Panultihon 3
1 Akong anak, ayaw kalimti ang akong mga mando ug tipigi ang akong pagpanudlo diha sa imong kasingkasing,
My son, mine instruction, do not thou forget, and, my commandment, let thy heart observe;
2 kay ang gitas-on sa mga adlaw ug katuigan sa kinabuhi ug ang kalinaw igadugang kini diha kanimo.
For, length of days and years of life, and blessedness, shall they add to thee.
3 Ayaw tugoti nga ang pakamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan mahimulag kanimo, ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing.
Lovingkindness and faithfulness, let them not forsake thee, —bind them, upon thy neck, write them upon the tablet of thy heart:
4 Unya makakaplag ka ug pabor ug maayong kadungganan sa panan-aw sa Dios ug sa tawo.
So find thou favour and good repute, in the eyes of God and man.
5 Salig kang Yahweh sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw gayod pagsalig sa kaugalingon nimong panabot;
Trust thou in Yahweh, with all thy heart, and, unto thine own understanding, do not lean:
6 sa tanan nimong mga dalan ilha siya ug itul-id niya ang imong agianan.
In all thy ways, acknowledge him, and, he, will make straight thy paths.
7 Ayaw pagmanggialamon sa kaugalingon nimong panan-aw; kahadloki si Yahweh ug talikdi ang daotan.
Do not become wise in thine own eyes, revere Yahweh, and avoid evil:
8 Makaayo kini sa imong unod ug makapabaskog sa imong lawas.
Healing, shall it be to thy body, and refreshing, to thy bones.
9 Pasidunggi si Yahweh uban sa imong bahandi ug uban sa unang mga bunga sa tanang nimong abot,
Honour thou Yahweh, with thy substance, and with the firstfruit of all thine increase;
10 ug mapuno ang imong mga kamalig ug ang imong sudlanan moawas, mapuno sa bag-ong bino.
So shall thy storehouses be filled with plenty, and, with new wine, shall thy vats overflow.
11 Akong anak, ayaw isalikway ang pagpanton ni Yahweh ug ayaw pagdumot sa iyang pagbadlong,
The, chastening of Yahweh, my son, do not reject, nor loathe his rebuke;
12 kay pagapantonon ni Yahweh kadtong iyang gihigugma, sama sa pagpanton sa amahan sa iyang anak nga lalaki nga nakapahimuot kaniya.
For, whom Yahweh loveth, he correcteth, he causeth pain to the son in whom he delighteth.
13 Ang usa nga makakaplag ug kaalam malipayon, makaangkon usab siya ug pagsabot.
How happy the man who hath found wisdom, and the man who draweth forth understanding,
14 Ang imong maangkon gikan sa kaalam mas maayo pa kung unsa ang maihatag pagbalik sa plata ug ang ginansya niini mas maayo pa kaysa bulawan.
For better is her merchandise, than the merchandise of silver, yea, than gold, her increase;
15 Mas bililhon pa ang kaalam kaysa mga alahas ug walay imong gitinguha nga ikatandi siya.
More precious, is she, than corals, yea, none of thy delightful things, doth equal her:
16 Adunay siyay hataas nga mga adlaw sa iyang tuong kamot; sa iyang walang kamot ang mga bahandi ug kadungganan.
Length of days, is in her right hand, in her left, are riches and honour;
17 Ang iyang mga dalan mao ang mga paagi sa kaluoy ug ang tanan niyang mga agianan mao ang kalinaw.
Her ways, are ways of pleasantness, and, all her paths, are peace;
18 Siya ang kahoy sa kinabuhi niadtong nagkupot niini, malipay kadtong nagkupot niini.
A tree of life, is she, to them who secure her, —and, they who hold her fast, are every one to be pronounced happy.
19 Pinaagi sa kaalam gitukod ni Yahweh ang kalibotan, pinaagi sa panabot iyang gipahimutang ang kalangitan.
Yahweh, in wisdom, founded the earth, establishing the heavens with understanding;
20 Pinaagi sa iyang kahibalo ang kahiladman naabli ug ang mga panganod nagahulog sa ilang yamog.
By his knowledge, the resounding deeps were burst open, and, the skies, drop down dew.
21 Akong anak, padayon sa hustong paghukom ug pagpanabot, ug ayaw ibulag ang imong panan-aw kanila.
My son, let them not depart from thine eyes, guard thou counsel, and purpose:
22 Mahimo sila nga kinabuhi sa imong kalag ug dayandayan nga pabor aron isul-ob sa imong liog.
So shall they become life to thy soul, and an adorning to thy neck;
23 Unya maglakaw ka sa imong dalan nga layo sa kakuyaw ug dili mapandol ang imong tiil;
Then, shalt thou walk securely in thy way, and, thy foot, shall not stumble;
24 kung mohigda ka, dili ka mahadlok; kung mohigda ka nindot ang imong pagkatulog.
When thou sittest down, thou shalt have no dread, yea thou shalt lie down, and sweet shall be thy sleep.
25 Ayaw kahadlok sa kalit nga kasamok ug pagpanggun-ob sa daotan, sa dihang moabot kini,
Be not thou afraid of sudden dread, nor of the desolation of the lawless, when it cometh.
26 kay si Yahweh anaa sa imong kiliran ug maglikay sa imong tiil gikan sa pagkalit-ag.
For, Yahweh, will be in all thy ways, and will keep thy foot from the snare.
27 Ayaw ihikaw ang maayo gikan niadtong angayan niini, kung anaa kanimo ang kagahom sa pagbuhat.
Withhold not good from them who ask it, when it is in power of thy hand to do it:
28 Ayaw sultihi ang imong silingan, “Lakaw ug balik pag-usab, ug ihatag ko kini ugma nganha kanimo,” kung aduna kay salapi.
Do not say to thy neighbour, Go and come again, and to-morrow I will give, when thou hast it by thee.
29 Ayaw pagbuhat ug laraw nga makadaot sa imong silingan— ang tawo nga haduol nagpuyo ug misalig kanimo.
Devise not against thy neighbour an injury, seeing that, he, dwelleth securely by thee.
30 Ayaw pakiglalis sa tawo kung walay rason, kung wala siyay nabuhat nga makadaot kanimo.
Contend not with a man without cause, if he hath dealt thee no wrong.
31 Ayaw kasina sa tawong bangis o pilia ang bisan unsa sa iyang mga dalan.
Do not thou envy the man of violence, neither choose thou any of his ways;
32 Tungod kay ang tawong malimbongon dulumtanan kang Yahweh, apan ang tawong matarong mahimo niyang suod nga higala.
For, an abomination to Yahweh, is the tortuous man, but, with the upright, he is intimate.
33 Ang tunglo ni Yahweh anaa sa balay sa mga tawong daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa tawong matarong.
The curse of Yahweh, is in the house of the lawless one, but, the home of the righteous, he blesseth.
34 Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon, apan hatagan niya ug pabor ang mga tawong mapainubasanon.
Though at scoffers he scoffeth, yet, to the humbled, he granteth favour.
35 Mapanunod sa mga maalamong tawo ang kadungganan, apan ang buangbuang pagabayawon diha sa kaulawan.
Honour, shall the wise inherit, —but, as for dullards, shame shall carry them away.
