Mga Salmo 78
1 Usa ka maskil ni Asaf. Pamatia ang akong pagpanudlo, O akong katawhan, patalinghogi ang mga pulong sa akong baba.
The understanding of Asaph. O my people, attend to my law. Incline your ears to the words of my mouth.
2 Akong pagaablihan ang akong baba sa mga sambingay; ako magaawit mahitungod sa tinagong mga butang mahitungod kaniadto.
I will open my mouth in parables. I will speak about concepts that are from the beginning.
3 Mao kini ang mga butang nga atong nadungog ug nakat-onan, mga butang nga gitudlo kanato sa atong mga katigulangan.
We have heard and known such great things, as our fathers have described to us.
4 Dili nato kini ililong sa ilang mga kaliwatan. Isugilon ta sa sunod nga kaliwatan ang mahitungod sa dalayegong mga buhat ni Yahweh, ang iyang kusog, ug ang mga kahibulongan nga iyang gibuhat.
These things have not been hidden from their sons in any generation: declaring the praises of the Lord, and his virtues, and the wonders that he has done.
5 Kay nagbuhat siya ug mga kasugoan kang Jacob ug nagbutang ug balaod sa Israel. Gimandoan niya ang atong mga katigulangan nga ila kining itudlo ngadto sa ilang mga anak.
And he has received testimony with Jacob, and he has set a law within Israel. Such great things, he has commanded our fathers, so as to make these things known to their sons,
6 Gimando niya kini aron nga ang sunod nga kaliwatan masayod sa iyang kasugoan, ang mga bata nga wala pa matawo, mao na usab ang mosulti sa ilang kaugalingong mga anak.
so that another generation might know them, and so that the sons, who will be born and who will grow up, shall describe them to their sons.
7 Unya mosalig (sila) sa Dios ug dili nila kalimtan ang iyang mga buhat apan tumanon ang iyang mga kasugoan.
So then, may they put their hope in God, and may they not forget the works of God, and may they seek his commandments.
8 Unya dili (sila) mahisama sa ilang mga katigulangan, nga mga gahig ulo ug mga masinupakong kaliwatan, kaliwatan nga ang kasingkasing dili maayo, ug ang mga espiritu nga dili maunongon ug matinud-anon sa Dios.
May they not become like their fathers, a perverse and exasperating generation: a generation that does not straighten their heart and whose spirit is not trustworthy with God.
9 Ang mga Efraimihanon adunay mga pana, apan mibalik (sila) sa adlaw sa pagpakiggubat.
The sons of Ephraim, who bend and shoot the bow, have been turned back in the day of battle.
10 Wala nila tipigi ang ilang kasabotan tali sa Dios, ug nagdumili (sila) sa pagtuman sa iyang balaod.
They have not kept the covenant of God. And they were not willing to walk in his law.
11 Gikalimtan nila ang iyang mga buhat, ang kahibulongang mga butang nga iyang gipakita kanila.
And they have been forgetful of his benefits, and of his miracle, which he revealed to them.
12 Gikalimtan nila ang katingalahang mga butang nga iyang gibuhat sa atubangan sa ilang mga katigulangan didto sa yuta sa Ehipto, sa yuta sa Zoan.
He performed miracles in the sight of their fathers, in the land of Egypt, in the field of Tanis.
13 Gitunga niya ang dagat ug gigiyahan (sila) patabok niini; gipatindog niya ang katubigan sama sa mga pader.
He broke the sea and he led them through. And he stationed the waters, as if in a vessel.
14 Panahon sa adlaw gigiyahan niya (sila) uban ang panganod ug sa tanang gabii inubanan sa kahayag sa kalayo.
And he led them with a cloud by day, and with illumination by fire throughout the night.
15 Gipikas niya ang mga bato didto sa kamingawan, ug gihatagan niya (sila) ug tubig nga madagayaon gayod, nga igo nga makapuno sa kinahiladman sa dagat.
He broke through the rock in the wasteland, and he gave them to drink, as if from the great abyss.
16 Naghimo siya ug mga tuboran nga nag-agas gikan sa bato ug iyang gipadagayday ang tubig sama sa kasubaan.
He brought forth water from the rock, and he conducted the waters, as if they were rivers.
17 Apan nagpadayon (sila) sa pagpakasala batok kaniya, nagasupak batok sa Labing Halangdon didto sa kamingawan.
And yet, they continued to sin against him. In a waterless place, they provoked the Most High with resentment.
18 Gisulayan nila ang Dios sa ilang mga kasingkasing pinaagi sa pagpangayo ug pagkaon nga makatagbaw sa ilang kaugalingon.
And they tempted God in their hearts, by asking for food according to their desires.
19 Nagsulti (sila) batok sa Dios; miingon (sila) “Makahatag ba gayod ang Dios ug lamesa alang kanato diha sa kamingawan?
And they spoke badly about God. They said, “Would God be able to prepare a table in the desert?
20 Tan-awa, sa dihang iyang gibunalan ang bato, miagas ang tubig ug midagayday. Apan makahatag ba usab siya ug tinapay? Magahatag ba siya ug karne alang sa iyang katawhan?”
He struck the rock, and so waters flowed and the torrents flooded, but would even he be able to provide bread, or provide a table, for his people?”
21 Sa dihang nadungog kini ni Yahweh, nasuko siya; busa ang iyang kalayo misunog batok kang Jacob, ug ang iyang kasuko misulong sa Israel,
Therefore, the Lord heard, and he was dismayed, and a fire was kindled within Jacob, and an anger ascended into Israel.
22 tungod kay wala man (sila) mituo sa Dios ug wala misalig sa iyang kaluwasan.
For they neither put their trust in God, nor did they hope in his salvation.
23 Apan gimandoan niya ang kalangitan ug naablihan ang mga pultahan sa langit.
And he commanded the clouds from above, and he opened the doors of heaven.
24 Nagpaulan siya ug mana aron (sila) makakaon, ug gihatagan (sila) ug trigo gikan sa langit.
And he rained down manna upon them to eat, and he gave them the bread of heaven.
25 Gikaon sa mga tawo ang tinapay sa mga anghel. Nagpadala siya ug pagkaon nga madagayaon gayod.
Man ate the bread of Angels. He sent them provisions in abundance.
26 Gipahuros niya ang hangin sa sidlakan aron motayhop sa kawanangan, ug pinaagi sa iyang gahom gigiyahan niya ang hangin sa kasadpan.
He transferred the south wind from heaven, and, in his virtue, he brought in the Southwest wind.
27 Gipaulanan niya (sila) ug karne sama sa abog, mga langgam nga dili maihap sama sa balas sa kadagatan.
And he rained down flesh upon them, as if it were dust, and feathered birds, as if they were the sand of the sea.
28 Nangahulog kini taliwala sa ilang kampo, palibot sa ilang mga tolda.
And they fell down in the midst of their camp, encircling their tabernacles.
29 Busa nangaon (sila) ug nangabusog. Gihatag niya ngadto kanila ang ilang gitinguha.
And they ate until they were greatly satisfied, and he brought to them according to their desires.
30 Apan wala pa (sila) nangabusog; ang ilang kalan-on anaa pa sa ilang mga baba.
They were not cheated out of what they wanted. Their food was still in their mouth,
31 Unya gisulong (sila) sa kasuko sa Dios ug gipamatay ang labing kusgan kanila. Gipuo niya ang mga batan-ong lalaki sa Israel.
and then the wrath of God came upon them. And he slew the fat ones among them, and he impeded the elect of Israel.
32 Bisan pa niini, nagpadayon (sila) sa pagpakasala ug wala mituo sa iyang kahibulongang mga buhat.
In all these things, they continued to sin, and they were not trustworthy with his miracles.
33 Busa gipamubo sa Dios ang ilang mga adlaw; ang ilang katuigan napuno sa kalisang.
And their days faded away into vanity, and their years with haste.
34 Sa dihang ang Dios mosakit kanila, mosugod (sila) sa pagpangita kaniya, ug unya mobalik (sila) ug mangita gayod kaniya.
When he slew them, then they sought him. And they returned, and they drew near to him in the early morning.
35 Mahinumdoman nila nga ang Dios mao ang ilang bato ug nga ang Labing Halangdong Dios mao ang ilang manluluwas.
And they were mindful that God is their helper and that the Most High God is their redeemer.
36 Apan giulog-ulogan nila siya pinaagi sa ilang mga baba ug namakak kaniya sa ilang mga pulong.
And they chose him with their mouth, and then they lied to him with their tongue.
37 Kay ang ilang mga kasingkasing dili lig-ong mitutok kaniya, ug dili (sila) matinud-anon sa iyang kasabotan.
For their heart was not upright with him, nor have they been living faithfully in his covenant.
38 Apan siya, sanglit maluluy-on, nagpasaylo sa ilang kasal-anan ug wala niya (sila) laglaga. Oo, daghang mga panahon nga iyang gipugngan ang iyang kasuko ug wala pukawa ang tanan niyang kapungot.
Yet he is merciful, and he will pardon their sins. And he will not destroy them. And he has abundantly turned aside his own wrath. And he did not enflame his wrath entirely.
39 Gihinumdoman niya nga gibuhat (sila) gikan sa unod, usa ka hangin nga molabay ug dili na mobalik.
And he remembered that they are flesh: with a spirit that goes forth and does not return.
40 Sa makadaghang higayon misupak (sila) batok kaniya didto sa kamingawan ug nagpasubo kaniya didto sa umaw nga mga rehiyon!
How often did they provoke him in the desert and stir him to wrath in a waterless place?
41 Sa kanunay gisulayan nila ang Dios ug minghagit sa Balaan sa Israel.
And they turned back and tempted God, and they exasperated the Holy One of Israel.
42 Wala (sila) maghunahuna mahitungod sa iyang gahom, kung giunsa niya (sila) pagluwas gikan sa ilang kaaway
They did not remember his hand, in the day that he redeemed them from the hand of the one troubling them.
43 sa dihang gipakita niya ang iyang makalilisang nga mga timaan didto sa Ehipto ug ang iyang mga kahibulongan sa rehiyon sa Zoan.
Thus, he positioned his signs in Egypt and his wonders in the field of Tanis.
44 Gihimo niyang dugo ang mga suba sa mga Ehiptohanon aron dili (sila) makainom gikan sa ilang mga tuboran.
And he turned their rivers into blood, along with their rain showers, so that they could not drink.
45 Nagpadala siya ug labihan kadaghang langaw nga milamoy kanila ug mga baki nga milukop sa ilang yuta.
He sent among them the common fly, and it devoured them, and the frog, and it scattered them.
46 Iyang gihatag ang ilang mga pananom sa mga apan-apan ug ang ilang mga hinagoan ngadto sa mga dulon.
And he gave up their fruits to mold and their labors to the locust.
47 Gilaglag niya ang ilang mga kaparasan tungod sa pagpaulan ug yelo ug ang ilang mga kahoy nga sikomoro.
And he slew their vineyards with hail and their mulberry trees with severe frost.
48 Gipaulanan niya ug yelo ang ilang mga baka ug gipanglitian ang ilang binuhing mga mananap.
And he delivered their cattle to the hail and their possessions to fire.
49 Ang iyang hilabihang kasuko mihampak batok kanila. Gipadala niya ang kapungot, kaligutgot, ug kalisdanan sama sa mga anghel nga nagdala ug kasamok.
And he sent the wrath of his indignation among them: indignation and wrath and tribulation, sent forth by evil angels.
50 Naghimo siya ug dalan alang sa iyang kasuko; wala niya (sila) ilikay gikan sa kamatayon apan gitugyan (sila) sa katalagman.
He made way for the path of his anger. He did not spare their souls from death. And he enclosed their beasts of burden in death.
51 Gipamatay niya ang tanang panganay didto sa Ehipto, ang kinamagulangan sa ilang kusog didto sa mga tolda ni Ham.
And he struck all the first-born in the land of Egypt: the first-fruits of all their labor in the tabernacles of Ham.
52 Gigiyahan niya ang iyang mga katawhan pagawas sama sa karnero ug gitultolan (sila) didto sa kamingawan sama sa panon sa mananap.
And he took away his own people like sheep, and he led them through the wilderness like a flock.
53 Gigiyahan niya (sila) nga luwas ug walay kahadlok, apan ang dagat mitabon sa ilang mga kaaway.
And he led them out in hope, and they did not fear. And the sea covered their enemies.
54 Unya gidala niya (sila) sa utlanan sa iyang balaang yuta, niining bukira nga naangkon sa iyang tuong kamot.
And he led them to the mountain of his sanctification: the mountain that his right hand had acquired. And he cast out the Gentiles before their face. And he divided their land by lot to them, with a line of distribution.
55 Gipapahawa niya ang mga nasod nga nauna kanila ug gipanghatag kanila ang ilang panulundon. Gipapuyo niya ang mga banay sa Israel sa ilang mga tolda.
And he caused the tribes of Israel to dwell in their tabernacles.
56 Apan ilang gisulayan ug gisupak ang Labing Halangdong Dios ug wala gituman ang iyang mga kasugoan.
Yet they tempted and aggravated God Most High, and they did not keep his testaments.
57 (Sila) dili mga matinud-anon ug nagmabudhi-on sama sa ilang mga amahan; dili (sila) kasaligan sama sa baliko nga pana.
And they turned themselves aside, and they did not serve the covenant. In the same manner as their fathers, they were turned backwards, like a crooked bow.
58 Kay gipasuko nila siya sa ilang hataas nga mga dapit ug gihagit siya aron mangabugho sa ilang mga diosdios.
They impelled him to anger on their hills, and they provoked him to rivalry with their graven images.
59 Sa dihang nadungog kini sa Dios, nasuko siya ug hingpit nga gisalikway ang Israel.
God listened, and he spurned them, and he reduced Israel greatly, almost to nothing.
60 Gibiyaan niya ang puluy-anan sa Silo, ang tolda diin siya mipuyo uban sa mga tawo.
And he rejected the tabernacle of Shiloh, his tabernacle where he had dwelt among men.
61 Gitugotan niya nga ang iyang kusog makuha ug gihatag ang iyang himaya ngadto sa mga kamot sa kaaway.
And he delivered their virtue into captivity, and their beauty into the hands of the enemy.
62 Gitugyan niya ang iyang katawhan ngadto sa espada, ug nasuko siya sa iyang panulundon.
And he enclosed his people with the sword, and he spurned his inheritance.
63 Gilamoy sa kalayo ang ilang mga batan-ong lalaki, ug ang ilang mga kadalagahan wala nay mga awit sa kasal.
Fire consumed their young men, and their virgins were not lamented.
64 Ang ilang mga pari nangapukan pinaagi sa espada, ug ang ilang mga balo dili makahimo sa pagbangotan.
Their priests fell by the sword, and their widows did not weep.
65 Unya ang Ginoo nahigmata sama sa tawo nga gikan sa pagkatulog, sama sa manggugubat nga nagsinggit tungod sa bino.
And the Lord was awakened, as if out of sleep, and like a powerful man impaired by wine.
66 Giabog niya ang iyang mga kaaway; gipakaulawan niya (sila) sa walay kataposan.
And he struck his enemies on the back. He gave them over to everlasting disgrace.
67 Gisalikway niya ang tolda ni Jose, ug wala niya pilia ang banay ni Efraim.
And he rejected the tabernacle of Joseph, and he did not choose the tribe of Ephraim.
68 Gipili niya ang banay ni Juda ug ang Bukid sa Zion nga iyang gihigugma.
But he chose the tribe of Judah: mount Zion, which he loved.
69 Gitukod niya ang iyang pinuy-anan sama sa mga langit, sama sa kalibotan nga iyang palungtaron sa kahangtoran.
And he built up his sanctuary, like a single-horned beast, in the land that he founded for all ages.
70 Gipili niya si David, nga iyang sulugoon, ug gikuha siya gikan sa puluy-anan sa mga karnero.
And he chose his servant David, and he took him from the flocks of the sheep: he received him from following the ewes with their young,
71 Gikuha niya siya gikan sa pagbantay sa mga babayeng karnero ug sa mga anak niini ug gidala niya siya aron mahimong magbalantay ni Jacob, nga iyang katawhan, ug sa Israel, nga iyang panulundon.
in order to pasture Jacob his servant and Israel his inheritance.
72 Gibantayan (sila) ni David uban sa kaligdong sa iyang kasingkasing, ug gigiyahan niya (sila) sa kahanas sa iyang mga kamot.
And he fed them with the innocence of his heart. And he led them with the understanding of his hands.
