Ruth 1
1 Nahitabo kini sa mga adlaw sa dihang ang mga maghuhukom nagmando nga adunay kagutom sa yuta. Ug ang usa ka tawo sa Betlehem sa Juda miadto sa nasod sa Moab uban ang iyang asawa ug duha ka anak nga lalaki.
In the time when the judges ruled, there was once a famine in the land. A man from Bethlehem in Judah took his wife and two sons to live in the territory of Moab.
2 Ang ngalan sa maong tawo mao si Elimelec, ug ang ngalan sa iyang asawa mao si Naomi. Ang mga ngalan sa iyang mga anak nga lalaki mao sila si Malon ug Chilion, mga Ephratehanon sa Betlehem sa Juda. Nangabot sila sa nasod sa Moab ug namuyo didto.
His name was Elimelech and his wife’s was Naomi, and his two sons were Mahlon and Chilion. They were Ephrathites from Bethlehem in Judah. After they had been living in Moab for some time,
3 Unya si Elimelec, nga bana ni Naomi, namatay, ug siya ang nahibilin uban sa duha niya ka anak nga mga lalaki.
Elimelech died, and Naomi was left with her two sons,
4 Kini nga mga anak nangasawa gikan sa mga babaye sa Moab; ang ngalan sa usa mao si Orpah, ug ang ngalan sa usa pa mao si Ruth. Nagpuyo sila didto sulod sa napulo katuig.
who married Moabite women named Orpah and Ruth. After they had lived there about ten years,
5 Unya si Malon ug si Chilon namatay, nahibilin si Naomi nga wala nay bana ug wala na ang duha niya ka anak.
Mahlon and Chilion both died, and Naomi was left alone, without husband or sons.
6 Unya nakahukom si Naomi nga mobiya sa Moab kauban sa iyang mga umagad nga babaye ug mobalik ngadto sa Juda tungod kay nadungog niya didto sa rehiyon sa Moab nga si Yahweh nagtabang sa iyang katawhan nga anaa sa panginahanglanon ug gihatagan sila ug pagkaon.
So she set out with her daughters-in-law to return from the land of Moab, for she had heard that the Lord had remembered his people and given them food.
7 Busa mibiya siya sa dapit nga iyang gipuy-an kauban ang duha niya ka umagad nga babaye, ug nanglakaw sila aron mobalik ngadto sa yuta sa Juda.
As they were setting out together on the journey to Judah,
8 Miingon si Naomi ngadto sa iyang duha ka umagad nga babaye, “Lakaw, pauli, matag-usa kaninyo, ngadto sa panimalay sa inyong inahan. Hinaot nga si Yahweh magmaluluy-on kaninyo, ingon nga nagmaluluy-on kamo sa mga patay ug nganhi kanako.
Naomi said to her daughters-in-law, “Go, return both of you to the home of your mother. May the Lord be kind to you as you have been kind to the dead and to me.
9 Hinaot nga tugotan kamo sa Dios nga makakaplag kamo ug kapahulayan, ang matag usa kaninyo sa panimalay sa laing bana.” Unya gihalokan niya sila, ug ilang gipatugbaw ang ilang mga tingog ug mihilak.
The Lord grant that each of you may find peace and happiness in the house of a new husband.” Then she kissed them; but they began to weep aloud
10 Miingon sila ngadto kaniya, “Dili! Mokuyog kami kanimo ngadto sa imong katawhan.”
and said to her, “No, we will return with you to your people.”
11 Apan miingon si Naomi, “Pauli, akong mga anak nga babaye! Nganong mokuyog pa man kamo kanako? Aduna pa ba akoy mga anak nga lalaki sa akong tagoangkan alang kaninyo, aron nga sila mamahimo ninyong mga bana?
But Naomi said, “Go back, my daughters. Why should you go with me? Can I still bear sons who might become your husbands?
12 Pauli, akong mga anak nga babaye, lakaw kamo sa inyong kaugalingong dalan, kay tigulang na kaayo ako aron makabaton pa ug bana. Kung moingon ako, 'Hinaot nga makakaplag ako ug bana karong gabhiona,' ug unya manganak ug mga lalaki,
Go back, my daughters, go your own way, because I am too old to have a husband. Even if I should say, ‘I have hope,’ even if I should have a husband tonight and should bear sons,
13 mohulat ba kamo hangtod nga modako sila? Mohulat ba kamo ug dili makigminyo ug lalaki karon? Dili, akong mga anak nga babaye! Makapaguol pag-ayo kini kanako, labaw pa sa kaguol ninyo, tungod kay ang kamot ni Yahweh gibakyaw batok kanako.”
would you wait for them until they were grown up? Would you remain single for them? No, my daughters! My heart grieves for you, for the Lord has sent me adversity.”
14 Unya ang iyang mga umagad nga babaye mipatugbaw sa ilang mga tingog ug mihilak pag-usab. Gihalokan ni Orpah ang iyang ugangang babaye agig panamilit, apan si Ruth migakos kaniya.
Then they again wept aloud, and Orpah kissed her mother-in-law goodbye, but Ruth stayed with her.
15 Miingon si Naomi, “Paminaw, mipauli na ang imong bilas nga babaye ngadto sa iyang katawhan ug sa iyang mga diosdios. Pauli na uban sa imong bilas nga babaye.”
“Look,” said Naomi, “your sister-in-law is going back to her own people and to her own gods. Go along with her!”
16 Apan miingon si Ruth, “Ayaw ako hangyoa sa pagpahilayo kanimo, kay kung asa ka moadto, didto usab ako; kung asa ka mopuyo, didto usab ako mopuyo; ang imong katawhan mahimo nga akong katawhan, ug ang imong Dios mahimo nga akong Dios.
But Ruth answered, “Do not urge me to leave you or to go back. I will go where you go, and I will stay wherever you stay. Your people will be my people, and your God my God;
17 Kung asa ka mamatay, didto ako magpakamatay, ug didto ako igalubong. Ug si Yahweh mosilot unta kanako, ug mas labaw pa, kung aduna pay lain gawas sa kamatayon ang magpahimulag kanato.”
I will die where you die, and be buried there. May the Lord bring a curse upon me, if anything but death separate you and me.”
18 Sa pagkakita ni Naomi nga mahugtanon si Ruth nga mouban kaniya, miundang na siya sa pagpakiglalis kaniya.
When Naomi saw that Ruth was determined to go with her, she ceased urging her to return.
19 Busa nanglakaw ang duha hangtod nga nakaabot sila sa lungsod sa Betlehem. Nahitabo kini sa dihang miabot na sila sa Betlehem, ang tibuok lungsod naghinamhinam pag-ayo mahitungod kanila. Ang mga babaye miingon, “Mao ba kini si Naomi?”
So they journeyed on until they came to Bethlehem. Their arrival stirred the whole town, and the women said, “Can this be Naomi?”
20 Apan miingon siya ngadto kanila, “Ayaw na ako pagtawga ug Naomi. Tawaga ako ug Mara, kay ang Labing Gamhanan nagpaantos kanako sa hilabihang kasakitan.
“Do not call me Naomi,” she said to them, “call me Mara, for the Almighty has given me a bitter lot.
21 Milakaw ako nga puno, apan gipapauli ako ni Yahweh nga walay dala. Busa nganong gitawag pa man ninyo ako ug Naomi, sa pagkakita nga gisilotan ako ni Yahweh, ang Labing gamhanan nagsakit kanako?”
I had plenty when I left, but the Lord has brought me back empty handed. Why should you call me Naomi, now that the Lord has afflicted me, and the Almighty has brought misfortune on me?”
22 Busa si Naomi ug si Ruth nga Moabihaon, ang iyang umagad nga babaye, mibalik gikan sa nasod sa Moab. Miabot sila sa Betlehem sa pagsugod sa ting- ani sa sebada.
So Naomi and Ruth, her Moabite daughter-in-law, returned from Moab. They reached Bethlehem at the beginning of the barley harvest.
