Panultihon 3
1 Akong anak, ayaw kalimti ang akong mga mando ug tipigi ang akong pagpanudlo diha sa imong kasingkasing,
My son, forget not my teaching, And let thy heart observe my precepts!
2 kay ang gitas-on sa mga adlaw ug katuigan sa kinabuhi ug ang kalinaw igadugang kini diha kanimo.
For length of days, and years of life, And peace shall they multiply to thee.
3 Ayaw tugoti nga ang pakamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan mahimulag kanimo, ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing.
Let not kindness and truth forsake thee; Bind them around thy neck, Write them upon the tablet of thy heart:
4 Unya makakaplag ka ug pabor ug maayong kadungganan sa panan-aw sa Dios ug sa tawo.
Then shalt thou find favor and good success In the sight of God and man.
5 Salig kang Yahweh sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw gayod pagsalig sa kaugalingon nimong panabot;
Trust in the LORD with all thy heart, And lean not on thine own understanding;
6 sa tanan nimong mga dalan ilha siya ug itul-id niya ang imong agianan.
In all thy ways acknowledge him, And he will make thy paths plain.
7 Ayaw pagmanggialamon sa kaugalingon nimong panan-aw; kahadloki si Yahweh ug talikdi ang daotan.
Be not wise in thine own eyes; Fear the LORD, and depart from evil.
8 Makaayo kini sa imong unod ug makapabaskog sa imong lawas.
It shall be health to thy muscles, And moisture to thy bones.
9 Pasidunggi si Yahweh uban sa imong bahandi ug uban sa unang mga bunga sa tanang nimong abot,
Honor the LORD with thy substance, And with the first-fruits of all thy increase;
10 ug mapuno ang imong mga kamalig ug ang imong sudlanan moawas, mapuno sa bag-ong bino.
So shall thy barns be filled with plenty, And thy vats overflow with new wine.
11 Akong anak, ayaw isalikway ang pagpanton ni Yahweh ug ayaw pagdumot sa iyang pagbadlong,
My son, despise not the correction of the LORD, Nor be impatient under his chastisement!
12 kay pagapantonon ni Yahweh kadtong iyang gihigugma, sama sa pagpanton sa amahan sa iyang anak nga lalaki nga nakapahimuot kaniya.
For whom the LORD loveth he chasteneth, Even as a father the son in whom he delighteth.
13 Ang usa nga makakaplag ug kaalam malipayon, makaangkon usab siya ug pagsabot.
Happy the man who findeth wisdom; Yea, the man who getteth understanding!
14 Ang imong maangkon gikan sa kaalam mas maayo pa kung unsa ang maihatag pagbalik sa plata ug ang ginansya niini mas maayo pa kaysa bulawan.
For the profit thereof is greater than that of silver, And the gain thereof than that of fine gold.
15 Mas bililhon pa ang kaalam kaysa mga alahas ug walay imong gitinguha nga ikatandi siya.
More precious is she than pearls, And none of thy jewels is to be compared with her.
16 Adunay siyay hataas nga mga adlaw sa iyang tuong kamot; sa iyang walang kamot ang mga bahandi ug kadungganan.
Length of days is in her right hand; In her left hand are riches and honor.
17 Ang iyang mga dalan mao ang mga paagi sa kaluoy ug ang tanan niyang mga agianan mao ang kalinaw.
Her ways are ways of pleasantness, And all her paths are peace.
18 Siya ang kahoy sa kinabuhi niadtong nagkupot niini, malipay kadtong nagkupot niini.
She is a tree of life to them that lay hold of her, And happy is every one who hath her in his grasp.
19 Pinaagi sa kaalam gitukod ni Yahweh ang kalibotan, pinaagi sa panabot iyang gipahimutang ang kalangitan.
The LORD by wisdom founded the earth; By understanding he framed the heavens.
20 Pinaagi sa iyang kahibalo ang kahiladman naabli ug ang mga panganod nagahulog sa ilang yamog.
By his knowledge the deep waters were cleft, And the clouds drop down the dew.
21 Akong anak, padayon sa hustong paghukom ug pagpanabot, ug ayaw ibulag ang imong panan-aw kanila.
My son, let them not depart from thine eyes; Keep sound wisdom and discretion!
22 Mahimo sila nga kinabuhi sa imong kalag ug dayandayan nga pabor aron isul-ob sa imong liog.
For they shall be life to thy soul, And grace to thy neck.
23 Unya maglakaw ka sa imong dalan nga layo sa kakuyaw ug dili mapandol ang imong tiil;
Then shalt thou go on thy way securely, And thy foot shall not stumble;
24 kung mohigda ka, dili ka mahadlok; kung mohigda ka nindot ang imong pagkatulog.
When thou liest down, thou shalt not be afraid, Yea, thou shalt lie down, and thy sleep shall be sweet.
25 Ayaw kahadlok sa kalit nga kasamok ug pagpanggun-ob sa daotan, sa dihang moabot kini,
Be not thou afraid of sudden alarm, Nor of the storm that is for the wicked, when it cometh;
26 kay si Yahweh anaa sa imong kiliran ug maglikay sa imong tiil gikan sa pagkalit-ag.
For the LORD shall be thy confidence; Yea, he will keep thy foot from being taken.
27 Ayaw ihikaw ang maayo gikan niadtong angayan niini, kung anaa kanimo ang kagahom sa pagbuhat.
Withhold not kindness from those who need it, When it is in the power of thy hand to do it.
28 Ayaw sultihi ang imong silingan, “Lakaw ug balik pag-usab, ug ihatag ko kini ugma nganha kanimo,” kung aduna kay salapi.
Say not to thy neighbor, “Go, and come again, And to-morrow I will give to thee,” when thou hast it by thee.
29 Ayaw pagbuhat ug laraw nga makadaot sa imong silingan— ang tawo nga haduol nagpuyo ug misalig kanimo.
Devise not evil against thy neighbor, While he dwelleth securely by thee.
30 Ayaw pakiglalis sa tawo kung walay rason, kung wala siyay nabuhat nga makadaot kanimo.
Contend not with a man without cause, When he hath done thee no harm.
31 Ayaw kasina sa tawong bangis o pilia ang bisan unsa sa iyang mga dalan.
Envy not the oppressor, And choose none of his ways.
32 Tungod kay ang tawong malimbongon dulumtanan kang Yahweh, apan ang tawong matarong mahimo niyang suod nga higala.
For the perverse man is the abomination of the LORD, But he is in friendship with the upright.
33 Ang tunglo ni Yahweh anaa sa balay sa mga tawong daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa tawong matarong.
The curse of the LORD is upon the house of the wicked, But he blesseth the dwelling of the righteous.
34 Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon, apan hatagan niya ug pabor ang mga tawong mapainubasanon.
Surely the scorners he treadeth scornfully, But giveth favor to the lowly.
35 Mapanunod sa mga maalamong tawo ang kadungganan, apan ang buangbuang pagabayawon diha sa kaulawan.
The wise shall obtain honor, But fools shall bear off shame.
