his sword. [PRS, LIT]
23 Si Saul ug Jonathan mga matahum ug himulot-an sa ilang mga kinabuhi, Ug sa ilang kamatayon wala sila magkabulag: Sila mga matulin pa kay sa mga agila, Sila mga kusganon pa kay sa mga leon.
“Saul and Jonathan were loved and they pleased many people. They were together [LIT] while they lived and when they died. [In battles] they were swifter than eagles and they were stronger than lions.
24 Kamo nga mga anak nga babaye sa Israel, panghilak kamo tungod kang Saul, Nga nagpasaput kaninyo sa mapula nga maanindot kaayo, Nga nagtaod ug mga dayandayan nga bulawan sa inyong bisti.
“You Israeli women, cry about Saul; He provided beautiful scarlet/red clothes for you and he gave you gold ornaments/jewelry to fasten on those clothes.
25 Giunsa ang pagkapukan sa mga kusganon sa kinataliwad-an sa gubat! Si Jonathan namatay sa ibabaw sa imong mga hatag-as nga mga dapit.
“[It is very sad that] this mighty soldier has died! Jonathan has been killed on the mountains/hills.
26 Ako nasubo alang kanimo, igsoon ko nga Jonathan: Nakapahimuot gayud kaayo ikaw kanako: Ang imong gugma kanako katingalahan, Minglabaw sa gugma sa mga babaye,
Jonathan, my dear friend, I grieve for you; you were very dear to me. You loved me in a wonderful manner; it was better than the way that a woman loves [her husband and her children].
27 Giunsa ang pagkapukan sa mga kusganon, Ug ang mga hinagiban sa gubat nangawala!
“It is very sad that those mighty men have died, and their weapons are now abandoned!
