1 Samuel 13
1 Si Saul may kap-atan ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari; ug naghari siya ug duruha ka tuig ibabaw sa Israel,
Saul was thirty when he became king, and he reigned over Israel for forty-two years.
2 Si Saul nagpili alang kaniya sa totolo ka libo ka tawo gikan sa Israel, nga ang duruha ka libo kanila didto uban ni Saul sa Michmas, ug sa bukid sa Beth-el, ug ang usa ka ka libo didto uban ni Jonathan sa Gabaa sa Benjamin: ug ang uban nga katawohan iyang gipapauli ang tagsatagsa ka tawo ngadto sa iyang balongbalong.
Saul had chosen three thousand men of Israel. Two thousand of them were with Saul in Michmash and the hill country of Bethel, and another thousand were with Jonathan in Gibeah of Benjamin. He sent the rest of the army home.
3 Ug si Jonathan nakadaug sa mga sundalo nga bantay sa kuta sa mga Filistehanon nga didto sa Geba; ug ang mga Filistehanon nakadungog niana. Ug gihuyop ni Saul ang trompeta ngadto sa tibook nga yuta, nga nagaingon: Padungga ang mga Hebreohanon.
Jonathan attacked the Philistine garrison at Geba. The Philistines soon heard about it, so Saul had the trumpet call to arms sounded throughout the land, saying, “Hebrews, pay attention!”
4 Ug ang tibook nga Israel nakadungog sa ginaingon nga si Saul nakadaug sa mga sundalong bantay sa kuta sa mga Filistehanon, ug usab nga ang Israel ginaila nga dulumtanan sa mga Filistehanon. Ug ang katawohan nagtigum sa tingub sa pagsunod kang Saul ngadto sa Gilgal.
All of Israel heard the news, “Saul has attacked the Philistine garrison, and now Israel is like a bad smell to the Philistines!” So the whole army was called up to join Saul at Gilgal.
5 Ug ang mga Filistehanon nagtapok sa ilang kaugalingon aron sa pagpakig-away sa Israel, katloan ka libo nga carro, ug unom ka libong magkakabayo, ug katawohan nga daw balas sa baybayon ang gidaghanon; ug mingtungas sila ug nagpahaluna sa Michmas, dapit sa silangan sa Beth-aven.
The Philistines gathered to fight against Israel. They had three thousand chariots, six thousand horsemen, and soldiers as numerous as sand on the seashore. They advanced and camped at Michmash, east of Beth-aven.
6 Sa diha nga ang mga tawo sa Israel nakakita nga diha sila sa kalisdanan (kay ang katawohan nanagkaguol), unya ang katawohan nanago sa ilang kaugalingon sa sulod sa mga langub, ug sa mga kalibonan, ug sa mga kapangpangan, ug sa mga tagoanan, ug sa mga gahong.
When the Israelite men realized the tough situation they were in, and that the army was taking a beating, they hid themselves in caves, holes, rocks, pits, and cisterns.
7 Karon ang uban sa mga Hebreohanon nanagpangadto sa tabok sa Jordan ngadto sa yuta sa Gad ug Galaad; apan mahitungod kang Saul siya didto pa sa Gilgal, ug ang tibook katawohan nanagsunod kaniya nga nanagkurog.
Some of the Hebrews even crossed the Jordan into the territory of Gad and Gilead, but Saul stayed at Gilgal, and all the men with him were trembling with fear.
8 Ug siya napabilin pito ka adlaw, sumala sa panahon nga gitudlo ni Samuel: apan si Samuel wala umadto sa Gilgal; ug ang katawohan nanagkabulagbulag gikan kaniya.
Saul waited there seven days for the time that Samuel had said, but Samuel did not arrive at Gilgal, and the army started to desert him.
9 Ug si Saul miingon: Dad-a dinhi kanako ang halad-nga-sinunog, ug ang halad-sa-pakigdait. Ug iyang gihalad ang halad-nga-sinunog.
So Saul ordered, “Bring the burnt offering and the friendship offerings to me,” and he presented the burnt offering.
10 Ug nahitabo, nga, sa nakahuman na siya sa paghalad sa halad-nga-sinunog, ania karon, si Samuel nahiabut; ug si Saul migula sa pagtagbo kaniya, aron sa paghatag ug katahuran kaniya.
Just as he finished presenting the burnt offering, he saw Samuel arrive. Saul went over to meet him and say hello.
11 Ug si Samuel miingon: Unsay imong nabuhat? ug si Saul miingon: Tungod kay nakita ko nga ang katawohan nagkabulagbulag na gikan kanako, ug nga wala ikaw umanhi sa mga adlaw nga gitagal, ug nga ang mga Filistehanon nanagtigum na sa ilang kaugalingon didto sa Michmas;
“What have you done?” Samuel asked. Saul replied, “Well I saw my men were deserting me, and you hadn't arrived when you said you would, and the Philistines were gathering at Michmash to attack.
12 Busa miingon ako: Karon molugsong ang mga Filistehanon nganhi kanako sa Gilgal, ug wala ako makapangayo sa kalooy ni Jehova: busa gilugos ko lang ang akong kaugalingon, ug naghalad sa halad-nga-sinunog.
I said to myself, ‘The Philistines are about to attack me at Gilgal, and I haven't asked the Lord for his help.’ So I felt I had to present the burnt offering myself.”
13 Ug si Samuel miingon kang Saul: Ikaw naghimo ug binuang; ikaw wala magbantay sa sugo ni Jehova nga imong Dios nga iyang gisugo kanimo; kay karon buot si Jehova nga mapalig-on ang imong gingharian sa Israel sa walay katapusan.
“You've been really stupid,” Samuel told him. “You haven't kept the commands of the Lord your God. If you had, the Lord would have made your kingdom over Israel secure forever.
14 Apan karon ang imong gingharian dili magapadayon: si Jehova nangita alang kaniya ug usa ka tawo nga uyon sa iyang kaugalingong kasingkasing, ug si Jehova nagtudlo kaniya aron mahimong principe ibabaw sa iyang katawohan, tungod kay ikaw wala magbantay sumala sa gisugo ni Jehova kanimo.
But now your kingdom won't last. The Lord has found for himself a man who thinks like him, and has chosen him as ruler over his people, because you haven't kept the commands of the Lord.”
15 Ug si Samuel mitindog, ug miadto siya gikan sa Gilgal ngadto sa Gabaa sa Benjamin. Ug si Saul nag-ihap sa katawohan nga diha uban kaniya, duolan sa unom ka gatus ka tawo.
Then Samuel left Gilgal. The rest of the soldiers followed Saul to meet the army, going from Gilgal to Geba in Benjamin. Saul counted the number of soldiers who were with him and there were about six hundred.
16 Ug si Saul, ug si Jonathan nga iyang anak nga lalake, ug ang katawohan nga diha uban kanila nagpuyo sa Geba sa Benjamin: apan ang mga Filistehanon nanagpahaluna didto sa Michmas.
Saul, his son Jonathan, and the soldiers with them were staying in Geba of Benjamin, while the Philistines were camped at Michmash.
17 Ug ang mga mangangagaw nanggula gikan sa campo sa mga Filistehanon sa totolo ka panon: ang usa ka panon mipadulong ngadto sa alagianan nga nagadulong ngadto sa Ophra, ngadto sa yuta sa Sual;
Three groups of raiders left the Philistine camp to go and attack. One group went towards Ophrah in the land of Shual,
18 Ug ang lain nga panon mipadulong sa dapit ngadto sa Beth-oron; ug ang laing panon mipadulong ngadto sa alagianan sa utlanan nga nagadung-aw sa walog ni Seboim padulong ngadto sa kamingawan.
one towards Beth-horon, and one towards the border that looks down on the Valley of Zeboim by the wilderness.
19 Karon walay makaplagan nga mananalsal sa puthaw sa tibook yuta sa Israel; kay ang mga Filistehanon ming-ingon: Tingali unya ang mga Hebreohanon, managhimo kanila ug mga pinuti kun mga bangkaw:
There wasn't a blacksmith to be found anywhere in Israel, because the Philistines had said, “So that the Hebrews don't make swords and spears.”
20 Apan ang tanang mga Israelihanon minglugsong ngadto sa mga Filistehanon, aron sa pagbaid sa tagsatagsa sa iyang punta sa daro, ug sa iyang sarol, ug sa iyang wasay, ug sa iyang bingkong;
All the Israelites had to go to the Philistines to sharpen their iron plowshares, pickaxes, axes, and sickles.
21 Apan aduna silay limbas alang sa mga bingkong, ug alang sa mga punta, ug alang sa mga salapang, ug alang sa mga wasay, ug alang sa pagpahamutang sa mga tugsok.
The fee was two-thirds of a shekel for plowshares and pickaxes, and a third of a shekel for sharpening the axes and cattle prods.
22 Busa nahitabo sa adlaw sa gubat, nga walay pinuti, ni bangkaw nga nakaplagan sa kamot sa bisan kang kinsa sa katawohan nga uban ni Saul ug ni Jonathan: apan uban kang Saul ug kang Jonathan ang iyang anak nga lalake, may nakaplagan nga pinuti.
So when it came to the day of battle none of the soldiers with Saul and Jonathan had swords or spears—only Saul and his son Jonathan had such weapons.
23 Ug ang panon sa mga sundalo nga bantay sa kuta sa mga Filistehanon miadto sa alagianan sa Michmas.
A Philistine garrison had taken control of the pass at Michmash.
