Mga Salmo 78
1 Usa ka maskil ni Asaf. Pamatia ang akong pagpanudlo, O akong katawhan, patalinghogi ang mga pulong sa akong baba.
A maskil of Asaph. My people, attend to my teaching: bend your ears to the words of my mouth,
2 Akong pagaablihan ang akong baba sa mga sambingay; ako magaawit mahitungod sa tinagong mga butang mahitungod kaniadto.
as I open my mouth in a poem on the riddling story of the past.
3 Mao kini ang mga butang nga atong nadungog ug nakat-onan, mga butang nga gitudlo kanato sa atong mga katigulangan.
What we have heard and known, and what our ancestors have told us,
4 Dili nato kini ililong sa ilang mga kaliwatan. Isugilon ta sa sunod nga kaliwatan ang mahitungod sa dalayegong mga buhat ni Yahweh, ang iyang kusog, ug ang mga kahibulongan nga iyang gibuhat.
we will not hide from their children. We will tell to the next generation the praises and might of the Lord, and the wonders that he has done.
5 Kay nagbuhat siya ug mga kasugoan kang Jacob ug nagbutang ug balaod sa Israel. Gimandoan niya ang atong mga katigulangan nga ila kining itudlo ngadto sa ilang mga anak.
He set up a testimony in Jacob, a law he appointed in Israel, which he commanded our ancestors to make known to their children,
6 Gimando niya kini aron nga ang sunod nga kaliwatan masayod sa iyang kasugoan, ang mga bata nga wala pa matawo, mao na usab ang mosulti sa ilang kaugalingong mga anak.
that the next generation should know it, that the children yet to be born should arise and tell their children;
7 Unya mosalig (sila) sa Dios ug dili nila kalimtan ang iyang mga buhat apan tumanon ang iyang mga kasugoan.
that in God they might put their confidence, and not forget God’s works; but that they might keep his commandments,
8 Unya dili (sila) mahisama sa ilang mga katigulangan, nga mga gahig ulo ug mga masinupakong kaliwatan, kaliwatan nga ang kasingkasing dili maayo, ug ang mga espiritu nga dili maunongon ug matinud-anon sa Dios.
and not be like their ancestors, a generation defiant and stubborn, a generation with heart unsteady, and spirit unfaithful towards God.
9 Ang mga Efraimihanon adunay mga pana, apan mibalik (sila) sa adlaw sa pagpakiggubat.
Ephraimites, armed bowmen, turned back in the day of battle.
10 Wala nila tipigi ang ilang kasabotan tali sa Dios, ug nagdumili (sila) sa pagtuman sa iyang balaod.
They did not keep God’s covenant, they refused to walk in his law.
11 Gikalimtan nila ang iyang mga buhat, ang kahibulongang mga butang nga iyang gipakita kanila.
They forgot what he had done, and the wonders he had shown them.
12 Gikalimtan nila ang katingalahang mga butang nga iyang gibuhat sa atubangan sa ilang mga katigulangan didto sa yuta sa Ehipto, sa yuta sa Zoan.
He did wonders before their ancestors in the country of Zoan in Egypt.
13 Gitunga niya ang dagat ug gigiyahan (sila) patabok niini; gipatindog niya ang katubigan sama sa mga pader.
Through the sea which he split he brought them, making waters stand up like a heap;
14 Panahon sa adlaw gigiyahan niya (sila) uban ang panganod ug sa tanang gabii inubanan sa kahayag sa kalayo.
he led them by day with a cloud, all the night with a light of fire.
15 Gipikas niya ang mga bato didto sa kamingawan, ug gihatagan niya (sila) ug tubig nga madagayaon gayod, nga igo nga makapuno sa kinahiladman sa dagat.
From the rocks which he split in the wilderness, he gave them to drink as of ocean’s abundance.
16 Naghimo siya ug mga tuboran nga nag-agas gikan sa bato ug iyang gipadagayday ang tubig sama sa kasubaan.
He brought streams out of the rock, and made water run down like rivers.
17 Apan nagpadayon (sila) sa pagpakasala batok kaniya, nagasupak batok sa Labing Halangdon didto sa kamingawan.
Yet they still went on sinning against him, they defied the Most High in the desert.
18 Gisulayan nila ang Dios sa ilang mga kasingkasing pinaagi sa pagpangayo ug pagkaon nga makatagbaw sa ilang kaugalingon.
They willfully challenged God, demanding the food that they longed for.
19 Nagsulti (sila) batok sa Dios; miingon (sila) “Makahatag ba gayod ang Dios ug lamesa alang kanato diha sa kamingawan?
“Is God able,” such was their challenge, “to spread in the desert a table?
20 Tan-awa, sa dihang iyang gibunalan ang bato, miagas ang tubig ug midagayday. Apan makahatag ba usab siya ug tinapay? Magahatag ba siya ug karne alang sa iyang katawhan?”
From the rock that he struck there gushed water, and torrents that overflowed; but can he also give bread, or provide his people with meat?”
21 Sa dihang nadungog kini ni Yahweh, nasuko siya; busa ang iyang kalayo misunog batok kang Jacob, ug ang iyang kasuko misulong sa Israel,
When the Lord heard this, he was furious, and fire was kindled on Jacob, anger flared up against Israel.
22 tungod kay wala man (sila) mituo sa Dios ug wala misalig sa iyang kaluwasan.
For they put no trust in God, no confidence in his help.
23 Apan gimandoan niya ang kalangitan ug naablihan ang mga pultahan sa langit.
So he summoned the clouds above; and, opening the doors of heaven,
24 Nagpaulan siya ug mana aron (sila) makakaon, ug gihatagan (sila) ug trigo gikan sa langit.
he rained manna upon them for food, and grain of heaven he gave them.
25 Gikaon sa mga tawo ang tinapay sa mga anghel. Nagpadala siya ug pagkaon nga madagayaon gayod.
Everyone ate the bread of angels; he sent them food to the full.
26 Gipahuros niya ang hangin sa sidlakan aron motayhop sa kawanangan, ug pinaagi sa iyang gahom gigiyahan niya ang hangin sa kasadpan.
He launched the east wind in the heavens, and guided the south by his power.
27 Gipaulanan niya (sila) ug karne sama sa abog, mga langgam nga dili maihap sama sa balas sa kadagatan.
He rained meat upon them like dust, winged bird like the sand of the sea.
28 Nangahulog kini taliwala sa ilang kampo, palibot sa ilang mga tolda.
In the midst of their camp he dropped it, all around their tents.
29 Busa nangaon (sila) ug nangabusog. Gihatag niya ngadto kanila ang ilang gitinguha.
They ate and were more than filled; he had brought them the thing they desired.
30 Apan wala pa (sila) nangabusog; ang ilang kalan-on anaa pa sa ilang mga baba.
But the thing they desired became loathsome: while their food was still in their mouths,
31 Unya gisulong (sila) sa kasuko sa Dios ug gipamatay ang labing kusgan kanila. Gipuo niya ang mga batan-ong lalaki sa Israel.
the wrath of God rose against them. He slew the stoutest among them, and laid low the young men of Israel.
32 Bisan pa niini, nagpadayon (sila) sa pagpakasala ug wala mituo sa iyang kahibulongang mga buhat.
Yet for all this they sinned yet more, and refused to believe in his wonders.
33 Busa gipamubo sa Dios ang ilang mga adlaw; ang ilang katuigan napuno sa kalisang.
So he ended their days in a breath, and their years in sudden dismay.
34 Sa dihang ang Dios mosakit kanila, mosugod (sila) sa pagpangita kaniya, ug unya mobalik (sila) ug mangita gayod kaniya.
When he slew them, then they sought after him, they turned and sought God with diligence.
35 Mahinumdoman nila nga ang Dios mao ang ilang bato ug nga ang Labing Halangdong Dios mao ang ilang manluluwas.
They remembered that God was their rock, and the Most High God their redeemer.
36 Apan giulog-ulogan nila siya pinaagi sa ilang mga baba ug namakak kaniya sa ilang mga pulong.
But they flattered him with their mouth, and lied to him with their tongue.
37 Kay ang ilang mga kasingkasing dili lig-ong mitutok kaniya, ug dili (sila) matinud-anon sa iyang kasabotan.
Their heart was not steady with him, they were faithless to his covenant.
38 Apan siya, sanglit maluluy-on, nagpasaylo sa ilang kasal-anan ug wala niya (sila) laglaga. Oo, daghang mga panahon nga iyang gipugngan ang iyang kasuko ug wala pukawa ang tanan niyang kapungot.
But he is full of pity: he pardons sin and destroys not. Often he turns his anger away, without stirring his wrath at all.
39 Gihinumdoman niya nga gibuhat (sila) gikan sa unod, usa ka hangin nga molabay ug dili na mobalik.
So he remembered that they were but flesh, breath that passes and does not return.
40 Sa makadaghang higayon misupak (sila) batok kaniya didto sa kamingawan ug nagpasubo kaniya didto sa umaw nga mga rehiyon!
But how often they rebelled in the desert, and caused him grief in the wilderness,
41 Sa kanunay gisulayan nila ang Dios ug minghagit sa Balaan sa Israel.
tempting God again and again, provoking the Holy One of Israel.
42 Wala (sila) maghunahuna mahitungod sa iyang gahom, kung giunsa niya (sila) pagluwas gikan sa ilang kaaway
They did not remember his strength, nor the day he redeemed from the foe,
43 sa dihang gipakita niya ang iyang makalilisang nga mga timaan didto sa Ehipto ug ang iyang mga kahibulongan sa rehiyon sa Zoan.
how he set his signs in Egypt, in the country of Zoan his wonders.
44 Gihimo niyang dugo ang mga suba sa mga Ehiptohanon aron dili (sila) makainom gikan sa ilang mga tuboran.
He turned their canals into blood, their streams undrinkable.
45 Nagpadala siya ug labihan kadaghang langaw nga milamoy kanila ug mga baki nga milukop sa ilang yuta.
He sent forth flies, which devoured them; frogs, too, which destroyed them.
46 Iyang gihatag ang ilang mga pananom sa mga apan-apan ug ang ilang mga hinagoan ngadto sa mga dulon.
Their crops he gave to the caterpillar, and the fruits of their toil to the locust.
47 Gilaglag niya ang ilang mga kaparasan tungod sa pagpaulan ug yelo ug ang ilang mga kahoy nga sikomoro.
He slew their vines with hail, and their sycamore trees with frost.
48 Gipaulanan niya ug yelo ang ilang mga baka ug gipanglitian ang ilang binuhing mga mananap.
He delivered their cattle to the hail, and their flocks to bolts of fire.
49 Ang iyang hilabihang kasuko mihampak batok kanila. Gipadala niya ang kapungot, kaligutgot, ug kalisdanan sama sa mga anghel nga nagdala ug kasamok.
He let loose his hot anger among them, fury and wrath and distress, a band of destroying angels.
50 Naghimo siya ug dalan alang sa iyang kasuko; wala niya (sila) ilikay gikan sa kamatayon apan gitugyan (sila) sa katalagman.
He cleared a path for his anger, did not spare them from death, but gave them over to pestilence.
51 Gipamatay niya ang tanang panganay didto sa Ehipto, ang kinamagulangan sa ilang kusog didto sa mga tolda ni Ham.
He struck down all the firstborn in Egypt, the first fruits of their strength in the tents of Ham.
52 Gigiyahan niya ang iyang mga katawhan pagawas sama sa karnero ug gitultolan (sila) didto sa kamingawan sama sa panon sa mananap.
He led forth his people like sheep, he was guide to his flock in the desert.
53 Gigiyahan niya (sila) nga luwas ug walay kahadlok, apan ang dagat mitabon sa ilang mga kaaway.
Securely he led them, and free from fear, while their foes were drowned in the sea.
54 Unya gidala niya (sila) sa utlanan sa iyang balaang yuta, niining bukira nga naangkon sa iyang tuong kamot.
To his holy realm he brought them, to the mountain his right hand had purchased.
55 Gipapahawa niya ang mga nasod nga nauna kanila ug gipanghatag kanila ang ilang panulundon. Gipapuyo niya ang mga banay sa Israel sa ilang mga tolda.
He drove out the nations before them, and allotted their land for possession, and their tents for Israel to live in.
56 Apan ilang gisulayan ug gisupak ang Labing Halangdong Dios ug wala gituman ang iyang mga kasugoan.
Yet they tempted and angered the Most High God, they did not observe his decrees.
57 (Sila) dili mga matinud-anon ug nagmabudhi-on sama sa ilang mga amahan; dili (sila) kasaligan sama sa baliko nga pana.
They drew back, false like their ancestors; they failed like a treacherous bow.
58 Kay gipasuko nila siya sa ilang hataas nga mga dapit ug gihagit siya aron mangabugho sa ilang mga diosdios.
Their shrines stirred him to anger, their idols moved him to jealousy.
59 Sa dihang nadungog kini sa Dios, nasuko siya ug hingpit nga gisalikway ang Israel.
When God heard of this, he was furious, and he spurned Israel utterly.
60 Gibiyaan niya ang puluy-anan sa Silo, ang tolda diin siya mipuyo uban sa mga tawo.
He abandoned his home in Shiloh, the tent he had pitched among people.
61 Gitugotan niya nga ang iyang kusog makuha ug gihatag ang iyang himaya ngadto sa mga kamot sa kaaway.
He gave his strength up to captivity, his glory to the hands of the foe.
62 Gitugyan niya ang iyang katawhan ngadto sa espada, ug nasuko siya sa iyang panulundon.
He gave his people to the sword, he was furious with his own.
63 Gilamoy sa kalayo ang ilang mga batan-ong lalaki, ug ang ilang mga kadalagahan wala nay mga awit sa kasal.
Fire devoured their young men, and their maidens had no marriage-song.
64 Ang ilang mga pari nangapukan pinaagi sa espada, ug ang ilang mga balo dili makahimo sa pagbangotan.
Their priests fell by the sword, and their widows could not weep.
65 Unya ang Ginoo nahigmata sama sa tawo nga gikan sa pagkatulog, sama sa manggugubat nga nagsinggit tungod sa bino.
Then the Lord awoke as from sleep, like a warrior flushed with wine;
66 Giabog niya ang iyang mga kaaway; gipakaulawan niya (sila) sa walay kataposan.
and he beat back his foes, putting them to perpetual scorn.
67 Gisalikway niya ang tolda ni Jose, ug wala niya pilia ang banay ni Efraim.
He disowned the tent of Joseph, he rejected the tribe of Ephraim;
68 Gipili niya ang banay ni Juda ug ang Bukid sa Zion nga iyang gihigugma.
but he chose the tribe of Judah, Mount Zion, which he loves.
69 Gitukod niya ang iyang pinuy-anan sama sa mga langit, sama sa kalibotan nga iyang palungtaron sa kahangtoran.
And he built like the heights his sanctuary, like the earth which he founded forever.
70 Gipili niya si David, nga iyang sulugoon, ug gikuha siya gikan sa puluy-anan sa mga karnero.
And he chose David his servant, taking him from the sheepfolds.
71 Gikuha niya siya gikan sa pagbantay sa mga babayeng karnero ug sa mga anak niini ug gidala niya siya aron mahimong magbalantay ni Jacob, nga iyang katawhan, ug sa Israel, nga iyang panulundon.
From the mother-ewes he brought him, to be shepherd to Jacob his people, and to Israel his inheritance.
72 Gibantayan (sila) ni David uban sa kaligdong sa iyang kasingkasing, ug gigiyahan niya (sila) sa kahanas sa iyang mga kamot.
With upright heart did he shepherd them, and with skilful hands did he guide them.
