1 Corinto 15
1 Mga igsoon, buot kong ipahinumdom kaninyo ang Maayong Balita nga akong giwali kaninyo, nga inyong gipanagdawat, nga niini nanagbarug kamo karon,
Now I declare to you, brethren, the glad tidings which I announced to; which, also, you have received, and in which you stand.
2 ug nga pinaagi niini kamo ginaluwas kon inyo kining kuptan pag-ayo gawas kon taphaw ra ang inyong pagtoo.
By which, also, you are saved, if you retain those joyful tidings which I delivered to you; unless you believed to no purpose.
3 Kay gihatag ko kaninyo ingon nga labing hinungdanon ang nadawat ko ra usab, nga si Cristo namatay tungod sa atong mga sala sumala sa kasulatan,
For I delivered to you, among the first things, what also I received first--that Christ died for our sins, according to the scriptures;
4 nga siya gilubong, nga siya nabanhaw sa ikatulo ka adlaw sumala sa kasulatan,
and that he was buried; and that he rose again the third day, according to the scriptures;
5 ug nga nagpakita siya ngadto kang Cefas, unya ngadto sa Napulo ug Duha.
and that he was seen by Cephas, then by the twelve.
6 Unya sa usa ka higayon nagpakita siya ngadto sa kapin sa lima ka gatus ka mga igsoon, nga ang kadaghanan kanila mga buhi pa, bisan may pila kanila nga patay na.
After that, he was seen by above five hundred brethren at once; of whom the greater part remain to this present time, but some are fallen asleep.
7 Unya nagpakita siya ngadto kang Santiago, ug unya ngadto sa tanang mga apostoles.
After that, he was seen by James; then, by all the Apostles.
8 Ug sa katapusan sa tanan, nagpakita siya kanako usab nga daw ngadto sa usa nga natawog ahat.
And, last of all he was seen by me, as by one born out of due time.
9 Kay ako mao man ugod ang iwit sa tanang mga apostoles, nga dili gani takus pagatawgon nga apostol tungod kay gilutos ko man ang iglesia sa Dios.
For I am the least of the Apostles; who am not worthy to be called an Apostle, because I persecuted the congregation of God.
10 Apan pinaagi sa grasya sa Dios ako nahimong mao ako karon, ug ang iyang grasya nga gihatag niya kanako wala mapakyas. Hinonoa, ako nakabuhat ug labaw pa kay kang bisan kinsa kanila, bisan tuod dili gayud ako ang nagbuhat kondili ang grasya sa Dios nga ania uban kanako.
But, by the favor of God, I am what I am: and his favor which was bestowed on me, was not vain; for I have labored more abundantly than all of them; yet not I, but the favor of God, which is with me.
11 Busa bisan ako o sila ba, sa ingon niana kami nagawali ug sa ingon niana kamo mitoo.
Well, then, whether I or they, so we proclaim, and so you believed.
12 Nan, kon si Cristo ginawali nga siya nabanhaw gikan sa mga patay, unsaon ba sa uban kaninyo ang pagpakaingon nga walay pagkabanhaw ang mga nangamatay?
Now, if it be proclaimed that Christ was raised from the dead, how is it that some among you say, that there is no resurrection of the dead?
13 Kon wala may pagkabanhaw ang mga nangamatay, nan, bisan si Cristo wala diay usab banhawa;
For if there be no resurrection of the dead, neither has Christ been raised.
14 ug kon si Cristo wala banhawa, nan, kawang lamang ang among pagwali ug kawang lamang usab diay ang inyong pagtoo.
And if Christ has not been raised, vain, certainly, is our proclamation, and vain, also, is your faith.
15 Ug kami usab pagahimatud-an nga nanagbakak diay mahitungod sa Dios, kay kami nagapahayag man mahitungod sa Dios nga siya nagbanhaw kang Cristo, nga wala diay niya banhawa kon tinuod man nga ang mga nangamatay dili banhawon.
Besides, we are found even false witnesses concerning God; because we have witnessed, with respect to God, that he raised Christ; whom he raised not, if, indeed, the dead are not raised.
16 Kay kon ang mga nangamatay dili man pagabanhawon, nan, si Cristo wala diay usab banhawa;
And if the dead are not raised, neither has Christ been raised,
17 ug kon si Cristo wala banhawa, nan, ang inyong pagtoo wala lamay kapuslanan ug kamo anaa pa gihapon sa inyong mga kasal-anan.
Farther, if Christ has not been raised, your faith is useless; you are still in your sins.
18 Ug dugang pa niana, bisan sila nga mga nangamatay diha kang Cristo nangalaglag lang diay.
Certainly, also, they who are fallen asleep in Christ are perished.
19 Kon niini rang kinabuhia may paglaum kita kang Cristo, nan, sa tanang mga tawo kita mao ang labing takus pagakaloy-an.
If in this life, only, we have hope in Christ, we are, of all men, the most miserable.
20 Apan ang tinuod mao nga si Cristo gibanhaw gikan sa mga patay, ang nahaunang gibanhaw sa mga nangamatay.
But now Christ is raised from the dead, --the first fruit of them who have fallen asleep.
21 Kay maingon nga pinaagi sa usa ka tawo miabut ang kamatayon, pinaagi usab sa usa ka tawo nahiabut ang pagkabanhaw sa mga patay.
For since through a man came death, through a man also comes the resurrection of the dead.
22 Kay maingon nga diha kang Adan ang tanan nangamatay, maingon man usab diha kang Cristo ang tanan mangabuhi.
Therefore, as by Adam all die, so also by Christ all shall be made alive.
23 Apan ang matag-usa sa iyang kaugalingong panahon: si Cristo ang nahauna, ug unya sa iyang pag-anhi, sila nga mga iya ni Cristo.
But every one in his own rank: Christ the first fruit; they that are Christ's, afterward, at his coming.
24 Ug unya magaabut ang katapusan, inigtugyan na niya sa gingharian ngadto sa Dios ug Amahan, tapus niya mawagtang ang tanang pamuno-an ug tanang kamandoan ug kagahum.
Then comes the end, when he shall resign the kingdom to God, even the Father; when he shall have abolished all government, and all authority, and power.
25 Kay kinahanglan magahari siya hangtud nga ang tanang mga kaaway niya ikabutang na niya diha sa ilalum sa iyang mga tiil.
For he must reign till he has put all the enemies under his feet.
26 Ug ang katapusang kaaway nga pagalaglagon mao ang kamatayon.
The last enemy, Death, shall be destroyed.
27 "Kay ang Dios magapahiluna sa tanang mga butang aron kini mahisakop niya ilalum sa iyang mga tiil." Apan sa pag-ingon niini nga, "Ang tanang mga butang gipahiluna nga mahisakop ilalum kaniya," tataw nga wala mahilakip niini ang Dios nga mao ang nagapahiluna sa tanang mga butang sa ilalum niya.
For he has subjected all things under his feet. Now when it says that all things are subjected, it is manifest that he is excepted, who has subjected all things to him.
28 Ug sa diha nga mahisakop na ang tanang mga butang ilalum kaniya, nan, ang Anak pagasakopon usab ilalum kaniya nga mao ang nagapahiluna sa tanang mga butang ilalum kaniya, aron ang Dios mahimong tanan ngadto sa tanan.
Now, when all things are subjected to him, then even the Son himself shall be subjected to him, who subjected all things to him, that God may be all in all.
29 Kon dili pa, unsa man lamay ipasabut sa mga tawo sa ilang pagpabautismo alang sa mga patay? Kon ang mga patay dili man ugaling banhawon, nganong bautismohan pa man ang mga tawo alang sa mga patay?
Otherwise, what shall they do, who are immersed for the dead, if the dead rise not at all? why then are they immersed for them?
30 Ug ngano bang magapahiluna man usab ako sa maong katalagman matagtakna?
And why do we endanger ourselves every hour?
31 Oo, mga igsoon, tungod sa akong garbo diha kaninyo nga naangkon ko pinaagi kang Cristo Jesus nga atong Ginoo, ipanghimatuod ko nga ako nagakamatay adlaw-adlaw!
I solemnly declare, by your rejoicing, what I also have in Christ Jesus our Lord, that every day I die.
32 Sa tinawhanon nga pagkasulti, unsa man konoy nakuha ko sa akong pagpakigbugno batok sa mga mapintas nga mananap didto sa Efeso? Kon ang mga patay dili man ugaling banhawon, nan, "Mangaon ug manag-inom kita, kay ugma mga patay na kita."
If, after the manner of men, I have fought with wild beasts at Ephesus, what is the advantage to me, if the dead rise not? Let us eat and drink, for tomorrow we die.
33 Ayaw na kamo pagpahisalaag. "Ang dautang pakighugoyhugoy makadaut sa maayong pamatasan."
Be not deceived: evil communications corrupt good manners.
34 Pagpahiuli kamo sa tarung nga panimuot, ug ayaw na kamo pagpakasala. Kay ang uban kaninyo walay kahibalo mahitungod sa Dios. Ginaingon ko kini aron mobati kamo sa kaulaw.
Awake up as you ought, and sin not; for some of you have not the knowledge of God. For shame to you, I say it.
35 Apan adunay magapangutana, "Unsaon man kono sa pagbanhaw sa mga patay? Ug unsa mang lawasa ang ilang isul-ob inigtungha na nila?"
But some one will say, How can the dead be raised up? and with what kind of body do they come?
36 Oy, boang! Ang liso nga imong itisok dili makadangat sa kinabuhi gawas kon kini mamatay.
Simpleton! what you sow is not made alive, except it die.
37 Ug ang imong igatisok dili mao ang lawas nga magamao unya, kondili kini karon usa lamang ka liso, kaha sa trigo o sa uban bang mga binhi.
And as to what you sow, you do not show the body which shall be produced, but the naked grain; it may be of wheat, or of any other kind:
38 Apan ang Dios mao ang magahatag niini ug lawas sumala sa iyang pagbuot, ug ang matag-usa ka liso iyang pagahatagan ug lawas nga kaugalingon niini.
but God gives it a body, as it has pleased him; and to each of the seeds, its proper body.
39 Kay wala managsama ang tanang unod, kondili adunay usa ka matang sa unod ang alang sa mga tawo, ug lain ang alang sa mga mananap, ug lain ang alang sa mga langgam, ug lain ang alang sa mga isda.
All flesh is not the same flesh: but there is, indeed, one flesh of men, and another of beasts, and another of fishes, and another of fowls.
40 Adunay mga lawas nga langitnon ug aduna usab ing mga lawas nga yutan-on, apan lain ang kasanag sa mga yutan-on.
And there are bodies celestial, and bodies terrestrial: but different, indeed, is the glory of the celestial, and that of the terrestrial.
41 Lain ang kasanag sa Adlaw, ug lain usab ang kasanag sa Bulan, ug lain ang kasanag sa mga bitoon; kay ang usa ka bitoon lahi man ug kasanag sa laing bitoon.
The glory of the sun is one, and the glory of the moon is another, and the glory of the stars another; moreover, star excels star in glory.
42 Maingon man usab niana ang pagkabanhaw sa mga patay. Ang lawas nga igatisok madunot ra, apan ang lawas nga unya pagabanhawon dili madunot.
Just so is the resurrection of the dead. It is sown in corruption--it is raised in incorruption:
43 Kini igatisok sa kaulawan, apan kini pagabanhawon unya diha sa kadungganan. Kini igatisok nga mahuyang, apan kini pagabanhawon unya nga makagagahum.
it is sown in dishonor--it is raised in glory: it is sown in weakness--it is raised in power:
44 Kini igatisok ingon nga lawas nga lawasnon, apan kini pagabanhawon ingon nga lawas nga espirituhanon. Kon aduna may lawas nga lawasnon, aduna man usab ing lawas nga espirituhanon.
it is sown an animal body--it is raised a spiritual body. There is an animal body, and there is a spiritual body.
45 Sa ingon niini ang kasulatan nagaingon, "Ang unang tawo nga si Adan nahimong binuhat nga buhi"; apan ang katapusang Adan nahimong espiritu nga maghahatag ug kinabuhi.
For thus it is written, "The first man, Adam, was made a living soul--the last Adam, a vivifying spirit."
46 Apan ang nahauna dili mao ang espirituhanon kondili ang lawasnon, ug unya ang espirituhanon.
However, that was not first, which is spiritual; but that which is animal, and then that which is spiritual.
47 Ang nahaunang tawo gikan sa yuta, hinimog abog; ang ikaduhang tawo gikan sa langit.
The first man, from the earth, was earthy; the second man is the Lord from heaven.
48 Ang mga hinimog abog samag kinaiya niadtong unang gihimo gikan sa abog; ug ang mga langitnon samag kinaiya niadtong gikan sa langit.
As was the earthy, so also are the earthy; and as is the heavenly, such also shall be heavenly.
49 Maingon nga kita nagasul-ob sa dagway sa tawo nga hinimog abog, kita usab managsul-ob unya sa dagway niya nga gikan sa langit.
For, as we have borne the image of the earthy, we shall also bear the image of the heavenly.
50 Isulti ko kini kaninyo, mga igsoon, nga ang unod ug dugo dili magapanunod sa gingharian sa Dios, ug ang madunot ra dili magapanunod sa mga butang nga walay pagkadunot.
And this I affirm, brethren, that flesh and blood can not inherit the kingdom of God; neither can corruption inherit incorruption.
51 Ania karon, isulti ko kaninyo ang usa ka tinago. Dili kitang tanan mangamatay, apan kitang tanan mangausab,
Behold, I tell you a secret: we shall not, indeed, all die; but we shall all be changed;
52 sa kalit, sa usa ka pagpamilok, inigtingog na sa katapusang trumpeta. Kay ang trumpeta pagapatunggon, ug ang mga patay pagabanhawon nga may mga lawas nga dili na madunot, ug kita mangausab.
in a moment, in the twinkling of an eye, at the last trumpet; for it shall sound, and then the dead shall be raised incorruptible; and we shall be changed.
53 Kay kining lawas nga madunot ra pagailisan unyag dili na madunot, ug kining lawas nga mamatay ra pagailisan unyag dili na mamatay.
For this corruptible body, must put on incorruption; and this mortal body must put on immortality.
54 Ug sa diha nga ang lawas nga madunot ra kailisan nag dili madunot, ug ang lawas nga mamatay ra kailisan nag dili mamatay, nan, matuman na gayud unya ang nahisulat nga nagaingon: Ang kamatayon gilamoy diha sa kadaugan."
Now, when this corruptible body shall have put on incorruption, and this mortal body shall have put on immortality, then that saying of scripture shall be accomplished, "Death is swallowed up forever."
Death! where is thy sting? Hades! where is thy victory? (Hadēs g86)
56 Ang ikot sa kamatayon mao ang sala, ug ang gahum sa sala mao ang kasugoan.
For the sting of death is sin, and the strength of sin is the law.
57 Apan salamat sa Dios nga mao ang nagahatag kanato sa kadaugan pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo.
Now thanks be to God, who gives us the victory through our Lord Jesus Christ.
58 Busa, hinigugma kong mga igsoon, kinahanglan magpakalig-on kamo, dili matarug, sa kanunay magmadagayaon sa bulohaton sa Ginoo, sa nasayran ninyo nga diha sa Ginoo ang inyong pagpangabudlay dili makawang.
Wherefore, my beloved brethren, be stable, unmoved; abounding in the work of the Lord at all times, knowing that your labor is not vain in the Lord.
