2 Hari 6
1 Ug ang mga anak nga lalake sa mga manalagna nanag-ingon kang Eliseo: Tan-awa karon, ang dapit nga among gipuy-an una kanimo pig-ut ra kaayo alang kanamo.
One day a group of prophets said to Elisha, “Look, this place where we meet together with you is very small.
2 Paadtoa kami, nagahangyo kami kanimo, ngadto sa Jordan, ug manguha gikan didto ang tagsatagsa usa ka sagbayan, ug tugoti kami paghimo didto usa ka dapit diin kami makapuyo. Ug siya mitubag: Lakaw kamo.
Allow us to go to the Jordan [River and cut down some trees to make] logs to build a new meeting place.” So Elisha said, “Okay, go.”
3 Ug ang usa miingon: Ikalipay, ako nagahangyo kanimo, ang pagpakig-uban sa imong alagad. Ug siya mitubag: Ako mouban.
One of them said to Elisha, “Please come with us.” So Elisha replied, “Okay, I will go with you.”
4 Busa siya miuban kanila. Ug sa pag-abut nila sa Jordan sila namutol ug kahoy.
So they went together. When they reached the Jordan [River], they cut down some trees.
5 Apan sa diha nga ang usa nagputol sa usa ka sagbayan, ang ulo-ulo sa wasay nahulog ngadto sa tubig; ug siya misinggit ug miingon: Ah, agalon ko! Kay hinulaman kadto.
But while one of them was cutting down a tree, suddenly the axe head [separated from the handle and] fell into the water. He cried out to Elisha, “O, Master, what shall I do? [The axe is not mine]; I borrowed it!”
6 Ug ang tawo sa Dios miingon: Diin mahulog? Ug iyang gitudlo kaniya ang dapit. Ug miputol siya ug usa ka bugsok, ug gilabay didto, ug gipalutaw ang puthaw.
Elisha replied, “Where did it fall into the water?” After the man showed him the place, Elisha cut off a stick, and threw it into the water, and caused the iron axe head to float [on top of the water].
7 Ug siya miingon: Kab-uta kana nganha kanimo. Busa iyang gikawhat ang iyang kamot ug gikuha kadto.
Elisha said, “Take it out of the water.” So the man reached his hand down and picked up the axe head.
8 Karon ang hari sa Siria nakiggubat batok sa Israel; ug nakigsabut siya uban sa iyang mga alagad, nga nagaingon: Niini ug niadtong dapita magapahiluna ako sa akong campo.
Whenever the king of Syria [prepared to send his army to] fight against Israel, he first consulted his officers, and then told them where they should set up their tents.
9 Ug ang tawo sa Dios nagpasugo ngadto sa hari sa Israel, ug nagaingon: Pagbantay nga dili ka molabay niadtong usa ka dapit, kay didto atua ang mga Sirianhon manglugsong.
But each time, Elisha would send a message to warn the king of Israel, [telling him where the army of Syria was planning to attack them, ] saying, “Be sure that your army does not go near that place, because the army of Syria has set up their tents there.”
10 Ug ang hari sa Israel nagpaadto ngadto sa dapit nga gisugilon kaniya sa tawo sa Dios, ug gipasidaan kaniya; ug siya naluwas sa iyang kaugalingon didto, dili sa makausa ni sa makaduha lamang.
So the king of Israel would send [messengers] to warn [the people who lived in] that place, and the people would remain on guard. That happened several times.
11 Ug ang kasingkasing sa hari sa Siria nalibug sa hilabihan gayud niini nga butanga: ug iyang gitawag ang iyang mga alagad, ug miingon kanila: Dili ba kamo motudlo kanako kong kinsa kanato ang kadapig sa hari sa Israel?
The king of Syria was very upset/disturbed/angry about that. So he summoned his army officers and said to them, “[Obviously] one of you is (betraying us/revealing our plans) to the king of Israel. Which one of you is doing it?”
12 Ug usa sa iyang mga alagad miingon. Dili, ginoo ko, Oh hari; apan si Eliseo, ang manalagna nga anaa sa Israel, nagsugilon sa hari sa Israel sa mga pulong nga imong gipamulong didto sa imong lawak nga higdaanan.
One of his officers answered, “Your Majesty, it is not one of us. Elisha the prophet [knows what we plan to do, and he] tells the king of Israel everything. He even knows what you say in your own bedroom!”
13 Ug siya miingon: Lakaw ug tan-awa kong hain siya, aron akong ipadala ug ipakuha siya. Ug gisuginlan siya, sa pag-ingon: Ania karon, siya atua sa Dothan.
The king of Syria replied, “Go and find out where he is, and I will send [some men there] to capture him.” Someone told him, “People say that he is in Dothan [town north of Samaria].”
14 Sa ingon niini gipadala didto ang mga kabayo niya, ug mga carro, ug usa ka dakung panon: ug nangadto sila sa gabii, ug gilibutan ang ciudad.
So the king sent a large group of soldiers [to Dothan] with horses and chariots. They arrived at night and surrounded the town.
15 Ug sa paghibangon ug sayo sa alagad sa tawo sa Dios, ug sa nakagula, ania karon, ang usa ka panon lakip ang mga kabayo ug mga carro nanaglibut sa ciudad. Ug ang iyang alagad miingon kaniya: Ah, agalon ko! unsaon nato paghimo?
Early the next morning, Elisha’s servant got up and went outside the house. He saw the soldiers of Syria with their horses and chariots surrounding the town. So he went inside [the house and reported it to Elisha] and exclaimed, “O, sir! What are we going to do?”
16 Ug siya mitubag: Ayaw kahadlok; kay sila nga ania uban kanato labing daghan kay kanila nga anaa kanila.
Elisha replied, “Do not be afraid! Those who will be helping us will be more than those who will be helping them!”
17 Ug si Eliseo nag-ampo, ug miingon: Jehova, ako nagaampo kanimo, bukha ang iyang mga mata, aron siya makakita. Ug gibuka ni Jehova ang mga mata niadtong batan-ong lalake, ug siya nakakita: ug, ania karon, ang bukid napuno sa mga kabayo ug mga carro nga kalayo nanaglibut kang Eliseo.
Then he prayed, “Yahweh, I request that you open my servant’s eyes in order that he can see [what is out there]!” So Yahweh enabled the servant to look out and see that surrounding the hill on which the town [was built] was a huge number of horses, and chariots made of fire!
18 Ug sa paglugsong nila ngadto kaniya, si Eliseo nag-ampo kang Jehova, nga nag-ingon. Ako nagahangyo kanimo, butaan mo kining mga tawohana. Ug gibutaan sila sumala sa pulong ni Eliseo.
When the army of Syria prepared to attack Elisha, he prayed again, saying, “Yahweh, cause all these soldiers to become blind!” Yahweh answered his prayer and caused them to be unable to see clearly.
19 Ug si Eliseo miingon kanila: Kini dili mao ang dalan, ni mao kini ang ciudad: sunda ako, ug dad-on ko kamo ngadto sa tawo nga imong gipangita. Ug iyang gimandoan sila ngadto sa Samaria.
Then Elisha went to them and said, “You are not on the right road; this is not the city that you are searching for. I will take you to the man whom you are searching for.” But he led them to Samaria, [the capital of Israel]!
20 Ug nahitabo, sa pag-abut nila sa Samaria nga si Eliseo miingon. Jehova, bukha ang mga mata niining mga tawohana, aron sila makakita. Ug gibuka ni Jehova ang ilang mga mata, ug sila nakakita; ug, ania karon, sila didto sa kinataliwad-an sa Samaria.
As soon as they entered Samaria, Elisha prayed again, saying, “Yahweh, now enable these soldiers to see correctly again!” So Yahweh enabled them to see correctly, and they were surprised to see that they were inside Samaria [city].
21 Ug ang hari sa Israel miingon kang Eliseo, sa pagpakita niya kanila: Amahan ko, hampakon ko ba sila? hampakon ko ba sila?
When the king of Israel saw them, he said to Elisha, “Sir, shall I [tell my soldiers to] kill them? Shall we kill all of them?”
22 Ug siya mitubag: Dili ka maghampak kanila: hampakon mo ba kadtong imong mga dinakup uban sa imong pinuti ug sa imong pana? Pagbutang sa tinapay ug tubig sa atubangan nila aron sila makakaon ug makainum, ug mangadto sa ilang agalon.
Elisha replied, “No, you must not kill them. If your army captured many of your enemies in a battle, you would certainly not [RHQ] kill them. Give these men something to eat and drink, and then allow them to return to their king.”
23 Ug giandam niya ang dakung pagkaon alang kanila; ug sa nakakaon sila ug nakainum, iyang gipapauli sila ug nangadto sila sa ilang agalon. Ug ang mga panon sa Siria wala na moadto ngadto sa yuta sa Israel.
So the king of Israel did that. He told his servants to provide a big feast for them. And when they had eaten and drunk plenty, he sent them away. They returned to the king of Syria [and told him what had happened]. So for a while after that, soldiers from Syria stopped raiding/attacking towns in Israel.
24 Ug nahitabo sa tapus niini, nga si Ben-adad hari sa Siria, nagtigum sa tanan niyang panon, ug mitungas didto, ug gilibutan ang Samaria.
But some time later, Ben-Hadad, the king of Syria, assembled his entire army, and they went to Samaria and surrounded the city [for a long time].
25 Ug may usa ka dakung gutom sa Samaria: ug, ania karon, ilang gilibutan kini, hangtud nga ang usa ka ulo sa asno gibaligya sa kawaloan ka siclo nga salapi, ug ang ikaupat ka bahin sa usa ka gantang sa iti sa salampati gibaligya sa lima ka siclo nga salapi.
Because of that, after a while there was hardly any food left inside the city, with the result that eventually a donkey’s head, [which was usually worthless, ] cost eighty pieces of silver, and (one cup/0.3 liter) of dove’s dung cost five pieces of silver.
26 Ug sa milabay ang hari sa Israel sa ibabaw sa kuta, may usa ka babaye nga misinggit kaniya, nga nagaingon: Tabang, ginoo ko, O hari:
One day when the king of Israel was walking on top of the city wall, a woman cried out to him, “Your Majesty, help me!”
27 Ug siya miingon: Kong si Jehova wala magtabang kanimo, asa man ako ug itabang kanimo? Gikan sa giukan kun sa pug-anan sa vino?
He replied, “If Yahweh will not help you, I certainly cannot [RHQ] help you. I certainly [RHQ] do not have any wheat or wine!
28 Ug ang hari miingon kaniya: Unsay nakaingon kanimo? Ug siya mitubag: Kining babayehana miingon kanako: Ihatag ang imong anak nga lalake, aron kan-on ta siya niining adlawa, ug kan-on nato ang akong anak nga lalake ugma.
What is your problem?” She replied, “Several days ago, that woman [over there] said to me, ‘[Because we have nothing left to eat, ] let’s kill your son today, in order that we can eat his flesh. Then tomorrow we can [kill] my son [and] eat his flesh.’
29 Busa among gilat-an ang akong anak, ug gikaon siya: ug giingon ko siya sa sunod nga adlaw. Ihatag na ang imong anak, aron siya kan-on nato; ug iyang gitipigan ang iyang anak.
So we [killed my son and cut his body up and] boiled his flesh and ate it. The next day, I said to her, ‘Now give your son to me, in order that we can [kill him and cook his flesh and] eat it.’ But she has hidden her son!”
30 Ug nahitabo sa pagkadungog sa hari sa mga pulong sa babaye, nga iyang gigisi ang mga saput (karon siya milabay sa ibabaw sa kuta): ug ang katawohan mingtan-aw, ug, ania karon, siya may saput nga sako sa ilalum ibabaw sa iyang unod.
When the king heard what the woman said, he tore his robe [to show that he was very distressed]. The people who were standing close to the wall were able to see that the king was wearing rough cloth underneath his robe [because he was very distressed].
31 Unya siya miingon: Ang Dios magahimo sa ingon kanako, ug kapin usab, kong ang ulo ni Eliseo, ang anak ni Saphat, magatindog sa ibabaw kaniya niining adlawa.
The king exclaimed, “I wish/hope that God will strike me dead if I do not cut off the head of Elisha today, [because he is the one who has caused these terrible things to happen to us]!”
32 Apan si Eliseo milingkod sa sulod sa iyang balay, ug ang mga anciano nanaglingkod uban kaniya; ug ang hari nagpadala ug usa ka tawo gikan sa iyang atubangan: apan sa wala pa mahiabut kaniya ang sulogoon, siya miingon sa mga anciano: Tan-awa ninyo kong giunsa niining anak nga lalake sa usa ka mamumuno ang pagpadala aron sa pagkuha sa akong ulo? Tan-awa, kong ang sulogoon mahiabut, takpi ang ganghaan, ug gakuti ang ganghaan sa malig-on nga paggakut batok kaniya: dili ba ang tunob sa mga tiil sa iyang agalon anaa sa luyo niya?
So the king sent an officer to get Elisha. Before the officer arrived, Elisha was sitting in his house with some Israeli elders who were talking with him. Elisha said to them, “That murderer, [the king of Israel, ] is sending someone here to kill me. Listen: When he arrives, shut the door and do not allow him to come in. And the king will be coming right behind that officer!”
33 Ug sa diha nga nagasulti pa siya uban kanila, ania karon, ang sulogoon mianha kaniya, ug siya miingon: Ania karon, kining kadautan gikan kang Jehova; nganong magahulat pa ako kang Jehova niining gidugayona?
And while he was still speaking, the king and the officer arrived. The king said, “It is Yahweh who has caused us to have all this trouble/suffering. (Why should I wait any longer [RHQ] for him to do something [to help us]?/It is useless for me to wait any longer for him [to help us]!)”
