Panultihon 3
1 Akong anak, ayaw kalimti ang akong mga mando ug tipigi ang akong pagpanudlo diha sa imong kasingkasing,
Filho meu, não te esqueças de minha lei; e que teu coração guarde meus mandamentos.
2 kay ang gitas-on sa mga adlaw ug katuigan sa kinabuhi ug ang kalinaw igadugang kini diha kanimo.
Porque te acrescentarão extensão de dias, e anos de vida e paz.
3 Ayaw tugoti nga ang pakamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan mahimulag kanimo, ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing.
Que a bondade e a fidelidade não te desamparem; amarra-as junto ao teu pescoço; escreve-as na tábua de teu coração.
4 Unya makakaplag ka ug pabor ug maayong kadungganan sa panan-aw sa Dios ug sa tawo.
Então tu acharás graça e bom entendimento, aos olhos de Deus e dos homens.
5 Salig kang Yahweh sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw gayod pagsalig sa kaugalingon nimong panabot;
Confia no SENHOR com todo o teu coração; e não te apoies em teu [próprio] entendimento.
6 sa tanan nimong mga dalan ilha siya ug itul-id niya ang imong agianan.
Dá reconhecimento a ele em todas os teus caminhos; e ele endireitará tuas veredas.
7 Ayaw pagmanggialamon sa kaugalingon nimong panan-aw; kahadloki si Yahweh ug talikdi ang daotan.
Não sejas sábio aos teus [próprios] olhos; teme ao SENHOR, e afasta-te do mal.
8 Makaayo kini sa imong unod ug makapabaskog sa imong lawas.
Isto será remédio para teu corpo, e alívio para teus ossos.
9 Pasidunggi si Yahweh uban sa imong bahandi ug uban sa unang mga bunga sa tanang nimong abot,
Honra ao SENHOR com teus bens, e com a primeira parte de toda a tua renda.
10 ug mapuno ang imong mga kamalig ug ang imong sudlanan moawas, mapuno sa bag-ong bino.
E teus celeiros se encherão de fartura, e tuas prensas de uvas transbordarão de vinho novo.
11 Akong anak, ayaw isalikway ang pagpanton ni Yahweh ug ayaw pagdumot sa iyang pagbadlong,
Filho meu, não rejeites a correção do SENHOR, nem te desagrades de sua repreensão;
12 kay pagapantonon ni Yahweh kadtong iyang gihigugma, sama sa pagpanton sa amahan sa iyang anak nga lalaki nga nakapahimuot kaniya.
Porque o SENHOR repreende a quem ele ama, assim como o pai ao filho, [a quem] ele quer bem.
13 Ang usa nga makakaplag ug kaalam malipayon, makaangkon usab siya ug pagsabot.
Bem-aventurado o homem que encontra sabedoria, e o homem que ganha conhecimento.
14 Ang imong maangkon gikan sa kaalam mas maayo pa kung unsa ang maihatag pagbalik sa plata ug ang ginansya niini mas maayo pa kaysa bulawan.
Porque seu produto é melhor que o produto da prata; e seu valor, mais do que o do ouro fino.
15 Mas bililhon pa ang kaalam kaysa mga alahas ug walay imong gitinguha nga ikatandi siya.
Ela é mais preciosa do que rubis; e tudo o que podes desejar não se pode comparar a ela.
16 Adunay siyay hataas nga mga adlaw sa iyang tuong kamot; sa iyang walang kamot ang mga bahandi ug kadungganan.
Extensão de dias [há] em sua mão direita; em sua esquerda riquezas e honra.
17 Ang iyang mga dalan mao ang mga paagi sa kaluoy ug ang tanan niyang mga agianan mao ang kalinaw.
Seus caminhos são caminhos agradáveis; e todas as suas veredas são paz.
18 Siya ang kahoy sa kinabuhi niadtong nagkupot niini, malipay kadtong nagkupot niini.
Ela é uma árvore de vida para os que dela pegam; e bem-aventurados são todos os que a retêm.
19 Pinaagi sa kaalam gitukod ni Yahweh ang kalibotan, pinaagi sa panabot iyang gipahimutang ang kalangitan.
O SENHOR com sabedoria fundou a terra; ele preparou os céus com a inteligência.
20 Pinaagi sa iyang kahibalo ang kahiladman naabli ug ang mga panganod nagahulog sa ilang yamog.
Com seu conhecimento se fenderam os abismos, e as nuvens gotejam orvalho.
21 Akong anak, padayon sa hustong paghukom ug pagpanabot, ug ayaw ibulag ang imong panan-aw kanila.
Filho meu, que [estes] não se afastem de teus olhos; guarda a sabedoria e o bom-senso.
22 Mahimo sila nga kinabuhi sa imong kalag ug dayandayan nga pabor aron isul-ob sa imong liog.
Porque serão vida para tua alma, e graça para teu pescoço.
23 Unya maglakaw ka sa imong dalan nga layo sa kakuyaw ug dili mapandol ang imong tiil;
Então andarás por teu caminho em segurança; e com teus pés não tropeçarás.
24 kung mohigda ka, dili ka mahadlok; kung mohigda ka nindot ang imong pagkatulog.
Quando te deitares, não terás medo; tu deitarás, e teu sono será suave.
25 Ayaw kahadlok sa kalit nga kasamok ug pagpanggun-ob sa daotan, sa dihang moabot kini,
Não temas o pavor repentino; nem da assolação dos perversos, quando vier.
26 kay si Yahweh anaa sa imong kiliran ug maglikay sa imong tiil gikan sa pagkalit-ag.
Porque o SENHOR será tua esperança; e ele guardará teus pés para que não sejam presos.
27 Ayaw ihikaw ang maayo gikan niadtong angayan niini, kung anaa kanimo ang kagahom sa pagbuhat.
Não detenhas o bem daqueles que possuem o direito, se tiveres em tuas mãos poder para o fazeres.
28 Ayaw sultihi ang imong silingan, “Lakaw ug balik pag-usab, ug ihatag ko kini ugma nganha kanimo,” kung aduna kay salapi.
Não digas a teu próximo: Vai, e volta [depois], que amanhã te darei; se tu tiveres contigo [o que ele te pede].
29 Ayaw pagbuhat ug laraw nga makadaot sa imong silingan— ang tawo nga haduol nagpuyo ug misalig kanimo.
Não planejes o mal contra teu próximo, pois ele mora tendo confiança em ti.
30 Ayaw pakiglalis sa tawo kung walay rason, kung wala siyay nabuhat nga makadaot kanimo.
Não brigues contra alguém sem motivo, se ele não fez mal contra ti.
31 Ayaw kasina sa tawong bangis o pilia ang bisan unsa sa iyang mga dalan.
Não tenhas inveja do homem violento, nem escolhas [seguir] algum dos caminhos dele.
32 Tungod kay ang tawong malimbongon dulumtanan kang Yahweh, apan ang tawong matarong mahimo niyang suod nga higala.
Porque o SENHOR abomina os perversos; mas ele [guarda] o seu segredo com os justos.
33 Ang tunglo ni Yahweh anaa sa balay sa mga tawong daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa tawong matarong.
A maldição do SENHOR [está] na casa do perverso; porém ele abençoa a morada dos justos.
34 Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon, apan hatagan niya ug pabor ang mga tawong mapainubasanon.
Certamente ele zombará dos zombadores; mas dará graça aos humildes.
35 Mapanunod sa mga maalamong tawo ang kadungganan, apan ang buangbuang pagabayawon diha sa kaulawan.
Os sábios herdarão honra; porém os loucos terão sobre si confusão.
