Panultihon 3
1 Akong anak, ayaw kalimti ang akong mga mando ug tipigi ang akong pagpanudlo diha sa imong kasingkasing,
My son, forget not my teaching; but let thy heart keep my commandments;
2 kay ang gitas-on sa mga adlaw ug katuigan sa kinabuhi ug ang kalinaw igadugang kini diha kanimo.
For length of days, and years of life, and peace, will they add to thee.
3 Ayaw tugoti nga ang pakamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan mahimulag kanimo, ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing.
Let not kindness and truth forsake thee; bind them about thy neck, write them upon the table of thy heart;
4 Unya makakaplag ka ug pabor ug maayong kadungganan sa panan-aw sa Dios ug sa tawo.
So shalt thou find grace and good favour in the sight of God and man.
5 Salig kang Yahweh sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw gayod pagsalig sa kaugalingon nimong panabot;
Trust in the LORD with all thy heart, and lean not upon thine own understanding.
6 sa tanan nimong mga dalan ilha siya ug itul-id niya ang imong agianan.
In all thy ways acknowledge Him, and He will direct thy paths.
7 Ayaw pagmanggialamon sa kaugalingon nimong panan-aw; kahadloki si Yahweh ug talikdi ang daotan.
Be not wise in thine own eyes; fear the LORD, and depart from evil;
8 Makaayo kini sa imong unod ug makapabaskog sa imong lawas.
It shall be health to thy navel, and marrow to thy bones.
9 Pasidunggi si Yahweh uban sa imong bahandi ug uban sa unang mga bunga sa tanang nimong abot,
Honour the LORD with thy substance, and with the first-fruits of all thine increase;
10 ug mapuno ang imong mga kamalig ug ang imong sudlanan moawas, mapuno sa bag-ong bino.
So shall thy barns be filled with plenty, and thy vats shall overflow with new wine.
11 Akong anak, ayaw isalikway ang pagpanton ni Yahweh ug ayaw pagdumot sa iyang pagbadlong,
My son, despise not the chastening of the LORD, neither spurn thou His correction;
12 kay pagapantonon ni Yahweh kadtong iyang gihigugma, sama sa pagpanton sa amahan sa iyang anak nga lalaki nga nakapahimuot kaniya.
For whom the LORD loveth He correcteth, even as a father the son in whom he delighteth.
13 Ang usa nga makakaplag ug kaalam malipayon, makaangkon usab siya ug pagsabot.
Happy is the man that findeth wisdom, and the man that obtaineth understanding.
14 Ang imong maangkon gikan sa kaalam mas maayo pa kung unsa ang maihatag pagbalik sa plata ug ang ginansya niini mas maayo pa kaysa bulawan.
For the merchandise of it is better than the merchandise of silver, and the gain thereof than fine gold.
15 Mas bililhon pa ang kaalam kaysa mga alahas ug walay imong gitinguha nga ikatandi siya.
She is more precious than rubies; and all the things thou canst desire are not to be compared unto her.
16 Adunay siyay hataas nga mga adlaw sa iyang tuong kamot; sa iyang walang kamot ang mga bahandi ug kadungganan.
Length of days is in her right hand; in her left hand are riches and honour.
17 Ang iyang mga dalan mao ang mga paagi sa kaluoy ug ang tanan niyang mga agianan mao ang kalinaw.
Her ways are ways of pleasantness, and all her paths are peace.
18 Siya ang kahoy sa kinabuhi niadtong nagkupot niini, malipay kadtong nagkupot niini.
She is a tree of life to them that lay hold upon her, and happy is every one that holdest her fast.
19 Pinaagi sa kaalam gitukod ni Yahweh ang kalibotan, pinaagi sa panabot iyang gipahimutang ang kalangitan.
The LORD by wisdom founded the earth; by understanding He established the heavens.
20 Pinaagi sa iyang kahibalo ang kahiladman naabli ug ang mga panganod nagahulog sa ilang yamog.
By His knowledge the depths were broken up, and the skies drop down the dew.
21 Akong anak, padayon sa hustong paghukom ug pagpanabot, ug ayaw ibulag ang imong panan-aw kanila.
My son, let not them depart from thine eyes; keep sound wisdom and discretion;
22 Mahimo sila nga kinabuhi sa imong kalag ug dayandayan nga pabor aron isul-ob sa imong liog.
So shall they be life unto thy soul, and grace to thy neck.
23 Unya maglakaw ka sa imong dalan nga layo sa kakuyaw ug dili mapandol ang imong tiil;
Then shalt thou walk in thy way securely, and thou shalt not dash thy foot.
24 kung mohigda ka, dili ka mahadlok; kung mohigda ka nindot ang imong pagkatulog.
When thou liest down, thou shalt not be afraid; yea, thou shalt lie down, and thy sleep shall be sweet.
25 Ayaw kahadlok sa kalit nga kasamok ug pagpanggun-ob sa daotan, sa dihang moabot kini,
Be not afraid of sudden terror, neither of the destruction of the wicked, when it cometh;
26 kay si Yahweh anaa sa imong kiliran ug maglikay sa imong tiil gikan sa pagkalit-ag.
For the LORD will be thy confidence, and will keep thy foot from being caught.
27 Ayaw ihikaw ang maayo gikan niadtong angayan niini, kung anaa kanimo ang kagahom sa pagbuhat.
Withhold not good from him to whom it is due, when it is in the power of thy hand to do it.
28 Ayaw sultihi ang imong silingan, “Lakaw ug balik pag-usab, ug ihatag ko kini ugma nganha kanimo,” kung aduna kay salapi.
Say not unto thy neighbour: 'Go, and come again, and to-morrow I will give'; when thou hast it by thee.
29 Ayaw pagbuhat ug laraw nga makadaot sa imong silingan— ang tawo nga haduol nagpuyo ug misalig kanimo.
Devise not evil against thy neighbour, seeing he dwelleth securely by thee.
30 Ayaw pakiglalis sa tawo kung walay rason, kung wala siyay nabuhat nga makadaot kanimo.
Strive not with a man without cause, if he have done thee no harm.
31 Ayaw kasina sa tawong bangis o pilia ang bisan unsa sa iyang mga dalan.
Envy thou not the man of violence, and choose none of his ways.
32 Tungod kay ang tawong malimbongon dulumtanan kang Yahweh, apan ang tawong matarong mahimo niyang suod nga higala.
For the perverse is an abomination to the LORD; but His counsel is with the upright.
33 Ang tunglo ni Yahweh anaa sa balay sa mga tawong daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa tawong matarong.
The curse of the LORD is in the house of the wicked; but He blesseth the habitation of the righteous.
34 Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon, apan hatagan niya ug pabor ang mga tawong mapainubasanon.
If it concerneth the scorners, He scorneth them, but unto the humble He giveth grace.
35 Mapanunod sa mga maalamong tawo ang kadungganan, apan ang buangbuang pagabayawon diha sa kaulawan.
The wise shall inherit honour; but as for the fools, they carry away shame.
