Ruth 2
1 Karon ang bana ni Naomi, nga si Elimelec, adunay suod nga paryente, nga ginganlan ug Boaz, nga usa ka adunahan, ug ilado nga tawo.
Now Naomi had a relative on her husband's side whose name was Boaz. He was a rich and influential man from the family of Elimelech.
2 Si Ruth, ang Moabihanon, miingon kang Naomi, “Karon tugoti ako nga molakaw ug manghagdaw sa mga lugas didto sa kaumahan. Mosunod ako kang bisan kinsa nga motugot kanako.” Busa miingon si Naomi kaniya, “Lakaw, akong anak nga babaye.”
Soon after Ruth the Moabite said to Naomi, “Please let me go to the fields and pick up grain that's been left behind—if I can find someone will give me permission.” “Yes, go ahead, my daughter,” Naomi replied.
3 Busa milakaw si Ruth ug nanghagdaw sa kaumahan nga nagsunod sa mga mangangani. Unya nahitabo nga naabot siya didto sa bahin sa kaumahan nga gipanag-iyahan ni Boaz, nga kabanay ni Elimelec.
So she went and picked up grain the reapers had left behind. She happened to be working in a field that belonged to Boaz, a relative of Elimelech.
4 Ania karon, si Boaz nahiabot gikan sa Betlehem ug miingon sa mga mangangani, “Si Yahweh magauban kaninyo.” Mitubag sila kaniya, “Si Yahweh magpanalangin kanimo.”
Later on Boaz arrived from Bethlehem, and said to the reapers, “May the Lord be with you!” They replied, “The Lord bless you!”
5 Unya miingon si Boaz sa iyang sulugoon nga nagdumala sa mga mangangani, “Si kinsang lalakiha ang nanag-iya niining bayhana?”
Then Boaz asked his servant who was in charge of the harvesters, “Who is this young woman related to?”
6 Ang sulugoon nga nagdumala sa mga mangangani mitubag ug miingon, “Mao kini ang babaye nga Moabihanon nga mikuyog kang Naomi gikan sa yuta sa Moab.
“The young woman is a Moabite who came back with Naomi from Moab,” the servant replied.
7 Miingon siya kanako, 'Pahangyoa ako nga manghagdaw dinhi ug manguha sunod sa mga mangangani.' Busa mianhi siya dinhi ug nagpadayon sukad sa buntag hangtod karon, gawas nga nagpahulay lamang siya ug diyutay sulod sa pinuy-anan.”
“She asked me, ‘Please may I have permission to pick up grain behind the reapers.’ So she came, and she's been working here from morning until now, except for a brief rest in the shelter.”
8 Unya miingon si Boaz ngadto kang Ruth, “Naminaw ka ba kanako, akong anak? Ayaw na paglakaw ug panghagdaw sa uban pang kaumahan; ayaw na pagbiya sa akong uma. Hinuon, pagpabilin dinhi ug pamuhat kauban sa akong kadalagahang mga magbubuhat.
Boaz went and spoke to Ruth. “Listen to me, my daughter,” he told her. “Don't leave to go and pick up grain in someone else's field. Stay close to my women.
9 Lantaw lamang sa kaumahan kung hain nangani ang mga kaulitawhan ug sundi ang ubang mga babaye. Wala ba nako gipahimangnuan ang mga kaulitawhan nga dili manghilabot kanimo? Ug sa dihang uhawon ka, mamahimo kang mokuha sa mga tadyaw ug moinom sa tubig nga gisag-ob sa mga kaulitawhan.”
Pay attention to what part of the field the men are reaping and follow the women. I've told the men not to bother you. When you get thirsty, go and have a drink from the water jars the servants have filled.”
10 Unya miyukbo siya nga nidapat ang iyang ulo sa yuta sa atubangan ni Boaz. Miingon siya kaniya, “Nganong nakakaplag man ako ug kaluoy sa imong panan-aw, nga mitagad ka man pag-ayo kanako, nga usa ka langyaw?”
She bowed down with her face to the ground. “Why are you being so kind to me or even notice me, seeing I'm a foreigner?” she asked him.
11 Mitubag si Boaz ug miingon kaniya, “Gitaho kanako, ang tanan nga imong nabuhat sukad namatay ang imong bana. Gibiyaan nimo ang imong amahan, inahan, ug ang imong yutang natawhan aron sa pagsunod sa imong ugangan nga babaye ug moadto sa mga katawhan nga wala nimo mailhi.
“I've heard about all you've done for your mother-in-law since your husband died,” Boaz replied. “And also how you left your father and mother, and the land of your birth, to come and live among people you didn't know.
12 Hinaot nga si Yahweh moganti kanimo alang sa imong binuhatan. Hinaot nga madawat nimo ang kinatibuk-ang bayad gikan kang Yahweh, ang Dios sa Israel, kansang mga pako nga imong nakaplagan aron kapasilongan.”
May the Lord fully reward you for all you've done—the Lord, the God of Israel, to whom you've come for protection.
13 Unya miingon siya, “Makakaplag unta ako ug kaluoy diha sa imong panan-aw, akong agalon, kay gilipay mo man ako, ug nakigsulti ka kanako nga may kaluoy, bisan tuod dili ako usa sa imong mga babayeng sulugoon.”
Thank you for being so good to me, sir,” she replied. “You have reassured me by speaking to me kindly. I'm not even one of your servants.”
14 Panahon sa pagpaniudto miingon si Boaz kang Ruth, “Duol dinhi, ug kaon sa pipila ka tinapay, ug ituslo ang tinapay diha sa suka.” Milingkod siya tapad sa mga mangangani, ug gihanyag niya kaniya ang pipila ka sinanlag nga lugas. Mikaon siya hangtod nga nabusog siya ug gibilin ang uban niini.
When it was time to eat, Boaz called her over. “Come here,” he said. “Take some bread and dip it in wine vinegar.” So she sat down with the workers and Boaz passed her some roasted grain to eat. She ate until she'd had enough with some left over.
15 Sa pagtindog na niya aron manghagdaw, gisugo ni Boaz ang iyang kaulitawhan, nga nag-ingon, “Pasagdihi siya nga manghagdaw bisan diha sa mga uhay, ug ayaw siya sultihi sa bisan unsa nga dili maayo.
After Ruth went back to work Boaz told his men, “Let her pick up grain even among the sheaves. Don't say anything to embarrass her.
16 Ug kinahanglan usab ninyong kuhaon ang pipila ka mga uhay alang kaniya gikan sa mga binugkos, ug pasagdihi kini aron iyang mahagdaw. Ayaw siya badlonga.”
In fact, pull out some stalks from the bundles you're cutting and leave them for her to pick up. Don't tell her off.”
17 Busa nanghagdaw siya didto sa uma hangtod sa kagabhion. Unya iyang gigiok ang lugas sa uhay nga hinagdawan ug ang lugas hapit usa ka ephah sa sebada.
Ruth worked in the field until the evening. When she beat out the grain that she had picked up it was a large amount.
18 Gipas-an niya kini ug miadto sa siyudad. Unya nakita sa iyang ugangan nga babaye ang iyang hinagdawan. Gidala usab ni Ruth ang sinanlag nga lugas nga nahabilin gikan sa iyang paniudto ug gihatag kini kaniya.
She picked it up and took it back to town to show her mother-in-law how much she had collected. Ruth also gave her what she had left over from her meal.
19 Ang iyang ugangan nga babaye miingon kaniya, “Diin ka man nanghagdaw karong adlawa? Diin ka man magbuhat? Hinaot nga ang tawo nga nagtabang kanimo mapanalanginan pa.” Unya misugilon si Ruth sa iyang ugangan nga babaye mahitungod sa tawo nga tag-iya sa uma kung asa siya nanghangdaw. Miingon siya, “Ang ngalan sa tawo nga tag-iya sa uma kung diin ako nagbuhat karong adlawa mao si Boaz.”
Naomi asked her, “Where did you pick up grain today? Exactly where did you work? Bless whoever cared enough about you to pay you some attention!” So she told her mother-in-law about who she had worked with. “The man I worked with today is called Boaz.”
20 Miingon si Naomi sa iyang umagad, “Hinaot nga panalanginan pa siya ni Yahweh, nga wala magpalayo sa iyang pagkamaunongon ngadto sa mga buhi ug sa mga patay.” Miingon si Naomi kaniya, “Kanang tawhana mao ang duol natong kabanay, usa sa atong suod nga kadugong manunubos.”
“The Lord bless him!” Naomi exclaimed to her daughter-in-law. “He goes on showing his kindness to the living and the dead. That man is a close relative to us—a ‘family redeemer.’”
21 Si Ruth ang Moabihanon miingon, “Tinuod, miingon siya kanako, 'Kinahanglan ka magpaduol sa akong kaulitawhan hangtod nga ilang mahuman ang tanan nakong pangani.'”
Ruth added, “He also told me, ‘Stay close to my workers until they have finished harvesting my entire crop.’”
22 Miingon si Naomi kang Ruth nga iyang umagad, “Maayo kini, akong anak, nga mikuyog ka uban sa iyang mga kadalagahan nga mga mamumuhat, aron dili ka madagmalan sa ubang uma.”
“That's good, my daughter,” Naomi told Ruth. “Stay with his women workers. Don't go to other fields where you might be molested.”
23 Busa kanunay siya nakigkauban sa mga babayeng mamumuhat ni Boaz aron nga makapanghagdaw pa siya hangtod matapos ang pag-ani sa sebada ug ang pag-ani sa trigo. Ug nagpuyo siya kauban ang iyang ugangan nga babaye.
So Ruth stayed with Boaz' women workers picking up grain until the end of the barley harvest, and then on to the end of the wheat harvest. She lived with her mother-in-law the whole time.
