Mga Salmo 37
1 Ayaw kalagot tungod sa mga nagbuhat og daotan; ayaw kasina niadtong dili matarong ang binuhatan,
Do not be bothered/upset by what wicked [people do]. Do not desire to have the things that people who do wrong/evil have,
2 Kay sa dili madugay mangalaya (sila) sama sa mga sagbot ug mangalarag sama sa lunhaw nga mga tanom.
because they will soon disappear, like grass withers [in the hot sun] and dries up. Just like some green plants [come up but] die [during the hot summer], evil people will soon die also.
3 Salig kang Yahweh ug buhata ang maayo; puyo sa yuta ug sibsib sa pagkamatinud-anon.
Trust in Yahweh, and do what is good; if you do that, you will live safely in the land [that he has given you], and you will live peacefully [MET].
4 Unya paglipay diha kang Yahweh, ug ihatag niya ang gitinguha sa imong kasingkasing.
Be delighted with all that Yahweh [does for you]; if you do that, he will give you the things that you desire most.
5 Ihatag ang imong mga pamaagi kang Yahweh; salig kaniya, ug siya motabang kanimo.
Commit to Yahweh all the things that you plan to do; trust in him, and he will do [whatever is needed to help you].
6 Ipakita niya ang imong hustisya sama sa kahayag sa adlaw, ug ang imong pagkawalay sala, sama sa udtong tutok.
He will show [as clearly] as the sunlight that you (are innocent/have done nothing that is wrong); he will show [as clearly] as [the sun at] noontime [SIM] that all the things that you have decided are just.
7 Pagmalinawon diha kang Yahweh ug hulata siya nga mapailubon. Ayaw kasuko kung adunay nagmalampuson sa iyang gibuhat, o kung maglaraw siyag daotan.
Be quiet in Yahweh’s presence, and wait patiently for him [to do what you want him to do]. Do not be bothered/upset when what evil men do is successful, when they are able to do the wicked things that they plan.
8 Ayaw kasuko ug ayaw kalain. Ayaw kabalaka. Maghimo lamang kinig kasamok.
Do not be angry [about what wicked people do]. Do not want to punish them yourself. Do not be envious of such people because you will only harm [yourself if you try to envy them].
9 Ang nagbuhat og daotan pagaputlon, apan kadtong naghulat kang Yahweh makapanunod sa yuta.
[Some day Yahweh] will get rid of wicked people, but those who trust in Yahweh will live [safely] in the land [that he has given to them].
10 Sa makadiyot ang daotang tawo mahanaw; tan-awon mo ang iyang nahimutangan, apan wala na siya.
Soon the wicked will disappear. If you look for them, they will be gone.
11 Apan ang mapainubsanon makapanunod sa yuta ug magmalipayon sa dako nga kauswagan.
But those who are humble will live safely in their land. They will happily enjoy living peacefully and having the other good things [that Yahweh gives them].
12 Ang daotang tawo maglaraw ug magpangagot sa iyang ngipon batok sa mga matarong.
Wicked people plan to harm righteous/godly people; they snarl at them [MET] [like wild animals].
13 Ang Ginoo mokatawa sa daotang tawo, tungod kay nakita niya nga ang iyang adlaw moabot na.
But Yahweh laughs [at them] because he knows that some day [MTY] [he will judge and punish] the wicked people.
14 Ang mga daotan mihulbot sa ilang mga espada, ug miinat sa ilang mga pana aron sa pagpukan sa mga dinaugdaog ug sa mga nanginahanglan, aron sa pagpatay niadtong matarong.
Wicked people pull out their swords/daggers and they put strings on their bows, ready to kill people who are poor [DOU] and to slaughter those who live righteously.
15 Ang ilang mga espada motusok sa ilang kaugalingong mga kasingkasing, ug ang ilang mga pana mangabali.
But they will be killed by their own swords/daggers, and their bows will be broken.
16 Mas maayo ang diyutay nga nabatonan sa tawong matarong kay sa kadagaya sa mga daotan.
It is good to be righteous/godly even if you do not have many possessions, but it is bad to be wicked, even if you are very wealthy,
17 Kay ang mga bukton sa mga daotan mangabali, apan tabangan ni Yahweh ang mga tawo nga matarong.
because [Yahweh] will completely take away the strength of wicked people, but he will (sustain/take care of) people who live righteously.
18 Sa matag adlaw gibantayan ni Yahweh ang mga walay sala, ug ang ilang napanunod molungtad.
Every day Yahweh cares about those who have not done any evil things; the things that Yahweh gives them will last forever.
19 Dili (sila) maulawan kung ang panahon dili maayo. Sa dihang moabot ang kagutom, aduna silay igong makaon.
They will survive when calamities occur; when there are famines, they will still have plenty to eat.
20 Apan ang daotang mga tawo mangalaglag. Ang mga kaaway ni Yahweh mahisama sa himaya sa mga bulak diha sa sibsibanan; mangasunog (sila) ug mahanaw diha sa aso.
But wicked people will die; [just] like the beautiful wild flowers in the fields [die under the hot sun] and disappear like smoke [MET], Yahweh [will cause] his enemies to suddenly disappear.
21 Ang daotang mga tawo manghulam apan dili mobayad, apan ang tawong matarong manggihatagon.
The wicked people borrow [money], but they are not able to repay it; righteous/godly people, [in contrast, have enough money that] they can give generously [to others].
22 Kadtong gipanalanginan sa Dios makapanunod sa yuta; kadtong iyang gitunglo pagaputlon.
Those whom Yahweh has blessed will live safely in the land that he has given to them, but he will get rid of those people whom he has cursed.
23 Pinaagi kang Yahweh ang mga lakang sa tawo magmalampuson, ang tawo nga ang paagi nakapahimuot sa panan-aw sa Dios.
Yahweh protects those who do what is pleasing to him, and he will enable them to walk confidently, wherever they go;
24 Bisan kung mapandol siya, dili siya mahagba, kay naggunit kaniya ang kamot ni Yahweh.
even if they stumble, they will not fall down, because Yahweh holds them by his hand.
25 Sa batan-on pa ako ug karon tigulang na; wala gayod ako makakitag matarong nga gipasagdan o ang iyang mga anak nga nagapangayo ug pan.
I was young [previously], and now I am an old man, but [in all those years], I have never seen righteous/godly people being abandoned by Yahweh, nor have I seen that their children [needed to] beg for food.
26 Sa tanang adlaw siya maluluy-on ug nagapahulam, ang iyang mga anak nahimong panalangin.
Righteous/Godly people are generous, and happily lend [money to others], and their children are a blessing to them.
27 Biya-i ang daotan ug buhata ang husto; ug maluwas ka hangtod sa kahangtoran.
Turn away from [doing] evil, and do what is good. If you do that, you [and your descendants] will live in your land forever.
28 Kay gihigugma ni Yahweh ang hustisya ug wala niya biya-i ang iyang matinud-anong mga sumusunod. Gitipigan (sila) sa walay kataposan, apan pagaputlon ang kaliwatan sa mga daotan.
[That will happen] because Yahweh likes to see people doing what is just, and he will never forsake righteous/godly people. He will protect them forever; but he will get rid of the children of wicked people.
29 Ang matarong makapanunod sa yuta ug magpuyo didto hangtod sa kahangtoran.
Righteous/Godly people will own the land [that Yahweh promised to give to them], and they will live there forever.
30 Ang baba sa matarong nga tawo magsultig kaalam ug mopa-uswag sa hustisya.
Righteous people give wise [advice to others], and they [MTY] say what is just/fair.
31 Ang balaod sa Dios anaa sa iyang kasingkasing; ang iyang mga tiil dili madakin-as.
They continually think about God’s laws; they do not stray from [God’s] path.
32 Panid-an sa daotan ang matarong ug mangitag paagi sa pagpatay kaniya.
Those who are evil wait in ambush for righteous people in order to kill them [as they walk by].
33 Apan dili siya pasagdan ni Yahweh ngadto sa kamot sa daotan o pakasad-on siya sa dihang siya hukman.
But Yahweh will not abandon righteous people, and allow (them to fall into their enemies’ hands/their enemies harm them). And he will not allow righteous people to be condemned when someone takes them to a judge [to be put on trial].
34 Hulat kang Yahweh ug pabilin sa iyang mga pamaagi, ug patindugon ka niya aron mapanag-iya ang yuta. Makita nimo ang mga daotan sa dihang (sila) pagaputlon.
Be patient and trust that Yahweh [will help you], and (walk on his paths/do what he wants you to do). [If you do that], he will honor you by giving you the land [that he promised], and when he gets rid of the wicked, you will see it happen.
35 Nakita ko ang daotan ug ang makalilisang nga tawo nga nagkatag sama sa lunhaw nga kahoy diha sa iyang kaugalingong yuta.
I have seen that wicked people who (act like tyrants/terrify people) [sometimes] prosper, like trees that grow well in fertile soil,
36 Apan sa dihang milabay ako pag-usab, wala na siya didto. Gipangita ko siya, apan dili na siya makit-an.
when I looked [later], they were gone! I searched for them, but [Yahweh had caused] them to disappear.
37 Panid-i ang tawong may baruganan, ug timan-i ang matarong; adunay maayong kaugmaon alang sa tawo nga may kalinaw.
Notice the people who have not done evil things, those who act righteously: their descendants will have peace in their inner beings.
38 Mangalaglag gayod sa hingpit ang mga makasasala; ug putlon ang kaugmaon sa tawong daotan.
But Yahweh will get rid of the wicked; he will also get rid of their descendants (OR, as a result, they will not have any descendants).
39 Ang kaluwasan sa mga matarong naggikan kang Yahweh; panalipdan niya (sila) panahon sa kagubot.
Yahweh rescues righteous people; in times of trouble he protects them [MET].
40 Tabangan ug luwason (sila) ni Yahweh. Luwason (sila) gikan sa daotang mga tawo ug luwason (sila) tungod kay nagdangop man (sila) kaniya.
Yahweh helps them and saves them; he rescues them from [being attacked/harmed by] wicked people because they go to him to be protected [MET].
