Panultihon 1
1 Ang mga panultihon ni Solomon nga anak ni David, ang hari sa Israel.
以色列王大衛兒子所羅門的箴言：
2 Kini nga mga panultihon motudlo ug kaalam ug pagpanudlo, aron pagtudlo sa mga pulong sa panabot,
要使人曉得智慧和訓誨， 分辨通達的言語，
3 aron makadawat ka sa pagbadlong aron mabuhi pinaagi sa pagbuhat sa insakto, matarong, ug may kaangayan.
使人處事領受智慧、 仁義、公平、正直的訓誨，
4 Kini nga mga panultihon mohatag usab ug kaalam niadtong walay alamag, ug mohatag sa kahibalo ug sa pagkamabinantayon alang sa kabatan-onan.
使愚人靈明， 使少年人有知識和謀略，
5 Papaminawa ang maalamon nga mga tawo ug padugangi ang ilang panabot, ug pakuhaa ug kaalam ang mga tawong may salabotan,
使智慧人聽見，增長學問， 使聰明人得着智謀，
6 aron sa pagsabot sa mga panultihon, mga gipanulti, ug mga pulong sa maalamon nga mga tawo ug sa ilang mga tanghaga.
使人明白箴言和譬喻， 懂得智慧人的言詞和謎語。
7 Ang kahadlok kang Yahweh maoy sinugdanan sa kahibalo, ginasalikway sa buangbuang ang kaalam ug pagpanton.
敬畏耶和華是知識的開端； 愚妄人藐視智慧和訓誨。
8 Akong anak, paminawa ang pagtudlo sa imong amahan ug ayaw isalikway ang mga balaod sa imong inahan;
我兒，要聽你父親的訓誨， 不可離棄你母親的法則；
9 mahimo sila nga matahom nga purongpurong sa imong ulo ug mga kwentas diha sa imong liog.
因為這要作你頭上的華冠， 你項上的金鍊。
10 Akong anak, kung ang makasasala modani kanimo ngadto sa ilang sala, pagdumili sa pagsunod kanila.
我兒，惡人若引誘你， 你不可隨從。
11 Kung moingon sila, “Uban kanamo, maghulat kita aron mopatay, magtago kita ug atakihon ang mga walay sala nga tawo sa walay hinungdan.
他們若說：你與我們同去， 我們要埋伏流人之血， 要蹲伏害無罪之人；
12 Lamyon nato sila nga buhi, sama sa Sheol nga kuhaon kadtong mga himsog, ug himoon silang sama niadtong mga nahulog sa bangag. (Sheol h7585)
我們好像陰間，把他們活活吞下； 他們如同下坑的人， 被我們囫圇吞了； (Sheol h7585)
13 Pangitaon nato ang tanang matang sa mga butang nga bililhon; pun-on nato ang atong mga balay sa atong mga kinawat gikan sa uban.
我們必得各樣寶物， 將所擄來的，裝滿房屋；
14 Pagripa uban kanamo; hiusahon ta ang atong sudlanan.”
你與我們大家同分， 我們共用一個囊袋；
15 Akong anak, ayaw paglakaw sa dalan kuyog kanila; ayaw itugot nga motunob ang imong tiil sa ilang gilaktan;
我兒，不要與他們同行一道， 禁止你腳走他們的路。
16 ang ilang mga tiil magdagan sa daotan ug nagdali sila aron sa pagpaawas ug dugo.
因為，他們的腳奔跑行惡； 他們急速流人的血，
17 Tungod kay walay pulos ang pagbukhad sa pukot aron sa panglit-ag sa langgam samtang nagatan-aw ang langgam.
好像飛鳥， 網羅設在眼前仍不躲避。
18 Kining mga tawhana naghulat aron sa pagpatay sa ilang kaugalingon— nag-andam sila ug lit-ag alang sa ilang mga kaugalingon.
這些人埋伏，是為自流己血； 蹲伏，是為自害己命。
19 Mao usab ang mga pamaagi sa tanan nga nakaangkon sa bahandi pinaagi sa pagpanglupig; ang naangkon sa dili makataronganon molaglag sa mga kinabuhi niadtong nagkupot niini.
凡貪戀財利的，所行之路都是如此； 這貪戀之心乃奪去得財者之命。
20 Ang kaalam nagsinggit sa kadalanan, gipatugbaw niya ang iyang tingog sa dapit nga daghang mga tawo;
智慧在街市上呼喊， 在寬闊處發聲，
21 diha sa ulohan sa masaba nga kadalanan, misinggit siya, diha sa agianan sa ganghaan sa siyudad misulti siya.
在熱鬧街頭喊叫， 在城門口，在城中發出言語，
22 “Hangtod kanus-a, kamong walay alamag nga mga tawo, buot ba kamo nga magpakawalay alamag? Hangtod kanus-a ba, kamong mga mabugalbugalon, mahimuot ba kamo sa pagkamabugalbugalon, ug hangtod kanus-a ba kamo, kamong mga buangbuang, magdumot sa kahibalo?
說：你們愚昧人喜愛愚昧， 褻慢人喜歡褻慢， 愚頑人恨惡知識，要到幾時呢？
23 Patalinghogi ang akong pagbadlong; akong ibubo ang akong mga gihinahuna alang kaninyo; akong ipahibalo kaninyo ang akong mga pulong.
你們當因我的責備回轉； 我要將我的靈澆灌你們， 將我的話指示你們。
24 Nagtawag ako, ug nagdumili kamo sa pagpaminaw; gitunol ko ang akong kamot, apan walay usa nga nanumbaling.
我呼喚，你們不肯聽從； 我伸手，無人理會；
25 Apan wala kamo nagpakabana sa tanan kong pagbadlong kaninyo ug wala nagpanumbaling sa akong mga pagpaglong.
反輕棄我一切的勸戒， 不肯受我的責備。
26 Kataw-an ko ang inyong kalisdanan, bugalbugalan ko kamo kung moabot ang mga makalilisang—
你們遭災難，我就發笑； 驚恐臨到你們，我必嗤笑。
27 sa dihang mohasmag kaninyo ang inyong gikahadlokan nga sama sa unos ug ang katalagman mobanlas kaninyo sama sa alimpulos, sa diha nga ang kalisod ug ang kasakit modangat kaninyo.
驚恐臨到你們，好像狂風； 災難來到，如同暴風； 急難痛苦臨到你們身上。
28 Unya mosangpit sila kanako, ug dili ko sila pagatubagon; magtinguha gayod sila sa pagtawag kanako, apan dili nila ako mahikaplagan.
那時，你們必呼求我，我卻不答應， 懇切地尋找我，卻尋不見。
29 Tungod kay nagdumot sila sa kahibalo ug wala pilia ang pagkahadlok kang Yahweh,
因為，你們恨惡知識， 不喜愛敬畏耶和華，
30 wala sila magtuman sa akong mga gitudlo, ug gisalikway nila ang tanan kung mga pagbadlong.
不聽我的勸戒， 藐視我一切的責備，
31 Magakaon sila sa bunga sa ilang mga paagi, ug uban sa bunga sa ilang mga laraw mapuno sila.
所以必吃自結的果子， 充滿自設的計謀。
32 Kay ang yano mangamatay sa dihang motalikod sila, ug ang kawalay pagpakabana sa mga buangbuang mopukan kanila.
愚昧人背道，必殺己身； 愚頑人安逸，必害己命。
33 Apan si bisan kinsa kadtong maminaw kanako magauyo nga luwas ug makapahulay nga walay kahadlok sa katalagman.”
惟有聽從我的，必安然居住， 得享安靜，不怕災禍。
