1 Hari 13
1 Ug, ania karon, may miadto nga usa ka tawo sa Dios gikan sa Juda pinaagi sa pulong ni Jehova ngadto sa Beth-el: ug si Jeroboam nagtindog haduol sa halaran sa pagsunog sa incienso.
And behold, by the word of the Lord, a man of God went from Judah to Bethel, when Jeroboam was standing over the altar, and burning incense.
2 Ug siya misinggit batok sa halaran tungod sa pulong ni Jehova ug miingon: Oh halaran, halaran, kini mao ang gipamulong ni Jehova: Ania karon, usa ka bata nga lalake matawo sa balay ni David, si Josias ang ngalan; ug sa ibabaw nimo igahalad niya ang mga sacerdote sa mga hatag-as nga dapit nga nagasunog sa incienso sa ibabaw nimo, ug ang mga bukog sa mga tawo ilang pagasunogon sa ibabaw nimo.
And by the word of the Lord, he cried out against the altar. And he said: “O altar, O altar! Thus says the Lord: ‘Behold, a son will be born to the house of David, Josiah by name. And upon you, he will immolate the priests of the high places, who now burn incense upon you. And upon you, he will burn up the bones of men.’”
3 Ug sa maong adlaw siya mihatag sa usa ka ilhanan, nga nagaingon: Kini mao ang ilhanan nga gipamulong ni Jehova: Ania karon, ang halaran mabungkag ug ang mga abo nga anaa sa ibabaw niana igayabo.
And he gave a sign on the same day, saying: “This will be the sign that the Lord has spoken. Behold, the altar shall be torn apart, and the ashes that are upon it shall be poured out.”
4 Ug nahitabo sa pagkadungog sa hari sa gipamulong sa tawo sa Dios, nga iyang gisinggit sa atubangan sa halaran sa Beth-el, nga gikuha ni Jeroboam ang iyang kamot gikan sa halaran, nga nagaingon: Dakpa ninyo siya. Ug ang iyang kamot nga iyang gibakyaw batok kaniya, nalaya; sa pagkaagi nga wala na siya makakungkong niini pag-usab kaniya.
And when the king had heard the word of the man of God, which he had cried out against the altar at Bethel, he extended his hand from the altar, saying, “Apprehend him!” But his hand, which he had extended against him, withered. And he was unable to draw it back to himself.
5 Ang halaran usab napikas, ug ang mga abo nangayabo gikan sa halaran, sumala sa ilhanan nga gihatag sa tawo sa Dios pinaagi sa pulong ni Jehova.
Also, the altar was torn apart, and the ashes were poured out from the altar, in accord with the sign that the man of God had predicted by the word of the Lord.
6 Ug ang hari mitubag ug miingon sa tawo sa Dios: Hangyoa karon ang kalooy ni Jehova nga imong Dios, ug iampo mo ako nga ang akong kamot mahiuli kanako pag-usab. Ug ang tawo sa Dios mihangyo kang Jehova, ug ang kamot sa hari nahiuli kaniya pag-usab, ug nahimong ingon sa una.
And the king said to the man of God, “Entreat the face of the Lord your God, and pray for me, so that my hand may be restored to me.” And the man of God prayed before the face of the Lord, and the hand of the king was restored to him, and it became as it had been before.
7 Ug ang hari miingon sa tawo sa Dios: Umuban ka kanako sa balay ug kumaon, ug mohatag ako kanimo sa usa ka ganti.
Then the king said to the man of God: “Come home with me, so that you may dine. And I will give you gifts.”
8 Ug ang tawo sa Dios miingon sa hari: Kong ikaw mohatag kanako sa katunga sa imong balay, ako dili mouban kanimo, ni mokaon ako sa tinapay, ni moinum sa tubig niining dapita;
And the man of God responded to the king: “Even if you will give me one half part of your house, I will not go with you, nor eat bread, nor drink water in this place.
9 Ingon nga kini maoy gisugo kanako pinaagi sa pulong ni Jehova, nga nagaingon: Dili magkaon ka sa tinapay, ni mag-inum sa tubig, ni mobalik ka sa dalan nga imong gigikanan.
For so it was commanded to me by the word of the Lord, ordering: ‘You shall not eat bread, and you shall not drink water, nor shall you return by the way that you came.’”
10 Busa siya misimang sa laing dalan wala moagi sa dalan nga iyang giagian ngadto sa Beth-el.
Then he departed by another way, and he did not return along the way that he had traveled to Bethel.
11 Karon may nagpuyo nga usa ka tigulang manalagna didto sa Beth-el; ug usa sa iyang mga anak nga lalake miadto ug gisuginlan siya sa tanang mga buhat sa tawo sa Dios nga nahimo niadtong adlawa sa Beth-el: ang mga pulong nga iyang gipamulong sa hari, kini usab gisugilon nila sa ilang amahan.
Now a certain elderly prophet was living in Bethel. His sons went to him, and they described to him all the works which the man of God had accomplished on that day in Bethel. And they described to their father the words that he had spoken to the king.
12 Ug ang ilang amahan miingon kanila: Unsang dalana ang iyang giagian? Karon ang iyang mga anak nakakita sa dalan nga giagian sa tawo sa Dios, nga miabut gikan sa Juda.
And their father said to them, “By which way did he depart?” His sons showed him the way by which the man of God, who had come from Judah, had departed.
13 Ug siya miingon sa iyang anak nga lalake: Montorahi ang asno alang kanako. Mao nga ilang gimontorahan ang asno alang kaniya; ug siya mikabayo.
And he said to his sons, “Saddle the donkey for me.” And when they had saddled it, he climbed on,
14 Ug siya minunot sa tawo sa Dios ug hikit-an siya nga nagalingkod sa ilalum sa encina; ug siya miingon kaniya: Ikaw ba ang tawo sa Dios nga mianhi gikan sa Juda? Ug siya miingon: Ako man.
and he went away after the man of God. And he found him sitting under a terebinth tree. And he said to him, “Are you the man of God who came from Judah?” And he responded, “I am.”
15 Unya siya miingon kaniya: Kumuyog ka, kanako, ug kumaon sa tinapay.
And he said to him, “Come home with me, so that you may eat bread.”
16 Ug siya miingon: Dili mahimo nga ako mobalik uban kanimo, ni mokuyog kanimo; dili ako mokaon sa tinapay, ni moinum sa tubig uban kanimo dinhi niining dapita.
But he said: “I am not able to turn back, nor to go with you. Neither will I eat bread, or drink water in this place.
17 Kay gipamulong kanako pinaagi sa pulong ni Jehova: Dili ka magkaon ug tinapay, ni mag-inum ug tubig didto, ni magbalik pag-usab sa dalan nga imong giagian.
For the Lord has spoken to me, by the word of the Lord, saying, “You shall not eat bread, and you shall not drink water in that place, nor shall you return by the way that you arrived.”
18 Ug siya miingon kaniya: Ako usab usa man ka manalagna ingon kanimo; ug usa ka manolonda namulong kanako sa pulong ni Jehova, nga nagaingon: Dad-a siya pagbalik uban kanimo ngadto sa imong balay, aron siya makakaon sa tinapay ug makainum sa tubig. Apan siya nagbakak kaniya.
And he said to him: “I, too, am a prophet like you. And an Angel spoke to me, by the word of the Lord, saying, ‘Lead him back with you to your house, so that he may eat bread, and drink water.’” And so he deceived him.
19 Busa siya mibalik uban kaniya, ug mikaon ug tinapay diha sa iyang balay, ug miinum ug tubig.
And he led him back with him. Then he ate bread and drank water in his house.
20 Ug nahitabo sa nanagpauraray sila sa lamesa, nga ang pulong ni Jehova midangat sa manalagna nga midala kaniya pagbalik;
And while they were sitting at table, the word of the Lord came to the prophet who had led him back.
21 Ug siya misinggit ngadto sa tawo sa Dios nga miabut gikan sa Juda, nga nagaingon: Kini mao ang gipamulong ni Jehova: Ingon nga ikaw nagmasukihon sa baba ni Jehova, ug wala magbantay sa sugo nga gisugo ni Jehova nga imong Dios kanimo,
And he cried out to the man of God who had arrived from Judah, saying: “Thus says the Lord: Because you were not obedient to the mouth of the Lord, and you did not keep the commandment that the Lord your God instructed to you,
22 Kondili mibalik, ug mikaon sa tinapay ug nakainum ug tubig diha sa dapit nga iyang gihisgutan kanimo: Dili ka magkaon ug tinapay ni mag-inum ug tubig; ang imong lawas dili makasulod sa lubnganan sa imong mga amahan.
and you turned back, and ate bread, and drank water in the place where he commanded you that you should not eat bread, nor drink water: your dead body shall not be carried back to the sepulcher of your fathers.”
23 Ug nahitabo, sa tapus siya makakaon sa tinapay, ug sa tapus siya makainum sa tubig, nga iyang gimontorahan ang asno alang kaniya, kong asoyon, alang sa manalagna nga gidala niya pagbalik:
And when he had eaten and had drunk, he saddled his donkey for the prophet whom he had led back.
24 Ug sa nakalakaw siya, dihay usa ka leon nga mitagbo kaniya sa dalan, ug gipatay siya: ug ang iyang lawas nahasalibay sa dalan, ug ang asno nagtindog tupad niini; ang leon usab nagtindog tupad sa lawas.
And when he had departed, a lion found him along the way, and it killed him, and his dead body was left upon the road. Now the donkey was standing beside him. And the lion was standing beside the dead body.
25 Ug, ania karon, ang mga tawo nanagpangagi, ug nanagpakakita sa lawas nga nahasalibay sa dalan, ug sa leon nga nagtindog tupad sa lawas; ug sila nangadto ug mingsugilon niini didto sa ciudad diin ang tigulang nga manalagna nagpuyo.
And behold, men who were passing by saw the dead body lying in the road, with the lion standing beside the body. And they went and made it widely known in the city where that elderly prophet was living.
26 Ug sa pagkadungog sa manalagna nga midala kaniya pagbalik gikan sa dalan, siya miingon: Kini mao ang tawo sa Dios, nga nagmasukihon sa baba ni Jehova; busa si Jehova mitugyan kaniya ngadto sa leon, nga maoy nagwatas-watas kaniya, ug mipatay kaniya, sumala sa pulong ni Jehova, nga iyang gipamulong kaniya.
And when that prophet, who had led him back from the way, had heard it, he said: “It is the man of God, who was disobedient to the mouth of the Lord. And the Lord has delivered him to the lion. And it has torn him apart and killed him, in accord with the word of the Lord, which he spoke to him.”
27 Ug siya misulti sa iyang mga anak nga lalake, nga nagaingon: Imontora ako sa asno. Ug kini ilang gimontorahan.
And he said to his sons, “Saddle a donkey for me.” And when they had saddled it,
28 Ug miadto siya ug iyang nakita ang lawas nga nahasalibay sa dalan, ug ang asno ug ang leon nga nagatindog tupad sa lawas: ang leon wala kumaon sa lawas, ni magwatas-watas sa asno.
and he had departed, he found the dead body lying on the road, with the donkey and the lion standing beside the dead body. The lion did not eat from the dead body, nor did it harm the donkey.
29 Ug ang manalagna mikuha sa lawas sa tawo sa Dios, ug gitungtong sa ibabaw sa asno, ug gidala kini pagbalik; ug miadto siya sa ciudad sa daang manalagna, aron pagbalata, ug paglubong kaniya.
Then the prophet took the dead body of the man of God, and he placed it upon the donkey, and returning, he brought it into the city of the elderly prophet, so that he might mourn for him.
30 Ug iyang gibutang ang iyang lawas sa iyang kaugalingong lubnganan; ug sila nanagbalata tungod kaniya, nga nanag-ingon: Intawon, ang akong igsoon nga lalake!
And he placed his dead body in his own sepulcher. And they mourned for him, saying: “Alas! Alas! My brother!”
31 Ug nahitabo sa tapus siya ilubong nila, nga siya namulong sa iyang mga anak nga lalake, nga nagaingon: Kong ako mamatay, nan ilubong ako sa lubnganan diin ang tawo sa Dios ilubong; ibutang ang akong mga bukog tupad sa iyang mga bukog.
And when they had mourned over him, he said to his sons: “When I will have died, bury me in the sepulcher in which the man of God was buried. Place my bones beside his bones.
32 Kay ang pulong nga iyang gisinggit tungod sa pulong ni Jehova sa atubangan sa halaran sa Beth-el, ug batok sa tanang mga balay sa mga hatag-as nga dapit nga anaa sa mga ciudad sa Samaria, sa walay duhaduha mahanabo gayud.
For certainly, the word will arrive, which he predicted by the word of the Lord, against the altar, which is in Bethel, and against all the shrines of the high places, which are in the cities of Samaria.”
33 Sa tapus niini si Jeroboam wala mobiya gikan sa iyang dautang dalan, kondili gikan sa katawohan naghimo pag-usab ug mga sacerdote sa mga hatag-as nga dapit; bisan kinsa nga naninguha, iyang gibalaan siya, aron may mga sacerdote sa mga hatag-as nga dapit.
After these words, Jeroboam did not turn back from his very evil way. Instead, to the contrary, he made priests for the high places out of the least of the people. Whosoever was willing, he filled his hand, and he became a priest of the high places.
34 Ug kining butanga nahimong sala sa balay ni Jeroboam, bisan sa pagputol niini, ug sa paglaglag niini gikan sa nawong sa yuta.
And for this reason, the house of Jeroboam sinned, and was uprooted, and was wiped from the face of the earth.
