1 Samuel 20
1 Ug si David mikalagiw gikan sa Najoth sa Rama, ug miabut ug miingon sa atubangan ni Jonathan: Unsay akong nabuhat? Unsay akong kasal-anan? Ug unsay akong sala sa atubangan sa imong amahan, nga siya nagapangita sa akong kinabuhi?
And David flees from Naioth in Ramah, and comes, and says before Jonathan, “What have I done? What [is] my iniquity? And what [is] my sin before your father, that he is seeking my life?”
2 Ug siya miingon kaniya: Ipahalayo kana; dili ka mamatay: ania karon, ang akong amahan wala magbuhat sa bisan unsa, ni sa daku kun diyutay, kondili kana iyang gitug-an kanako; ug nganong magatago ang akong amahan niining butanga gikan kanako? Dili kana mao.
And he says to him, “Far be it! You do not die; behold, my father does not do anything great or small and does not uncover my ear; and why does my father hide this thing from me? This [thing] is not.”
3 Ug labut pa si David nanumpa ug miingon: Ang imong amahan nahibalo kaayo nga ako nakapahimuot sa imong mga mata, ug siya miingon: Ayaw pagpahibaloa si Jonathan niini, tingali unya siya magsubo: apan sa pagkatinuod ingon nga si Jehova buhi, ug ingon nga ang imong kalag buhi, may usa na lamang ka lakang ang nakaulang kanako ug sa kamatayon.
And David swears again and says, “Your father has certainly known that I have found grace in your eyes, and he says, Do not let Jonathan know this, lest he is grieved; and yet, YHWH lives, and your soul lives, but—as a step between me and death.”
4 Unya miingon si Jonathan kang David: Bisan unsay tinguhaon sa imong kalag, buhaton ko kini alang kanimo.
And Jonathan says to David, “What does your soul [desire]? Command and I do it for you.”
5 Ug si David miingon kang Jonathan: Ania karon, ugma maoy bag-ong bulan, ug dili ko pasaypon ang paglingkod uban sa hari sa pagpangaon: apan palakta ako, aron magtago ako diha sa kapatagan hangtud sa kagabhion sa ikatolo ka adlaw.
And David says to Jonathan, “Behold, the new moon [is] tomorrow; and I certainly sit with the king to eat; and you have sent me away, and I have been hidden in a field until the third evening;
6 Kong hialinggatan gayud ako sa imong amahan, nan ingna: Si David naghangyo kanako uban sa dakung tinguha nga siya tugotan nga mahaadto sa Beth-lehem nga iyang ciudad; kay maoy tinuig nga paghalad didto alang sa tanang banay.
if your father looks after me at all, then you have said, David earnestly asked of me to run to his city of Beth-Lehem, for there [is] a sacrifice of the days for all the family.
7 Kong siya moingon niini: Maayo kini; ang imong sulogoon makabaton ug pakigdait: apan kong siya masuko, nan hunahunaa nga ang kadautan maoy iyang gitinguha.
If thus he says: Good; [there is] peace for your servant; and if it is very displeasing to him—know that the evil has been determined by him;
8 Busa magmaayo ka sa imong sulogoon; kay imong gidala ang imong sulogoon ngadto sa usa ka tugon ni Jehova uban kanimo: apan kong aduna pay kasal-anan kanako, patya ako sa imong kaugalingon; kay nganong dad-on mo pa ako sa imong amahan?
and you have done kindness to your servant, for you have brought your servant into a covenant of YHWH with you—and if there is iniquity in me, put me to death yourself; for why [is] this [that] you bring me to your father?”
9 Ug si Jonathan miingon: Ipahalayo kana kanimo; kay kong hibaloan ko pa lamang nga ang kadautan maoy gitinguha sa akong amahan aron modangat diha kanimo, nan, dili ko ba kana isugilon kanimo?
And Jonathan says, “Far be it from you! For I certainly do not know that the evil has been determined by my father to come on you, and I do not declare it to you.”
10 Unya miingon si David kang Jonathan: Kinsay mosugilon kanako kong pananglitan singkahan ka sa imong amahan sa pagtubag?
And David says to Jonathan, “Who declares [it] to me? Or what [if] your father answers you sharply?”
11 Ug si Jonathan miingon kang David: Umari ka, ug mangadto kita nga duha sa kapatagan. Ug silang duruha nangadto sa kapatagan.
And Jonathan says to David, “Come, and we go out into the field”; and both of them go out into the field.
12 Ug si Jonathan miingon kang David: Si Jehova, ang Dios sa Israel, mahimong saksi: sa diha nga matino ko ang akong amahan ingon niining taknaa ugma, kun sa ikatolo ba ka adlaw, ania karon, kong may kaayohan tungod kang David, dili ko ba diay itaho kanimo, ug itug-an kanimo?
And Jonathan says to David, “YHWH, God of Israel, [is my witness]—when I search out my father about [this] time tomorrow [or] the third [day], and behold, [there is] good toward David, and I do not then send to you, and have uncovered your ear—
13 Si Jehova magahimo sa ingon kang Jonathan, ug labaw pa usab, kong igakalipay sa akong amahan ang pagbuhat sa kadautan kanimo, kong kana dili ko itug-an kanimo, ug magpalakaw kanimo, aron ikaw moadto sa pakigdait: ug si Jehova magauban kanimo ingon nga siya nag-uban sa akong amahan.
thus YHWH does to Jonathan, and thus He adds; when the evil concerning you is good to my father, then I have uncovered your ear, and sent you away, and you have gone in peace, and YHWH is with you, as he was with my father;
14 Ug ikaw dili lamang sa buhi pa ako magpakita kanako sa mahigugmaong-kalolot ni Jehova aron ako dili mamatay;
and not only while I am alive do you do the kindness of YHWH with me, and I do not die,
15 Apan ayaw usab pagbugtoa ang imong kalolot sa akong balay sa gihapon; ayaw, dili sa diha nga pagaputlon ni Jehova ang mga kaaway ni David ang tagsatagsa gikan sa ibabaw sa yuta.
but you do not cut off your kindness from my house for all time, nor in YHWH’s cutting off the enemies of David, each one from off the face of the ground.”
16 Busa si Jonathan naghimo sa usa ka pakigsaad uban sa balay ni David, nga nagaingon: Ug si Jehova magapaningil niini sa kamot sa mga kaway ni David.
So Jonathan cuts [a covenant] with the house of David, and YHWH has sought [it] from the hand of the enemies of David;
17 Ug gipapanumpa ni Jonathan si David pag-usab, tungod sa gugma nga iyang gibatonan alang kaniya; kay iyang gihigugma siya ingon sa paghigugma niya sa iyang kaugalingong kalag.
and Jonathan adds to cause David to swear, because he loves him, for he has loved him [as] the love [for] his own soul.
18 Unya si Jonathan miingon kaniya: Ugma mao ang bag-ong bulan: ug ikaw dili makatambong, tungod kay ang imong lingkoranan mawalay sulod.
And Jonathan says to him, “Tomorrow [is] the new moon, and you have been looked after, for your seat is looked after;
19 Ug sa diha nga ikaw makapuyo na ug totolo ka adlaw, lumugsong ka pagdali, ug umadto sa dapit diin ikaw magtago sa imong kaugalingon, sa diha nga panahon pa sa paghikay, ug magpabilin tupad sa bato sa Ezel.
and on the third day you certainly come down, and have come to the place where you were hidden in the day of the work, and have remained near the stone of Ezel.
20 Ug ipana ko ang totolo ka udyong sa daplin niini, ingon nga nagapana ako sa usa ka timaan.
And I shoot three of the arrows at the side, sending out at a mark for myself;
21 Ug, ania karon, ipadala ko ang bata, nga magaingon: Lakaw, pangitaa ang mga udyong. Kong ingnon ko ang bata: Ania karon, ang mga udyong ania niining daplina nimo; kuhaa sila ug umari; kay may pakigdait kanimo ug walay kadautan, ingon nga si Jehova buhi.
and behold, I send the youth, [saying], Go, find the arrows. If I say to the youth at all, Behold, the arrows [are] on this side of you—take them and come, for [there is] peace for you, and there is no [adverse] word—[as] YHWH lives.
22 Apan kong sa ingon niini ingnon ko ang bata: Ania karon, ang mga udyong anaa sa unahan nimo, lumakaw ka sa imong dalan; kay si Jehova nagpalakaw kanimo sa halayo.
And if thus I say to the young man, Behold, the arrows [are] beyond you—go, for YHWH has sent you away;
23 Ug mahitungod sa mga butang nga gikasultihan nimo ug nako, ania karon, si Jehova anaa sa kinataliwad-an kanimo ug kanako sa walay katapusan.
as for the thing which you and I have spoken, behold, YHWH [is] between me and you for all time.”
24 Busa si David nagtago sa iyang kaugalingon didto sa kapatagan: ug sa diha nga nahiabut na ang bag-ong subang sa bulan, ang hari milingkod aron sa pagkaon sa kalan-on.
And David is hidden in the field, and it is the new moon, and the king sits down by the food to eat,
25 Ug ang hari milingkod sa iyang lingkoranan, ingon sa ubang mga panahon, bisan sa lingkoranan nga haduol sa bongbong; ug si Jonathan mitindog, ug si Abner milingkod tupad kang Saul: apan ang dapit ni David walay sulod.
and the king sits on his seat, as time by time, on a seat by the wall, and Jonathan rises, and Abner sits at the side of Saul, and David’s place is looked after.
26 Bisan pa niana si Saul wala sumulti bisan unsa niadtong adlawa: kay naghunahuna siya: May nahanabo kaniya, dili siya mahinlo; sa pagkamatuod siya dili mahinlo.
And Saul has not spoken anything on that day, for he said, “It [is] an accident; he is not clean—surely not clean.”
27 Ug nahitabo nga sa pagkaugma sa miagi na ang bag-ong bulan nga mao ang ikaduha ka adlaw, nga ang dapit ni David walay sulod: ug si Saul miingon kang Jonathan nga iyang anak nga lalake: Unsay hinungdan nga wala moanhi ang anak ni Isai sa pagkaon, ni kagahapon, ni karong adlawa?
And it comes to pass on the second day of the new moon, that David’s place is looked after, and Saul says to his son Jonathan, “Why has the son of Jesse not come in, either yesterday or today, to the food?”
28 Ug mitubag si Jonathan kang Saul: Si David sa dakung tinguha nananghid kanako, nga molakaw siya ngadto sa Beth-lehem:
And Jonathan answers Saul, “David has earnestly asked [permission] from me [to go] to Beth-Lehem,
29 Ug siya miingon: Paadtoa ako, nagahangyo ako kanimo; kay ang among banay may usa ka paghalad didto sa ciudad; ug ang akong igsoon nga lalake, siya nagsugo kanako sa pag-adto didto: ug karon, kong nakapahimuot ako sa imong mga mata, paadtoon mo ako, nagahangyo ako kanimo, ug sa pagdu-aw sa akong mga igsoon. Busa siya wala mahianhi sa lamesa sa hari.
and he says, Please send me away, for we have a family sacrifice in the city, and my brother has given command to me himself, and now, if I have found grace in your eyes, please let me go away and see my brothers; therefore he has not come to the table of the king.”
30 Unya ang kasuko ni Saul misilaub batok kang Jonathan, ug iyang giingon siya: Ikaw anak sa usa ka baliko ug masupilon nga babaye, wala ba ako mahibalo nga nagpili ka sa anak nga lalake ni Isai sa imong kaulawan, ug sa kaulawan sa pagkahubo sa imong inahan?
And the anger of Saul burns against Jonathan, and he says to him, “Son of a perverse [woman] of rebellion! Have I not known that you are fixing on the son of Jesse to your own shame, and to the shame of the nakedness of your mother?
31 Kay samtang nga ang anak nga lalake ni Isai buhi sa ibabaw sa yuta, dili ikaw mapahamutang, ni ang imong gingharian. Busa karon pasugoi ug dad-a siya ngari kanako, kay sa walay duhaduha siya mamatay.
For all the days that the son of Jesse lives on the ground you are not established, you and your kingdom; and now, send and bring him to me, for he [is] a son of death.”
32 Ug si Jonathan mitubag kang Saul nga iyang amahan, ug miingon kaniya: Nganong pagapatyon siya? Unsay iyang nabuhat?
And Jonathan answers his father Saul and says to him, “Why is he put to death? What has he done?”
33 Ug gilabay ni Saul ang iyang bangkaw aron sa pagbangkaw kaniya; diha niana hibaloan ni Jonathan nga gitinguha sa iyang amahan ang pagpatay kang David.
And Saul casts the javelin at him to strike him, and Jonathan knows that it has been determined by his father to put David to death.
34 Busa si Jonathan mitindog gikan sa kan-anan nga may mabangis nga kasuko, ug wala kumaon ug kalan-on sa ikaduhang adlaw sa bulan; kay siya nasubo alang kang David, tungod kay ang iyang amahan nagapakaulaw kaniya.
And Jonathan rises from the table in the heat of anger, and has not eaten food on the second day of the new moon, for he has been grieved for David, for his father put him to shame.
35 Ug nahitabo sa pagkabuntag nga si Jonathan miadto sa kapatagan sa panahong gikasabutan uban kang David, ug siya miingon sa usa ka diyutay nga bata nga uban kaniya.
And it comes to pass in the morning, that Jonathan goes out into the field for the appointment with David, and a little youth [is] with him.
36 Ug iyang giingon ang iyang bata: Dalagan, pangitaon mo karon ang udyong nga akong gipana. Ug sa nagadalagan ang bata iyang gipana ang usa ka udyong sa unahan niya.
And he says to his youth, “Now run, find the arrows which I am shooting”; the youth is running, and he has shot the arrow, causing [it] to pass over him.
37 Ug sa diha nga nahiahut na ang bata niadtong dapit nga gipatugpahan sa udyong nga gipana ni Jonathan, si Jonathan misinggit sa bata, ug miingon: Dili ba ang udyong atua sa unahan nimo?
And the youth comes to the place of the arrow which Jonathan has shot, and Jonathan calls after the youth, and says, “Is the arrow not beyond you?”
38 Ug si Jonathan misinggit sa bata: Pagdali, pagdali, ayaw paghunong. Ug ang bata ni Jonathan naghipus sa mga udyong, ug miadto sa iyang agalon.
And Jonathan calls after the youth, “Speed, hurry, do not stand”; and Jonathan’s youth gathers the arrows, and comes to his lord.
39 Apan ang bata walay kalibutan sa bisan unsa: si Jonathan lamang ug si David ang nasayud sa maong butang.
And the youth has not known anything, only Jonathan and David knew the word.
40 Ug gihatag ni Jonathan ang iyang hinagiban sa bata niya, ug miingon kaniya: Lakaw, dad-da kini ngadto sa ciudad.
And Jonathan gives his weapons to the youth whom he has and says to him, “Go, carry into the city.”
41 Ug sa paghilakaw na sa bata si David mibangon gikan sa usa ka dapit padulong sa habagatan, ug mihapa sa yuta, ug miyukbo sa iyang kaugalingon sa makatolo: ug naghinagkanay sila sa usa ug usa, ug naghinilakay sila hangtud nga milabaw si David.
The youth has gone, and David has risen from Ezel, at the south, and falls on his face to the earth, and bows himself three times, and they kiss one another, and they weep with one another, until David exerted himself;
42 Ug si Jonathan miingon kang David: Lakaw sa pakigdait, tungod kay kita nakapanumpa na sa ngalan ni Jehova, nga nagaingon: Si Jehova magapataliwala kanako ug kanimo, ug sa kinataliwad-an sa akong kaliwat ug sa imong kaliwat sa walay katapusan. Ug siya mitindog ug milakaw: ug si Jonathan misulod sa ciudad.
and Jonathan says to David, “Go in peace, in that we have sworn—the two of us—in the Name of YHWH, saying, YHWH is between me and you, and between my seed and your seed—for all time”; and he rises and goes; and Jonathan has gone into the city.
